Chỉ một ngày sau bước phát triển lịch sử này, Thủ tướng Luxon đã dành cho Tuổi Trẻ một cuộc phỏng vấn riêng.

Quan hệ đối tác bền vững

* Đây là lần đầu tiên ông thăm chính thức Việt Nam. Hình dung của ông trước và sau khi đến đây như thế nào?

- Tôi đã có ấn tượng rất tích cực về Việt Nam khi còn làm kinh doanh trước đây. Tôi biết về sự phát triển của nền kinh tế cũng như những nỗ lực đáng kể đang được thực hiện. Tôi cũng có cơ hội làm quen và xây dựng mối quan hệ thân thiết với Thủ tướng Phạm Minh Chính. 

Chuyến thăm này đã truyền cảm hứng mạnh mẽ cho tôi và khiến tôi vô cùng hào hứng về những cơ hội phát triển, không chỉ cho Việt Nam mà còn cho cả New Zealand.

* Vậy hai nước cần làm gì tiếp theo để đảm bảo quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện sẽ phát triển hiệu quả, thực chất và cùng có lợi?

- Thật tuyệt vời khi có một quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện giữa Việt Nam với New Zealand. Hai nước chúng ta là những người bạn tuyệt vời trong 50 năm qua và có rất nhiều tiềm năng để cùng nhau hợp tác nhằm cải thiện mức sống của người dân hai nước. 

Cách chúng tôi sẽ thực hiện điều đó là thông qua việc tăng cường thương mại và đầu tư vào mỗi nước. Một phần quan trọng là giáo dục, du lịch, hợp tác về nông nghiệp và công nghệ trong nông nghiệp. Đó còn là hợp tác trong lĩnh vực khoa học công nghệ và kỹ thuật số.

* Ông từng nói New Zealand sẽ không thể giàu có nếu chỉ tập trung vào khu vực nam Thái Bình Dương. Việt Nam và New Zealand sẽ cùng giàu có như thế nào trong tương lai?

- New Zealand là một quốc gia nhỏ, việc bán hàng và kinh doanh chỉ trong nước không thực sự khiến chúng tôi giàu hơn. Điều chúng tôi cần làm là có thể bán các sản phẩm và dịch vụ tuyệt vời của New Zealand cho thế giới. 

Một trong 4 nhiệm vụ của tôi với New Zealand gắn liền với thương mại quốc tế. New Zealand có các sản phẩm thực phẩm và đồ uống tốt nhất trên thế giới, và đó là lý do tại sao chúng tôi đang nuôi sống 40 triệu người toàn cầu.

Với Việt Nam, việc làm sâu sắc thêm mối quan hệ thông qua khuôn khổ Đối tác chiến lược toàn diện thực sự quan trọng. Bởi tôi cho rằng Việt Nam sẽ sớm trở thành một quốc gia giàu có hơn nhiều, với mục tiêu là nước thu nhập trung bình cao năm 2030 và thu nhập cao vào năm 2045. Việt Nam sẽ là một quốc gia có sức ảnh hưởng to lớn, tham gia vào chuỗi cung ứng của nhiều quốc gia và doanh nghiệp.

Mặc dù nhỏ nhưng chúng tôi có rất nhiều thứ để cung cấp cho Việt Nam. Tôi có thể dẫn chứng ngay lĩnh vực giáo dục, du lịch, thực phẩm, đồ uống; ngoài ra còn có biến đổi khí hậu, năng lượng tái tạo, vũ trụ và hàng không tiên tiến.

* Có ý kiến từ cộng đồng doanh nghiệp New Zealand nói rằng tin cậy chính trị giữa hai nước càng cao thì càng nhiều cơ hội cho họ?

- Tôi hoàn toàn đồng ý với nhận định đó. Hai nước chúng ta có sự tin tưởng rất cao, đã trải qua 50 năm quan hệ bền chặt và vừa tiến lên một tầm cao mới. Hai nước chia sẻ nhiều giá trị chung, mong muốn đảm bảo hòa bình, ổn định và an ninh trong khu vực bởi chỉ khi như vậy chúng ta mới tạo ra sự thịnh vượng cho đất nước và giàu có cho nhân dân.

Những gì Việt Nam đã đạt được trong thời gian qua rất đáng nể. Là nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất Đông Nam Á, các bạn cũng đã đưa hàng triệu người thoát khỏi đói nghèo và gia nhập tầng lớp trung lưu. Cả hai nước có nhiều sản phẩm, dịch vụ và năng lực mà bên này có thế mạnh còn bên kia có nhu cầu.

Cơ hội giáo dục là ưu tiên

* Với góc nhìn của người từng là doanh nhân và nay là thủ tướng, ông thấy những cơ hội cụ thể nào ngoài hợp tác nông nghiệp đã rất thành công?

- Tại sao nền kinh tế quan trọng? Tôi cho rằng đó là cách chúng ta nâng cao mức sống cho người dân, giúp họ có thêm nhiều tiền trong túi và có nhiều lựa chọn về mức sống. Sau chuyến thăm lần này, tôi nhận ra hai nước chúng ta có thể làm nhiều hơn nữa trong lĩnh vực giáo dục. 

Chúng ta có thể tiếp tục các hoạt động đào tạo, trang bị tiếng Anh cho các công chức Việt Nam để hỗ trợ công tác quản trị đất nước. New Zealand sẽ tiếp tục nâng cao trình độ cho các giảng viên và nhà giáo dục Việt Nam thông qua dự án 89 mà chúng tôi đang thực hiện.

Chúng tôi chỉ có 8 trường đại học nhưng tất cả đều nằm trong top 2% thế giới và chúng tôi muốn chào đón nhiều sinh viên đại học hơn nữa từ Việt Nam. Điều này giải thích vì sao New Zealand đã tăng 56% số lượng học bổng cho Việt Nam. Giáo dục thực sự là cách để một quốc gia, một nền kinh tế trở nên giàu có hơn.

* Ông vừa tham dự Diễn đàn tương lai ASEAN. Ông đánh giá như thế nào về ý nghĩa của sự kiện này? Là quốc gia ủng hộ mạnh mẽ thương mại tự do toàn cầu, ông có lo ngại về nguy cơ chiến tranh thương mại ngày càng gia tăng không?

- Diễn đàn tương lai ASEAN thực sự rất tuyệt vời. Tôi nhận được sự đón tiếp nồng hậu từ Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng đội ngũ tổ chức. Đây là một sự kiện uy tín, quan trọng với các cuộc thảo luận chất lượng cao cùng những ý tưởng lãnh đạo quan trọng về tương lai của ASEAN. Tôi cũng rất phấn khởi khi thấy nhiều bạn trẻ tham gia đóng góp vào các cuộc thảo luận tại diễn đàn.

ASEAN đóng vai trò vô cùng quan trọng trên thế giới và sẽ sớm trở thành nền kinh tế lớn thứ tư toàn cầu. Đó là lý do New Zealand luôn là đối tác đối thoại lâu đời của ASEAN. Chúng tôi tôn trọng vai trò trung tâm của ASEAN và tin rằng các vấn đề, cơ hội cũng như thách thức trong khu vực nên được ASEAN giải quyết.

Là một quốc gia nhỏ phụ thuộc vào thương mại, New Zealand luôn tin vào hệ thống quốc tế dựa trên luật lệ. Chúng tôi cho rằng nhiều nước như Việt Nam và New Zealand đã phát triển mạnh mẽ nhờ hệ thống này. Những nguyên tắc như chủ quyền quốc gia, tự do hàng hải và lưu thông hàng hóa không có rào cản thuế quan là rất quan trọng, mang lại lợi ích cho toàn thế giới.

* New Zealand đang đặt mục tiêu nâng cấp quan hệ với ASEAN lên Đối tác chiến lược toàn diện. Năm nay cũng đánh dấu 50 năm quan hệ đối thoại giữa ASEAN và New Zealand. Ông có tự tin sẽ đạt được mục tiêu này trong năm nay không?

- New Zealand đã và sẽ luôn ủng hộ ASEAN. Chúng tôi tôn trọng ASEAN và các nguyên tắc của khối, đó cũng là lý do chúng tôi mong muốn nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện với ASEAN. 

Điều này không chỉ quan trọng ở cấp độ song phương, như quan hệ giữa New Zealand và Việt Nam, mà còn trên bình diện khu vực. Tương lai, sự thịnh vượng và an ninh của New Zealand đều gắn liền với khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Đặc biệt, Việt Nam, với vai trò là nước điều phối quan hệ ASEAN - New Zealand, cũng chính là đối tác và cầu nối giữa New Zealand và ASEAN. Sau các cuộc thảo luận với Thủ tướng Phạm Minh Chính và các lãnh đạo khác, tôi biết Việt Nam đang tích cực ủng hộ New Zealand và đưa ra những lập luận thuyết phục về việc nâng cấp quan hệ New Zealand và ASEAN lên mức cao nhất.

Tôi tin tương lai của New Zealand phụ thuộc vào an ninh, thịnh vượng và những cơ hội nằm ở khu vực năng động nhất thế giới này. Chúng tôi rất mong chờ những cơ hội trong tương lai.

Thủ tướng New Zealand thăm TP.HCM, dạo sông Sài Gòn

Đến TP.HCM, Thủ tướng New Zealand đã có chuyến du ngoạn trên sông ngắm toàn cảnh thành phố lúc lên đèn.