Trạm sạc điện của Tesla bên ngoài trụ sở của hãng này ở Bắc Kinh, Trung Quốc - Ảnh: REUTERS

Trung Quốc hiện là thị trường xe hơi lớn nhất thế giới và cũng là thị trường màu mỡ nhất dành cho xe điện.

Số liệu năm 2017 của Cơ quan năng lượng quốc tế (IEA) cho thấy hơn một nửa doanh số xe điện trên toàn cầu thuộc về thị trường Trung Quốc. Ước tính khoảng 1,23 triệu xe điện đang lưu thông tại Trung Quốc, so với 820.000 tại châu Âu và 760.000 tại Mỹ.

Trung Quốc cũng là "vườn ươm" cho những tiến bộ về xe điện, vốn dĩ được khuyến khích để đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe về khí thải, tiêu thụ nhiên liệu đốt truyền thống.

Nhưng có vẻ như Tesla, thương hiệu xe điện lừng danh của tỉ phú Elon Musk, lại bắt đầu cảm thấy khó khăn khi tiến vào thị trường Đông Á này.

Hôm 27-11, một báo cáo lạ lùng được đưa ra: doanh số của Tesla giảm sâu tới 70% trong tháng 10 qua, so với cùng kỳ năm trước, bán ra chỉ 211 chiếc.

Thật - giả khó lường

Lạ ở chỗ thông tin này do một quan chức Hiệp hội vận tải hành khách Trung Quốc nói với Reuters, nhưng cả Tesla không thừa nhận và người Trung Quốc cũng… không tin.

Phát biểu tại sự kiện của kênh CNBC ở thành phố Quảng Châu, tỉnh Quảng Đông ngày 28-11, Giám đốc điều hành Freeman Shen của công ty khởi nghiệp xe điện WM cho rằng "đừng đọc những tin tức" như việc Tesla giảm 70% doanh số, vì đó là "thông tin đánh lừa".

Ông Shen nói: "Tôi nghi ngờ số liệu ấy, bởi vì dưới tư cách một người đã làm việc trong ngành xe hoi Trung Quốc nhiều năm nay… Hiệp hội vận tải hành khách Trung Quốc không phải lúc nào cũng đúng đâu".

Theo vị CEO này, doanh số bán xe tại Trung Quốc luôn là "bí ẩn", vì các nhà sản xuất thường báo cáo dữ liệu thông qua nhiều kênh khác nhau. Mà thực chất, các công ty có thể tiết lộ doanh số "tự nguyện" với Hiệp hội, và đó có thể là "bất kỳ con số nào mà bạn muốn".

Trong một tuyên bố ngày 27-11, người phát ngôn của Tesla cũng gọi thông tin giảm doanh số nêu trên là "sai khủng khiếp", trong khi phía Hiệp hội chưa đưa ra bình luận.

Ông Shen là cựu giám đốc của hãng Fiat Chrysler, trước khi sáng lập WM Motor vào năm 2015. Công ty WM này mang tham vọng trở thành "hãng Ford của làng xe điện Trung Quốc", tức phổ biến như công ty Ford của Mỹ trong làng xe truyền thống vậy.

Chiến tranh thương mại

Năm ngoái, Tesla kiếm hơn 2 tỉ USD tại Trung Quốc. Công việc kinh doanh thăng tiến chóng mặt này cũng được thể hiện qua việc hãng xe Mỹ tăng gấp đôi doanh số và mở rộng sự hiện diện cũng như các trạm sạc điện tại Trung Quốc.

Hiện tại việc Tesla sụt giảm doanh số được cho bắt nguồn từ căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc gần đây.

Cụ thể, sự lao đao của công ty này dễ hiểu khi biết rằng Trung Quốc đánh thuế nhập khẩu lên 40% xe Mỹ.

Hồi tháng 7 qua, Tesla đã phải tăng giá hai dòng sản phẩm Model S và Model X lên thêm 20.000 USD khi bán ra ở Trung Quốc cũng vì các màn đánh thuế trả đũa giữa hai bên. Tuần trước, hãng này mới công bố giảm giá xe tại Trung Quốc 12 đến 26%.

Tesla thực chất đang chế tạo xe trong nhiều đợt, cho nhiều thị trường khác nhau và mất thời gian vận chuyển để đưa xe sang Trung Quốc. Vì vậy, có một cách giải thích là doanh số sẽ giao động mạnh theo từng tháng.

Nhưng dù sao, chuyện doanh số Tesla sụt giảm cũng chẳng lạ, vì vốn dĩ hiện nay các đối thủ - đơn cử là WM - của họ ở Trung Quốc cũng rất nhiều.

Giá của WM chỉ rơi vào khoảng 30.000 đến 45.000 USD/chiếc, giá một chiếc Nio ES8 cũng "chỉ" là 70.000, trong khi Model X của Tesla giờ đã gần 130.000 USD.

Khi giá cả buộc phải tăng vì rào cản thuế quan, người tiêu dùng Trung Quốc có lý do để quay lưng với Tesla.