Người thân cô thế cô mới tìm đến nơi tiếp dân

Ở Lạng Sơn, phòng tiếp dân đặt riêng một chỗ ngày đêm nhìn sang cánh cổng sắt của trụ sở chính quyền. Cho tới Bình Dương, nơi tiếp dân lọt thỏm trong một không gian mới toanh, có dáng dấp như một trung tâm hiện đại phục vụ doanh nghiệp hơn là trụ sở ủy ban.

Ở những nơi ấy, rất hiếm khi người dân đến gặp chính quyền để hiến kế hoặc đóng góp sáng kiến. Ngược lại, người ta đến để khiếu nại, tố cáo. Nơi tiếp dân trở thành nơi người dân cầu cứu các cấp chính quyền hãy lưu tâm đến lợi ích của họ. Chỉ có điều, như Phó chủ tịch UBND TP.HCM Lê Mạnh Hà bộc bạch: “Chỉ có những người thân cô thế cô, không có ai quen biết cả thì mới đâm đơn đến những nơi này”.

Nghe thật chạnh lòng, song bí mật ấy ai cũng biết. Quyền lực phái sinh ra quyền lực, quan hệ nối dài quan hệ, thân quen vây cánh che chắn cho nhau tạo nên thành lũy lợi ích nhóm. Xung đột lợi ích giữa các phe nhóm ấy được giải quyết bởi vô vàn đổi chác.

Tuy vậy, nếu lãnh đạo mỗi tháng phải đều đặn tiếp dân, nơi tiếp công dân cũng sẽ hữu ích, giúp chính khách nước ta đối mặt với thách thức nóng rát từ thực tế cuộc sống. Làm dân ai cũng muốn đất nước có được các vị lãnh đạo không lánh mặt trước những oan sai, dám chịu trách nhiệm cá nhân trước những sai lầm và đủ dũng cảm để nghe người dân lên án khi cần thiết. Chỉ một buổi sáng tiếp nông dân khiếu kiện vì bị thu hồi đất đai, có thể nếm đủ vị của những hỉ nộ ái ố ấy từ phía nhân dân.

Song nơi tiếp công dân không phải là một giải pháp căn cơ để phá tan “bức tường đá lạnh lẽo” như nhà báo Quốc Việt (Tuổi Trẻ 7-7) mô tả sự vô cảm của nền hành chính trước những đòi hỏi ngày càng bức bách của người dân và doanh nghiệp. Ông chủ tịch tỉnh là chính khách, không thể quyết định thay công chức chuyên nghiệp của nền công vụ. Nơi tiếp dân không thể thay được quy trình bàn giấy chặt chẽ được thiết kế để giải quyết từng sự vụ hành chính một cách khách quan và chuyên nghiệp.

Nơi tiếp dân vì thế như một nỗ lực loay hoay để sưởi ấm “bức tường đá lạnh lẽo”. Sâu xa hơn thế, hãy truy tìm vì đâu thói quen vô cảm với dân, với nước đã tích tụ hình thành. Vì đâu mất dần dân khí, dân tâm, dân nguyện, để đến nỗi nơi tiếp dân đôi khi chỉ còn là nơi dân giận, dân buồn. Truy tìm ắt sẽ có lời giải. Khi người dân ý thức và thực hiện được các quyền được biết, được tham gia, được thực hành dân chủ trực tiếp, mạng nhện thân quen phải lùi dần trước sự minh bạch. Tâm điểm của mạng nhện được lôi dần ra ánh sáng. Tới ngày đó, pháp luật sẽ trở thành nơi nương tựa của tất cả chúng ta.