Ngoại tình thời công nghệ số được hiểu là việc một người đã kết hôn sử dụng các thiết bị số như điện thoại, máy tính và nền tảng trực tuyến (mạng xã hội, ứng dụng hẹn hò, trò chơi, phòng chat) để thiết lập, duy trì, phát triển một mối quan hệ tình cảm với người thứ ba.

Lạc lối trong thế giới ảo

Là một người hướng nội, sau mỗi ngày làm việc anh K. (40 tuổi, lập trình viên) thường chơi game tại nhà để thư giãn đầu óc. Trong khi mọi chuyện trong nhà anh phó mặc cho vợ.

Không chỉ giải trí đơn thuần, anh đầu tư dàn máy khủng, xây phòng cách âm để chìm đắm vào thế giới riêng của mình.

Trong game, anh hóa thân thành siêu anh hùng và kết đôi với một mỹ nữ do một người chơi khác sắm vai. Họ cùng xây dựng gia đình ảo, chiến đấu với thế lực xấu để giải cứu những đứa con và lập lại hòa bình cho nhân loại.

Thực tế nhân vật nữ là một phụ nữ cũng có gia đình và cách nhà anh không xa. Từ những cuộc trò chuyện trong game, họ chuyển sang nhắn tin riêng, chia sẻ cuộc sống thực, tâm sự những bất mãn trong hôn nhân. Mối quan hệ đồng đội dần chuyển thành tình cảm, họ gọi nhau bằng những biệt danh thân mật, ngọt ngào.

Vợ anh K. ban đầu chỉ nghĩ anh chồng mê game, cho đến khi chính chị phát hiện những đoạn chat đầy lãng mạn, lời hứa hẹn gặp mặt offline trong điện thoại của chồng dịp tình cờ có cuộc gọi đến lúc anh đang bận.

Chị bức xúc: "Tôi thật sự thất vọng, không chỉ vì sự phản bội, lừa dối lâu nay mà còn bởi một người tưởng chừng mạnh mẽ như anh ấy nhưng lại đi trút hết nỗi lòng, tìm sự an ủi từ một người lạ trên mạng. Trong lúc tôi nai lưng gánh vác nhà cửa, con cái thì chồng tôi lại dành thời gian để tán tỉnh, nói lời yêu thương một phụ nữ khác!".

Như nhiều cặp đôi khác, cuộc hôn nhân của chị M. (32 tuổi, là người sáng tạo nội dung) dần đi vào lối mòn quen thuộc sau năm năm chung sống. Công việc của chị được chủ động về thời gian và thường xuyên tương tác với nhiều khách hàng qua mạng.

Cùng với đó, trên trang cá nhân, chị hay đăng những bức ảnh đẹp từ chân dung đến những nơi mình thường xuyên lui tới nhằm PR bản thân và gây ấn tượng với đối tác.

Có lẽ vì vậy mà thỉnh thoảng chị nhận được lời khen ngợi từ những người đàn ông khác. Lúc đầu chỉ đơn giản trò chuyện xã giao hoặc xoay quanh công việc nhưng càng ngày lại có thêm nhiều tin nhắn quan tâm đặc biệt.

Đỉnh điểm là lúc chị kết nối cùng một nhiếp ảnh gia trên mạng. Càng trò chuyện, họ càng nhận ra sự đồng điệu của cả hai trong nhiều lĩnh vực từ sở thích, nhân sinh quan đến quan điểm nghệ thuật, ý tưởng sáng tạo.

Thậm chí chị và người ấy không ngần ngại trao đổi những bức ảnh gợi cảm, những câu chuyện phòng the dưới danh nghĩa "nghệ thuật vị nhân sinh".

"Mỗi lần trò chuyện cùng anh ấy, tôi cảm thấy được sống với một phiên bản tự do, quyến rũ và mới mẻ. Điều mà chồng tôi không hề nhìn thấy và trân trọng. Chúng tôi chưa từng gặp nhau bên ngoài nên cũng chẳng có gì là quá đáng", chị M. biện minh.

Ranh giới mong manh giữa ảo và thật

Điểm đặc trưng của ngoại tình số là tính chất ảo nhưng lại mang lại những cảm xúc và hệ lụy thật. Người trong cuộc thường biện minh rằng "đó chỉ là trên mạng", "chúng tôi chưa gặp nhau ngoài đời" nhưng cảm giác hưng phấn, lãng mạn, sự lừa dối và nỗi đau mà những người vợ hoặc chồng phải gánh chịu là hoàn toàn có thật. Ranh giới giữa ảo và thật trở nên vô cùng mong manh.

Tiến sĩ tâm lý Abby Medcalf (Mỹ) cho rằng ngoại tình số thường bắt đầu từ tin nhắn mạng xã hội, nơi ranh giới giữa thân mật và vượt giới hạn rất mong manh. Khi các chuẩn mực quan hệ ngày càng cởi mở, những hành vi như "thả tim" hay bình luận ảnh có vẻ vô hại. Tuy nhiên cảm giác bất an của người trong cuộc là điều cần được tôn trọng.

Cũng vậy, chuyên gia tâm lý Mai Việt Đức nhận định: "Ngoại tình số ngày càng tinh vi và khó phát hiện nhưng bản chất vẫn không thay đổi. Ngoại tình không chỉ dừng lại ở hành vi thể xác mà bắt đầu từ những tương tác nhỏ như nhắn tin riêng tư, trò chuyện khuya với người khác giới".

Thỏa thuận giới hạn sử dụng thiết bị số

Hiện nay chứng cứ ngoại tình số (tin nhắn, hình ảnh, email) đã được các cơ quan thừa hành pháp luật thừa nhận như một căn cứ để chứng minh lỗi vi phạm nghĩa vụ chung thủy trong các vụ kiện ly hôn. Nó có thể ảnh hưởng đến việc phân chia tài sản, quyền nuôi con.

Nhưng việc thu thập chứng cứ phải hợp pháp, không xâm phạm nghiêm trọng đời tư hoặc bí mật của người khác. Các chuyên gia cho rằng khi lâm vào tình huống này, những người trong cuộc nên ưu tiên hòa giải và trị liệu trước khi nghĩ đến con đường pháp lý.

Theo chuyên gia William Schroeder (Mỹ), mỗi cá nhân nên thảo luận sớm về việc sử dụng thiết bị số. 

Cần định nghĩa rõ khái niệm "độc quyền" trong hôn nhân, chẳng hạn không hẹn hò người khác, không tiếp tục trò chuyện hay tìm kiếm đối tượng khác trên mạng xã hội. Thời điểm tốt nhất để trò chuyện là trước khi phát sinh vấn đề.

Để giải quyết cơn khủng hoảng hiện tại, cần cắt đứt hoàn toàn liên lạc với người thứ ba. Đây là điều kiện tiên quyết để xây dựng lại niềm tin và cứu vãn cuộc hôn nhân trước nguy cơ đổ vỡ. Cần thẳng thắn nhìn nhận sai lầm của bản thân, tìm hiểu nguyên nhân sâu xa từ cả hai phía nhằm có hướng đi phù hợp. Thỏa thuận giới hạn hợp lý, đúng mực khi giao tiếp qua mạng với thiết bị số.

Đề nghị đánh giá trào lưu không yêu, không kết hôn, không sinh con, không gia đình

Trào lưu '4 không' (không yêu, không kết hôn, không sinh con, không gia đình) đang du nhập và ảnh hưởng đến giới trẻ Việt Nam.