Viện Kinh tế tài nguyên và Môi trường vừa kiến nghị lãnh đạo TP.HCM về việc bỏ giấy phép xây dựng từ ngày 1-7-2025 tại TP.HCM. 

Thay vì xin giấy phép xây dựng, người dân chỉ cần đăng ký xây dựng trên cơ sở lộ giới và kiến trúc nhà ở được quy định trong quy chế quản lý kiến trúc tại TP.HCM. 

Viện Kinh tế tài nguyên và Môi trường cũng đề xuất tăng chiều cao công trình ít nhất một tầng đối với công trình có chiều rộng hơn 5,5m, chiều dài tối thiểu 12m. Việc này sẽ tăng tỉ lệ sử dụng đất khi hạ tầng giao thông trong 5 năm qua tại TP.HCM đã phát triển khá tốt.  

Liên quan đề xuất trên, kiến trúc sư Lê Công Sĩ đã có bài viết gửi đến Tuổi Trẻ Online chia sẻ với đề xuất trên và đề nghị áp dụng trên cả nước. 

Khâu xin giấy phép xây dựng có nơi còn gây khó khăn cho chủ nhà 

Trên thực tế khâu xin giấy phép xây dựng tại một số nơi vẫn còn nhiêu khê, gây nản lòng cho nhiều người khi có nhu cầu xây dựng nhà.

Theo quy định, thủ tục xin cấp giấy phép xây dựng rất đơn giản. Người dân chỉ cần sổ hồng (bản sao có công chứng), bản vẽ thiết kế rất cơ bản, thể hiện mặt bằng, mặt đứng, mặt cắt công trình và bản vẽ kết cấu móng nhà là đủ thủ tục xin cấp giấy phép xây dựng. 

Thế nhưng việc xin cấp phép xây dựng một số nơi vẫn còn gây khó khăn cho nhiều chủ nhà, kể cả với nhiều công ty hành nghề thiết kế. 

Bản vẽ thiết kế thường được yêu cầu điều chỉnh, bổ sung rất lắt nhắt, mất nhiều thời gian. Chưa kể có địa phương còn tự "đẻ" ra nhiều quy định phụ rất vô lý.

Đơn cử như ngoài mặt bằng bố trí móng, bản vẽ còn được yêu cầu phải thể hiện giải pháp bố trí thép sàn cho công trình đối với nhà có tầng lầu.

Đặc biệt chủ nhà phải có bản cam kết khi xây dựng không gây ảnh hưởng công trình lân cận. Những quy định này, theo tôi, là cơ quan chức năng tự "ôm rơm rặm bụng". 

Do lẽ vai trò của cơ quan quản lý nhà nước chỉ quản lý về mặt hành chính đối với công trình, cụ thể là quản lý lộ giới, ranh đất, chiều cao, khoảng lùi, mà không quản lý chất lượng công trình (để phải đòi hỏi giải pháp móng, bố trí thép sàn). 

Bên cạnh đó nguyên tắc chung của pháp luật là người dân được quyền làm những gì pháp luật không cấm, ai gây thiệt hại cho người khác phải bồi thường. Người dân có quyền tự tổ chức xây dựng nhà trên đất sử dụng hợp pháp của mình và không ảnh hưởng công trình lân cận. 

Nói như vậy để hiểu rằng việc có hay không có giấy cam kết khi xây dựng không làm ảnh hưởng công trình lân cận, là hoàn toàn không ảnh hưởng quá trình xây dựng của người chủ. 

Rõ hơn, dù có hay không có cam kết, nếu công việc thi công công trình gây ảnh hưởng quyền lợi công trình lân cận thì chủ công trình vẫn không thể thoát trách nhiệm. 

Bỏ giấy phép xây dựng có quá khó?

Trở lại đề xuất bỏ giấy phép xây dựng, theo tôi để thực hiện được việc này không quá khó. Chính quyền các địa phương cần nhanh chóng rà soát, bổ sung quy hoạch chi tiết và quy chế quản lý đô thị của mình. 

Theo đó, cần có những tiêu chí rõ ràng về lộ giới, khoảng lùi, chiều cao từng tầng, tổng chiều cao công trình, màu sắc công trình (nếu cần). 

Những tiêu chí này được công bố công khai trên cổng thông tin địa phương. 

Người dân khi xây dựng nhà chỉ cần nhập vào số thửa đất, số tờ bản đồ là có đầy đủ thông tin liên quan việc xây dựng của khu đất. 

Sau đó người dân chỉ việc đăng ký với chính quyền việc xây dựng trên khu đất của mình. 

Trong trường hợp nhiều ngôi nhà khi xây dựng thường tăng giảm diện tích, nâng hạ số tầng do thay đổi kế hoạch tài chính, cũng không nên khắt khe. Nếu việc thay đổi vẫn đảm bảo các chỉ tiêu trong quy chế quản lý đô thị nên xử phạt theo quy định và cho tồn tại. 

Chúng ta đang tiến đến việc cải cách, tinh giản thủ tục hành chính. Việc bỏ giấy phép xây dựng thay bằng việc đăng ký như nói trên, theo tôi, là một trong những vấn đề nên làm và làm sớm.

Kiến nghị bỏ cấp giấy phép xây dựng tại TP.HCM

Viện Kinh tế tài nguyên và Môi trường vừa có kiến nghị đến lãnh đạo TP.HCM về việc bỏ cấp giấy phép xây dựng từ ngày 1-7-2025 tại TP.HCM.