Sau khi kết thúc đợt đóng cửa dài nhất trong lịch sử, phần lớn Chính phủ Mỹ vẫn vận hành tạm thời đến ngày 30-1-2026, tạo nguy cơ một cuộc đối đầu ngân sách mới. Điều này đặt ra nguy cơ một cuộc “đối đầu” mới giữa Nhà Trắng và Quốc hội khi các dự luật quan trọng vẫn chưa được thông qua, theo báo Politico.

Ngân sách tạm thời chỉ giải quyết 10% nhu cầu

Một thỏa thuận lưỡng đảng gần đây chấm dứt việc gián đoạn ngân sách hiện tại, nhưng chỉ bao gồm 3 trong số 12 dự luật cần thiết để duy trì dòng tiền cho các chương trình liên bang - chiếm khoảng 10% trong tổng ngân sách 1,8 nghìn tỉ USD mỗi năm.

Các dự luật này tập trung vào chi trả cho chương trình hỗ trợ cựu chiến binh, cứu trợ thực phẩm, trợ giúp nông dân và hoạt động của Quốc hội. Phần còn lại được cấp tạm thời theo mức ngân sách từ tháng 3-2024, khi cựu Tổng thống Joe Biden còn tại nhiệm.

Điều này đồng nghĩa với nhiều quyết định quan trọng vẫn chưa có lời giải, đặc biệt về chi tiêu quốc phòng, y tế công cộng và các vấn đề chính sách nhạy cảm.

Các lãnh đạo Quốc hội vẫn chưa thống nhất tổng mức chi tiêu cho năm tài khóa 2026, trong bối cảnh nội bộ Đảng Cộng hòa còn tranh cãi về mức cắt giảm.

“Chúng ta cần tìm giải pháp để ‘bật đèn trở lại’, nhưng thách thức thực sự là làm sao thống nhất được các dự luật ngân sách riêng lẻ và các gói ngân sách”, lãnh đạo phe đa số tại Hạ viện Mỹ Steve Scalise thừa nhận.

Nếu các nghị sĩ không hoàn tất trước hạn chót tháng 1, chính phủ có nguy cơ đóng cửa một phần hoặc vận hành trên cơ sở ngân sách đã gần hai năm tuổi.

Một số nghị sĩ Đảng Dân chủ cảnh báo họ sẵn sàng để chính phủ tạm ngừng hoạt động nếu không đạt được thỏa thuận về trợ cấp bảo hiểm theo Đạo luật Chăm sóc sức khỏe giá cả phải chăng (ACA).

Thách thức phía trước cho Quốc hội

Thỏa thuận 3 dự luật hiện nay dường như không hàn gắn được mâu thuẫn trong Quốc hội. Nghị sĩ Rosa DeLauro phản đối cách đàm phán cuối tuần trước kết thúc, cho rằng Hạ viện bị loại khỏi quá trình và một số điều khoản gây tranh cãi đã được thêm vào mà không thông qua họ.

Thượng viện cam kết nhanh chóng xúc tiến các dự luật tiếp theo, gồm ngân sách quân đội và các bộ Giáo dục, Thương mại, Lao động, Y tế và Dịch vụ Nhân sinh, Tư pháp, Giao thông, Nội vụ và Nhà ở cùng Phát triển đô thị.

Việc thông qua các dự luật này sẽ khó khăn, bởi toàn bộ 100 thượng nghị sĩ phải đồng thuận, sau đó còn nhiều tuần tranh luận trước khi bỏ phiếu, và cuối cùng phải tìm thỏa hiệp với Hạ viện.

Một số dự luật vẫn còn tranh cãi sâu sắc, như dự luật năng lượng do tranh chấp nội bộ giữa Chủ tịch Ủy ban Ngân sách Thượng viện Susan Collins và Thượng nghị sĩ John Kennedy, hay dự luật của Bộ An ninh Nội địa Mỹ (DHS) liên quan đến hạn chế chính sách nhập cư của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Các nghị sĩ dự kiến sẽ phải áp dụng ngân sách tạm thời cho các cơ quan như Bộ Năng lượng, An ninh Nội địa, Ngoại giao, Kho bạc và Sở Thuế vụ (IRS) đến tháng 9-2025.

Lãnh đạo phe Dân chủ nhấn mạnh Quốc hội, không phải Nhà Trắng hay Giám đốc Ngân sách Russ Vought, mới là cơ quan quyết định cách chi tiêu ngân sách.

Thượng nghị sĩ Chris Murphy đến từ tiểu bang Connecticut cảnh báo rằng “sẽ rất khó đạt ngân sách dài hạn lưỡng đảng” khi chính quyền sử dụng 600 triệu USD cho việc giam giữ người di cư trái với mục đích Quốc hội phê chuẩn.

Các nhà lập pháp thừa nhận còn nhiều việc phải làm để thông qua các dự luật ngân sách toàn năm, bảo đảm hoạt động liên bang ổn định và ngăn nguy cơ đóng cửa chính phủ lặp lại vào đầu năm tới.

Kết thúc đóng cửa Chính phủ Mỹ: Ai thắng?

Chính phủ Mỹ hoạt động lại sau 43 ngày đóng cửa, nhưng dịch vụ công, kinh tế và tranh cãi giữa hai đảng vẫn chưa có lối ra.