Tàu khu trục USS Ralph Johnson đã áp sát các thực thể Trung Quốc chiếm đóng phi pháp ở Trường Sa trong cùng ngày Bộ Ngoại giao Mỹ ra tuyên bố bác bỏ các yêu sách vô lý của Bắc Kinh - Ảnh: US NAVY

"Mỹ sẽ không còn tự nhận mình trung lập trong các vấn đề hàng hải trên Biển Đông", ông Stilwell nhấn mạnh trong Hội thảo Biển Đông thường niên lần thứ 10 do Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) tổ chức tối 14-7 (giờ VN).

Trong lúc nhà ngoại giao cấp cao đang phát biểu, hải quân Mỹ đã công bố hình ảnh tàu khu trục USS Ralph Johnson hoạt động gần quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Động thái diễn ra chưa đầy 24 tiếng sau khi Mỹ công bố lập trường mới về Biển Đông.

Theo chú thích của hải quân Mỹ, USS Ralph Johnson đang trong sứ mệnh đảm bảo an ninh hàng hải ở Biển Đông ngày 14-7. Trang USNI chuyên đưa tin về hải quân Mỹ cho biết con tàu này đã áp sát các thực thể Trung Quốc chiếm đóng và thách thức yêu sách hàng hải vô lý của nước này.

Tuyên bố của Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo rạng sáng 14-7 đã bác bỏ yêu sách của Trung Quốc đối với Bãi Tư Chính của Việt Nam và nhiều bãi cạn, bãi ngầm khác trong khu vực.

Trong hội thảo của CSIS, khi được hỏi tuyên bố này có gì khác so với các tuyên bố Biển Đông trước đây, ông Stilwell cho biết Mỹ vẫn thường được biết đến là hay im lặng về các vấn đề hàng hải trong khu vực. Tuy nhiên, tuyên bố của ông Pompeo cho thấy "một cách tiếp cận chủ động hơn nhiều của Mỹ".

Nhà ngoại giao Mỹ, vốn là chuẩn tướng không quân về hưu, bác bỏ khả năng động thái mới của Mỹ sẽ kích động Trung Quốc chạy đua vũ trang. "Những gì chúng tôi đang làm chỉ đơn giản là thực thi luật pháp hiện hữu. Điều này không nên được xem như một sự khiêu khích và lẽ ra chuyện này nên được làm từ lâu rồi".

USS Gabrielle Giffords hoạt động gần tàu khảo sát Hải dương 4 của Trung Quốc trên Biển Đông - Ảnh: US NAVY

Quan chức ngoại giao cấp cao của Mỹ khẳng định: "Một khi chúng tôi thấy các giàn khoan dầu (Trung Quốc) cắm xuống Bãi Tư Chính thuộc vùng biển của Việt Nam hay các vùng biển Malaysia, Philippines..., chúng tôi sẽ đưa ra những tuyên bố xác đáng về chuyện đó".

"Mỹ đã thể hiện sự ủng hộ một cách thực chất với các nước, chẳng hạn tăng tần suất các chiến dịch đảm bảo tự do hàng hải và gần đây là sự xuất hiện của các tàu sân bay", trợ lý ngoại trưởng Mỹ dẫn chứng trong hội thảo.

Đáng chú ý, cũng trong hội thảo Biển Đông, ông Stilwell đã cảnh cáo các ý định của Trung Quốc đối với bãi cạn Scarborough. Khu vực này từng nằm dưới sự quản lý của Philippines, một đồng minh hiệp ước của Mỹ, nhưng bị Trung Quốc kiểm soát thực tế từ năm 2012.

"Bất kỳ hành động chiếm đóng trên thực tế, cải tạo hay quân sự hóa Scarborough do Trung Quốc tiến hành đều là một động thái nguy hiểm, chắc chắn tạo ra những hậu quả lâu dài tác động tới quan hệ giữa Bắc Kinh với Washington và toàn bộ khu vực", ông Stilwell lập luận.

Mỹ có thể trừng phạt quan chức lẫn doanh nghiệp Trung Quốc liên quan đến Biển Đông

TTO - David Stilwell, nhà ngoại giao cấp cao phụ trách khu vực Đông Á, nói Mỹ có thể đáp trả bằng các biện pháp trừng phạt đối với các quan chức và doanh nghiệp Trung Quốc liên quan đến Biển Đông.