Hôm 23-1, Viện hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật điện ảnh Mỹ công bố danh sách đề cử cho giải Oscar lần thứ 96, dự kiến tổ chức vào ngày 10-3 tới. 

Trong đó, Oppenheimer dẫn đầu với 13 đề cử ở nhiều hạng mục quan trọng như Phim hay nhất, Nam diễn viên chính xuất sắc nhất, Nam diễn viên phụ xuất sắc nhất, Đạo diễn xuất sắc nhất... 

Sự càn quét của Oppenheimer tại Oscar 2024 không phải bất ngờ quá lớn khi bộ phim về cha đẻ của bom nguyên tử đã "làm mưa làm gió" tại những giải thưởng bên lề như Quả cầu vàng, BAFTA, Critics' Choice Awards... suốt những tháng đầu năm.

Thống kê sơ bộ, tác phẩm của đạo diễn Christopher Nolan đã thắng tổng cộng 208 lần tại nhiều liên hoan phim lớn nhỏ trên toàn thế giới, tổng số lượng đề cử bộ phim nhận được cũng đã lên đến con số 413.

Oppenheimer gợi nhớ Everything Everywhere

Sự áp đảo của Oppenheimer có thể gợi nhắc khán giả về Everything Everywhere All at Once năm ngoái khi phim này cũng sở hữu 11 đề cử tại Oscar và thắng những giải lớn trước thềm lễ trao giải này.

Năm ngoái, bộ phim về đa vũ trụ của studio A24 đem về 7 tượng vàng Oscar, bao gồm hạng mục Phim hay nhất. Ở thời điểm đó, Everything Everywhere All at Once được coi là "chú ngựa ô" làm nên kỳ tích của điện ảnh gốc Á, tuy nhiên bây giờ nhìn lại chúng ta không thể không đặt ra câu hỏi: "Sao dạo này Oscar dễ đoán thế?".

Tất nhiên, Oscar không có lỗi vì giải thưởng này giữ trọng trách xác nhận giá trị xã hội của ngành công nghiệp điện ảnh sau một năm. 

Suy cho cùng, Oscar cũng chỉ là tấm gương phản chiếu góc nhìn của giới phê bình điện ảnh trên khắp thế giới, yếu tố ảnh hưởng đến kết quả của Oscar đến từ chính thị hiếu của những người thưởng thức môn nghệ thuật thứ 7.

Ta có thể nhìn lại Oscar năm ngoái, giữa những bộ phim chính kịch như Tar, The Banshees of Inisherin hay All Quiet on the Western Front thì Everything Everywhere All at Once là một làn gió mới mẻ mà lại không mang tính giải trí thị thường như Avatar 2 hay Top gun: Marverick. 

Có thể nói đây là một lựa chọn vừa được lòng phần đông giới phê bình, lại vừa được lòng khán giả đại chúng.

Oppenheimer năm nay cũng là một bộ phim như thế, một sản phẩm có phần toàn bích từ diễn xuất, kịch bản cho đến khâu hiệu ứng hình ảnh, âm thanh. 

Tuy thể loại tiểu sử không phải là một trào lưu điện ảnh mới, hành trình chế tạo bom nguyên tử của Robert Oppenheimer không đơn giản chỉ là bức chân dung lịch sử của một nhà vật lý. 

Khác với phim tiểu sử về Elvis hay Freddie Mercury, Oppenheimer là một bức tranh toàn cảnh về thời cuộc, một bộ phim mang tầm nhân loại. 

Nếu đặt nó đứng giữa những tác phẩm chính kịch khác như Anatomy of a Fall, The Holdovers hay Killers of the Flower Moon, ta có thể thấy tầm vóc đã có sự khác biệt đáng kể.

Có cửa cho những đối thủ khác?

Tất nhiên không thể hạ thấp vị trí của những ứng cử viên khác trong danh sách đề cử Phim hay nhất như Killers of the Flower Moon, Poor Things, The Zone of Interest hay thậm chí là Barbie. 

Ta có thể bàn về Barbie trước, vốn được đánh giá là một đối thủ mạnh sánh ngang với Oppenheimer trong mùa giải thưởng năm nay, Barbie bất ngờ vắng mặt trong nhiều hạng mục quan trọng như Đạo diễn xuất sắc nhất hay Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất.

Tuy được đề cử ở nhiều hạng mục khác, hai yếu tố tạo nên linh hồn của Barbie là đạo diễn Greta Gerwig và diễn viên Margot Robbie không được đề cử ở hạng mục chuyên môn của mỗi người đã có thể coi là thất bại của bộ phim này tại Oscar năm nay.

Nhà phê bình Richard Brody, một lão làng trong giới phê bình điện ảnh hiện làm việc cho The New Yorker, nhận định: "Nhiều nhà phê bình trong giới khó bỏ qua được lớp cách điệu "màu hồng" của Barbie để nhìn vào những giá trị quan trọng của bộ phim. Một phần cũng là do thể loại hài kịch rất ít tiếng nói ở những hạng mục cao nhất".

Hiện tại, có thể coi Killers of the Flower Moon là đối thủ lớn nhất của Oppenheimer tại Oscar năm nay, tầm vóc có thể không bằng nhưng bộ phim của "bố già" Martin Scorsese dám khai thác một chủ đề mạo hiểm hơn nhiều với góc nhìn của những kẻ thủ ác. 

Nếu đoạn kết của Oppenheimer cho ta cảm giác choáng ngợp về một mốc lịch sử của loài người thì cái kết của Killers of the Flower Moon lại là sự tiếc nuối của chính đạo diễn Martin Scorsese, thay mặt cho nước Mỹ hồi tưởng về một quá khứ đen tối không thể đổi thay.

Dẫu Oscar năm nay có chứng kiến những bất ngờ hay không, khán giả yêu điện ảnh cũng đã có một năm khó quên với nhiều tác phẩm mang tính thời đại, một dấu hiệu chứng tỏ rằng điện ảnh thế giới đã hoàn toàn phục hồi sau những tháng ngày COVID-19 dai dẳng.

Điện ảnh Pháp tại Oscar

Đã có tranh cãi nổ ra lúc Pháp chọn The Taste of Things của đạo diễn Trần Anh Hùng để đại diện Pháp tại hạng mục Phim nói tiếng nước ngoài xuất sắc nhất thay vì Anatomy of a Fall - vốn là chủ nhân giải Cành cọ vàng tại Liên hoan phim Cannes 2023. 

Giờ đây khi Anatomy of a Fall có đến 5 đề cử Oscar, trong đó có hạng mục Phim hay nhất, những chỉ trích nhằm vào Viện phim Pháp lại bùng nổ vì đại diện The Taste of Things thậm chí còn không được đề cử.

Tất nhiên không thể trách bộ phim của đạo diễn Trần Anh Hùng, so với câu chuyện về một kỳ án xảy ra từ mâu thuẫn hôn nhân như Anatomy of a Fall, The Taste of Things là một chuyện tình đa sầu đa cảm hơn, vốn là mô típ cũ và khó làm hài lòng các giám khảo Oscar.

Hơn nữa, việc Viện phim Pháp chọn The Taste of Things - một tác phẩm được đặt trong bối cảnh ngoại ô nước Pháp tuyệt đẹp và bày biện những kỳ quan ẩm thực Pháp ra trước mắt khán giả - chắc chắn sẽ mang hiệu quả văn hóa hơn câu chuyện về một kỳ án giữa vùng núi tuyết lạnh lẽo, nơi các nhân vật giao tiếp bằng tiếng Pháp pha lẫn tiếng Đức.

Phim của Trần Anh Hùng trượt đề cử Oscar, Oppenheimer phủ kín danh sách

Tối 23-1, Viện hàn lâm Điện ảnh Mỹ chính thức công bố các đề cử giải Oscar lần thứ 96 - sự kiện điện ảnh được quan tâm nhất hành tinh.