Tết xưa hay Tết nay vẫn vậy, ba má tôi vẫn chăm chỉ cấy hái, gieo trồng để khi con cái trở về có một cái Tết đoàn viên - Ảnh: XUÂN HẢI

Chiều 30, má ra vườn hái lá trầu không. Những ngày cuối năm, lạnh và mưa lất phất. Khói của những bếp củi nấu bánh chưng man mác, len lỏi vào không gian êm đềm, lưng chừng ấy.

Những lá trầu được má chọn phải là những lá không quá già, cũng không quá non, tất cả ở một độ vừa phải, cân đối, hài hòa. Má bảo mang cho ngoại một ít nên hái nhiều hơn một chút, còn cả bàn thờ trong nhà, bàn thờ ngoài cươi, bàn thờ cúng giao thừa, bàn thờ cúng sớm mùng 1.

Cả một năm chỉ có một cái Tết nên làm sao cho tươm tất, trọn vẹn nhất. Khu vườn nhà tôi là ngay dưới chân đồi thoai thoải. Trên triền đồi, hoa lau trắng vẫn lung lay trước những cơn gió thi thoảng đi qua tung những cánh hoa mỏng manh bay về đâu chẳng rõ.

Dưới những gốc bạch đàn, lá đã phủ kín lớp đá rêu, tất cả nhuốm một màu xanh lẫn xám của tiết trời đang cựa quậy sang xuân.

Trên bầu trời, từng cánh chim hình mũi tên vẫn thấp thoáng chao qua. Dưới cánh đồng mới cấy bắt đầu ra mạ non, những cánh cò trắng vẫn chăm chỉ bay lên hạ xuống như chưa từng biết đã là cuối năm.

Ba cùng anh Hai ra thăm mộ ông bà.

Má vớt bánh chưng lẫn bánh tét ra nong gấm cho ráo nước. Mùi bánh được vớt ra, đó là mùi gạo nếp quyện với lá dong được nấu chín từ đêm qua, đó không phải là mùi hương của một món ăn, mà là mùi hương của cả một năm ba má lao động, cày sâu cuốc bẫm.

Vẫn là thứ lúa nếp má trồng từ hồi tháng Bảy, là con lợn má nuôi từ đầu năm, là đống củi ba gom từ đầu đông, những củ hành má mua được trong phiên chợ cuối năm.

Phải là người con của một gia đình thuần nông mới thấy hết được những dư vị gom góp trong từng chiếc bánh chưng, bánh tét, là cả một quãng mưu sinh và gánh gồng sương gió của ba má.

Mặc kệ những sự huyên náo của lũ trẻ, mặc kệ mùi thịt, mùi bánh đan quyện vào nhau, con mèo già vẫn ngủ cạnh bếp lửa hồng đang nấu nồi thịt kho tàu của má. Má sửa soạn lại bàn thờ, thay cái chân hương, quệt một lớp vôi trắng lên lá trầu. Má thắp nhang và thắp lửa lên cái đèn dầu hoa kỳ cũ kỹ.

Mùi hương cùng mùi dầu hỏa từ cái đèn dầu ngoại mua khi ba má bắt đầu ra ở riêng mới làm cho những người con ở xa thấy rõ chiều ba mươi.

Anh Hai chặt được nhành đào bên nhà bác Cả mang về, anh cắm vào cái lọ sơn cũ, phủ cát và sỏi vào trong cho cây đứng vững. Những cánh hoa mỏng manh điểm vài chiếc lá trên thân cây gầy guộc rung rinh trước làn mưa bụi không làm ai ướt áo.

Khói từ bếp má đang nấu len qua từng viên ngói bếp lảng vảng trên những tán dừa. Mẹ con đàn gà vẫn mải mê tìm thức ăn dưới gốc rơm trước sân như những ngày thường khác. Cạnh đó, con Vện vẫn cuộn tròn ngủ mặc kệ ba đang lấy một bó rơm cho con trâu nằm….

Thời gian như thở từng giây cuối cùng trong buổi chiều cuối năm.

TTO - Cũng chính mẹ tôi đưa ra ý tưởng phụ nữ trong nhà cùng mặc áo dài vào mỗi dịp xuân về. Mặc chiếc áo dài đầu năm cũng là một cách nhắc nhở nhau nhớ về nguồn cội, về tinh hoa văn hóa qua trang phục truyền thống và cùng nhau gìn giữ di sản Việt.