Mồng một, chúng tôi lên đồ, xúng xính, được nội lì xì - Ảnh: TẤN HẢI

Lúc rảnh rỗi, tôi vẫn có cái thú ngồi hàng giờ để vô các app bán hàng hoặc lướt Facebook xem livestream tìm thứ mình thích... Tết sắp đến. Tôi lại dò tìm vài bộ váy để coi là làm mới mình.

Khó mà chọn vì cái nào cũng đẹp, chất vải mềm mại, kiểu dáng phong phú. Tự dưng lại nhớ đến những bộ đồ Tết của mình thời thơ ấu. Lòng bỗng rưng rưng, thương má và thương tất cả chúng tôi.

Cái máy may Sinco của má

Nhà tôi có tới bảy anh em. Ở vào những năm 1980 khó khăn thì Tết nhất với má tôi quả là một bài toán nhức đầu. Từ đầu tháng chạp, chúng tôi không dám nói ra nhưng cứ thập thò xem giỏ má sau mỗi buổi đi chợ về. Sẽ có một ngày má đem về một xấp vải lớn, thời đó gọi là vải tám, chất nó dày, thô, thường in bông hoa hoặc hình vẽ đơn giản rải rác trên nền trắng hoặc màu.

Cả con trai lẫn con gái đều sẽ mặc chung một loại hoa đó bởi thứ nhất, hàng hóa thời đó khan hiếm, không có sự chọn lựa; thứ nữa là khi cắt chung một khúc vải như vậy sẽ tiết kiệm vì tận dụng được những khoản thừa. Chúng tôi mừng lắm, bởi đồ Tết sẽ là đồ đi học cho năm sau.

Khi công việc trong nhà ngơi đi một chút, má sẽ triển khai việc may đồ Tết mà không cần phải đem tới tiệm. Má trải vải trên đivăng, xếp cái quần hoặc áo cũ của chúng tôi lên rồi đi một đường phấn vòng quanh.

Đương nhiên sẽ nới một khoảng rộng, nhất là chiều dài ống quần để trừ hao khi chúng tôi "nhổ giò" trong năm mới. Xong đứa nào má cuộn lại, cột bằng sợi dây vải rồi ghi nguệch ngoạc ở bên ngoài Tèo, Tý, Bé, Út... để làm dấu.

Chúng tôi sinh năm một năm hai nên suýt soát nhau. Nhà có cái máy Sinco, mấy mươi năm vẫn chạy tốt. Không có vắt sổ nên má may lộn hai lần cho chắc vì tụi nhỏ rất hay chạy nhảy leo trèo. Nhưng may lộn thì đường may rất cộm, cứa vào da thịt, nhưng với chúng tôi không sao, mới là mừng.

Bọn con trai má may sơmi hẳn hoi, áo khoét khuy. Bọn con gái áo tay phồng tay cúp, khuyến mãi thêm dải bánh bèo hay cặp túi xinh xinh. Tiếng máy may chạy suốt, xong cái nào má ném ra, chị Hai, chị Ba sẽ tra nút, giắt khuy và luồn thun quần.

Chúng tôi chạy chơi ngoài sân, lòng vui rộn ràng, lúc ghé lên chỗ ông nội đang chùi lư, lúc chạy xuống chỗ bà nội đang sên mứt, nghe tiếng má kêu chạy vô thử đồ. Mồ hôi đẫm đầy, tròng vô cái áo mới, cười tít mắt.

Tôi nhớ ông nội mặc áo dài khăn đống ra đình gióng trống cúng đầu năm - Ảnh: TẤN HẢI

Chúng tôi là một đội

Chiều 30, má cắt tóc cho cả bọn. Con gái thì bom be, kiểu của nữ hoàng Cleopatra, con trai thì ưu ái được ba cho mấy đồng đã đạp xe xuống chợ "cạo" chiều kia. Chị Hai, chị Ba sẽ phụ trách tắm bữa cuối năm, cả bọn sẽ được kỳ cọ bằng xơ dừa thấm xà bông thật kỹ.

Mùng một, chúng tôi lên đồ, xúng xính, quần hơi dài phải xắn một khúc. Ông nội cũng mặc áo dài khăn đống chuẩn bị ra đình gióng trống cúng đầu năm. Chúng tôi mừng tuổi, được nội lì xì, ăn bữa cơm có đủ bánh tét, thịt kho, dưa giá...

Chị Hai đưa cả bọn lên nhà cậu cách nhà độ nửa cây số để thắp hương cho ông bà ngoại. Đường đất nhỏ hẹp, hai bên tranh mọc dày cao tới thắt lưng, chúng tôi đi thành hàng một, người lớn nhìn ra, bật cười vì cái đội hình tuyệt một màu ấy. Trở về, chúng tôi sẽ được tham gia mục chụp hình.

Hồi ấy, chưa có điện thoại. Chúng tôi phải chờ ông Út chụp hình đi qua. Tôi không định được tuổi ông Út, vì có gì đó không khớp giữa bộ tóc xoăn muối tiêu để dài được cột lại như tóc phụ nữ, bộ râu cũng dài với những chiếc sơmi bông hết sức trẻ trung cùng những chiếc quần jeans rất hiếm có ở thời điểm đó.

Chiếc máy chụp hình có cái ống nhòm đen ngòm được ông đeo trước ngực, tóm lại là trông rất bụi bặm, phong trần. Ông Út đạp xe đi khắp ngõ ngách chụp hình cho mọi người, vài hôm sẽ đem hình trở lại giao cho khách. Tính ông vui vẻ, hài hước, con nít rất mến.

Chúng tôi dàn một hàng trước bậc thềm nhà. Không như trẻ em bây giờ thấy giơ điện thoại lên là lập tức tạo dáng đủ kiểu. Chúng tôi vụng về lắm. Đứng cứng đơ như sắp chào cờ.

Ông Út đạo diễn đủ kiểu, cuối cùng ít đứa chọn kiểu chống nạnh, cho nó oai. Đứa thì bắt chéo tay trước chỗ kín kiểu mấy cầu thủ đứng làm tường chờ đối phương đá phạt. Tất cả đều mỉm cười. Những bộ đồ giống nhau. Và chúng tôi là một đội.

Những bộ đồ mới đi qua mấy ngày Tết với đủ mọi trò vui của chúng tôi quết đầy bụi đất. Chị Ba giặt trần thân mới ra. Qua giêng, tất cả được xếp ngay ngắn cất vào trong tủ, cho thêm mấy cục long não vào, chừng những bộ đồ cũ không dùng được nữa thì đồ mới sẽ được đem ra mặc đi học. Hồi ấy chúng tôi không biết đồng phục là gì.

Mấy mươi năm trôi qua. Những ngày này khi tôi đứng chỗ cửa sổ nhìn ra phía chái tây nhà, lại như thấy hình bóng má cặm cụi ngồi may áo Tết. Thấy bóng nội ngồi chùi lư đèn. Còn ba lom khom châm nước cho nồi bánh tét. Và đâu đó mùi mứt tết ngọt ngào của bà nội dưới bếp.

Mang ơn ông bà ba má dù đó là những tháng ngày khó khăn nhất vẫn cố gắng hết lòng để anh em tôi có những cái Tết đủ đầy. Anh em tôi mỗi người giờ đã trưởng thành, có công việc, gia đình sự nghiệp riêng.

Lễ Tết, giỗ chạp là những dịp để quây quần bên nhau. Mong sao tất cả chúng tôi mãi vẫn là một "đội", mãi yêu thương, đùm bọc, sẻ chia cùng nhau để ở cõi khác, ông bà ba má được yên lòng.

Diễn đàn Tết xưa - Tết nay do báo Tuổi Trẻ tổ chức, với sự đồng hành của hệ thống bán lẻ FPT Shop và Hãng hàng không Vietjet Air.

Diễn đàn gồm các bài viết, bài dự thi của cuộc thi Tết xưa - Tết nay về những ký ức Tết xưa, khát vọng ngày xuân hay những khoảnh khắc sum họp, cảnh đẹp trên đường về quê đón Tết của bạn đọc.

Diễn đàn mong nhận được nhiều ý kiến đóng góp, bài dự thi trên cả nước. Thời gian nhận bài từ ngày 15-1-2021 đến hết ngày 20-2-2021.

Cách thức tham gia:

Bài viết dự thi gửi đến theo 2 cách:

Gửi qua địa chỉ email: tet@tuoitre.com.vn

Gửi qua đường bưu điện theo địa chỉ: Báo Tuổi Trẻ - 60A Hoàng Văn Thụ, P.9, Q.Phú Nhuận, TP.HCM. Ngoài bì thư ghi rõ tham gia cuộc thi viết Tết xưa - Tết nay.

Bạn đọc vui lòng cung cấp địa chỉ, số tài khoản, số CMND để chúng tôi chuyển nhuận bút.

Các bài lọt vào vòng sơ kết sẽ được thông báo sau.

Cơ cấu giải thưởng:

• 1 giải nhất: 10 triệu đồng (hiện kim) + quà tặng là: điện thoại Samsung A31 của FPT Shop; 02 vé khứ hồi G1 của Vietjet Air.

• 2 giải nhì: mỗi giải gồm 5 triệu đồng (hiện kim) + quà tặng là: điện thoại Xiaomi Note 9 hoặc Oppo A53 của FPT Shop; 01 vé khứ hồi G1 của Vietjet Air.

• 3 giải ba: mỗi giải gồm 5 triệu đồng (hiện kim) + quà tặng là: điện thoại Realme C12 hoặc VSmart Joy 4 hoặc Vivo Y20 của FPT Shop; mô hình máy bay Vietjet size lớn.

• 10 giải khuyến khích: mỗi giải gồm 2 triệu đồng (hiện kim) + quà tặng là sạc dự phòng UMETRAVEL 10.000 mAh của FPT Shop; mô hình máy bay Vietjet size nhỏ.

• 20 phần quà tặng dành cho bạn đọc trên mạng xã hội là: balô FPT Shop + voucher giảm 10% khi mua laptop tại hệ thống cửa hàng FPT Shop; gấu bông + túi du lịch Vietjet.

Lễ trao giải dự kiến diễn ra trước 28-2-2021.

Tết xưa - Tết nay: Tôi nhớ ông, tôi thương bà nhiều quá

TTO - Chẳng hiểu sao cứ mỗi khi Tết về, tôi lại nhớ ông nội rất nhiều. 30 Tết, ông thường dặn: "Ngày mai về sớm nghen con". Mỗi lần nhớ, là mỗi lần tôi chẳng thể nào ngăn được những dòng nước mắt. Ông giờ đã mãi mãi phiêu diêu miền cực lạc.