Tàu Trung Quốc đuổi một chiếc tàu nhỏ khỏi khu vực Scarborough năm 2016 - Ảnh: NYT

Reuters ngày 16-1 dẫn lời người phát ngôn của ông Duterte xác nhận tổng thống với tư cách là lãnh đạo chính sách đối ngoại của Philippines đã cho phép Bắc Kinh phối hợp với Đại học Philippines nghiên cứu tại vùng Benham Rise được đánh giá là rất đa dạng sinh học và nhiều cá ngừ, tuy nhiên khẳng định sẵn sàng cho phép bất cứ nước nào tham gia nếu có quan tâm. 

Trung Quốc ngay sau đó tuyên bố sẽ tiến hành "các hoạt động khoa học" tại khu vực này kể từ tháng sau.

Dù Benham Rise không nằm trong khu vực mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền, các tàu chiến xuất hiện tại khu vực này hồi năm 2016 khiến Manila lo ngại. Thông tin Bắc Kinh được phép tiếp cận vùng biển này, được giấu kín cho đến khi bị tiết lộ gần đây, vấp phải sự phản ứng mạnh mẽ tại Philippines. 

Tờ Inquirer dẫn lời thẩm phán Antonio Carpio của Tòa án tối cao Philippines chỉ trích hành động này là "ngu xuẩn" sau khi Trung Quốc đã phớt lờ phán quyết của tòa quốc tế về chủ quyền biển của Manila.

"Ý định của chính quyền ông Duterte là gì khi cho phép hoạt động như vậy bất chấp an ninh quốc gia" - chính trị gia Gary Alejano đặt câu hỏi trên tờ Rappler. "Liệu một kẻ bắt nạt chiếm đất sân trước nhà anh rồi đòi xem sân sau, anh có cho phép không?" - ông Carpio so sánh.

Nhiều ý kiến khác đặt câu hỏi về mục đích của nghiên cứu và có lợi ích gì cho Philippines.

Chưa kể, Ngoại trưởng Philippines Alan Peter Cayetano ngày 15-1 cũng tuyên bố Manila sẽ thảo luận với Bắc Kinh về việc hợp tác thăm dò dầu khí trên Biển Đông tại diễn đàn song phương vào tháng sau.