Sáng 21-11 Trung tâm Bảo tồn di sản văn hoá Hội An cho biết phương án khảo cổ, trục vớt con tàu cổ hiện đang nằm ở biển Hội An sẽ được tiến hành vào tháng 4, tháng 5-2026. Theo Cục Di sản văn hóa, di vật tàu cổ ở biển Hội An chứa đựng nhiều thông tin có giá trị nên cần phải tổ chức khai quật để tiếp tục nghiên cứu.

Tuy nhiên mọi giải pháp cần tính toán phù hợp. Trên cơ sở ý kiến các chuyên gia, các đơn vị, việc khai quật sẽ được tiền hành vào tháng 4 hoặc tháng 5-2026 bởi đây là thời điểm thời tiết thuận lợi.

Hơn nữa từ nay đến tháng 4 năm sau, các cơ quan chức năng cũng có thêm thời gian để chuẩn bị các phần việc chu đáo, khả thi, kể cả việc tính toán giải pháp vận chuyển di vật về bảo quản trưng bày.

Trung tâm Bảo tồn di sản văn hoá thế giới Hội An cho biết di vật tàu cổ xuất lộ lần đầu vào cuối tháng 12-2023 tại tổ dân phố Thịnh Mỹ, phường Cẩm An, TP Hội An cũ (nay là phường Hội An Tây, TP Đà Nẵng) - cách biển Cửa Đại 4,7km về phía nam.

Từ đó tới nay do sóng biển và cát nên di vật trải qua nhiều lần bồi lấp, xuất lộ với mức độ khác nhau.

Giữa năm 2024, Trung tâm Bảo tồn di sản văn hóa thế giới Hội An phối hợp Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn thành phố Hồ Chí Minh, Bảo tàng Quảng Nam (nay là Bảo tàng Đà Nẵng) khảo sát lấy mẫu giám định di vật tàu cổ.

Kết quả cho thấy, vị trí phát hiện con tàu lần đầu, ít nhất vào khoảng năm 1905, lúc đó vị trí này còn thuộc đất liền, cách mép nước khoảng 700m - 800m. Qua phân tích giám định mẫu gỗ bước đầu cho thấy tàu có kích thước lớn, cấu trúc chắc chắn, kết hợp giữa truyền thống đóng tàu Đông Nam Á và Trung Quốc.

Đồng thời, tàu được đóng từ loại gỗ có độ bền cao và khả năng chịu lực tốt là gỗ bằng lăng (săng lẻ), kiền kiền và gỗ thông, dùng chất xảm trét ngăn chặn sự xâm nhập của nước vào tàu, cho phép con tàu có thể thực hiện những chuyến hải trình dài ngày trên biển.

Thời gian này, di vật tiếp tục bị cát vùi lấp, cùng với một số nguyên nhân khách quan khác nên chưa thể triển khai các hoạt động tiếp theo. Cuối tháng 10-2025, dưới ảnh hưởng của mưa bão, con tàu xuất lộ với cấu trúc phần trên gần hoàn chỉnh.

Qua đo đạc, tàu có chiều rộng nhất 5m, chiều dài phần xuất lộ đo được 17,4m, các chi tiết giang, ván be, vách ngăn, lô, sa quạ, dấu vết liên quan đến kỹ thuật đóng tàu… thể hiện khá rõ.

Chuyên gia khảo cổ học tiết lộ bí mật con tàu cổ ở Hội An, Đà Nẵng muốn trục vớt trước tháng 12

Nói về số phận con tàu cổ đang nằm ở biển Hội An nhiều tuần qua, Trung tâm Bảo tồn di sản văn hóa thế giới Hội An cho biết nếu được chấp thuận thì tàu sẽ được đưa lên trước tháng 12, hết quý 1 năm sau sẽ hoàn thành các công việc kỹ thuật.