Quân đội Mỹ đang tiến hành tập trận ở doanh trại Fort Magsaysay, bắc Manila - Ảnh:Reuters

Động thái này được tiến hành trong bối cảnh căng thẳng giữa Philippines và Trung Quốc đang dâng cao về việc tranh chấp trên biển.

Hãng tin Reuters dẫn lời phó trợ lý Bộ trưởng quốc phòng Mỹ, bà Amy Searight cho biết thỏa thuận bổ sung này được ký kết trong khuôn khổ Thỏa thuận hợp tác quốc phòng tăng cường (EDCA) mà Mỹ và Philippines đạt được hồi năm 2015.

Theo đó, Manila chấp thuận cho Washington tăng cường sự hiện diện quân sự thông qua việc luân phiên triển khai tàu chiến và máy bay phục vụ trong các chiến dịch nhân đạo và an ninh biển.

Bà Searight không tiết lộ địa điểm đặt năm căn cứ trên nhưng nhấn mạnh Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Carter sẽ có chuyến thăm chính thức Philippines vào tháng 4 tới để thảo luận việc thực thi thỏa thuận này. 

“Philippines là đồng minh quan trọng của Mỹ và các mối quan hệ giữa hai nước đang mạnh hơn bao giờ hết” - bà Searight nhấn mạnh.

Nữ trợ lý Bộ trưởng quốc phòng Mỹ nhấn mạnh Lầu Năm Góc đã trình Quốc hội Mỹ kế hoạch rót 50 triệu USD để hỗ trợ an ninh hàng hải trong khu vực. Bà Searight khẳng định Philippines cũng sẽ được hưởng một phần trong khoản chi ngân sách này.

Số ngân quỹ trên sẽ chi vào cải thiện hệ thống radar cũng như các thiết bị theo dõi khác ở biển Đông, nơi mà Trung Quốc đang điên cuồng thực hiện mưu đồ đòi chủ quyền phi lý.

Hồi tháng 1-2016, Philippines cho biết nước này từng đề xuất cho quân đội Mỹ dùng 8 căn cứ quân sự trên đất nước họ. Trong đó, có căn cứ không quân Clark mà Mỹ từng sử dụng trước đây và căn cứ hải quân ở vịnh Subic cùng hai địa điểm khác nằm trên đảo Palawan, gần biển Đông.

Thứ trưởng quốc phòng Philippines Pio Lorenzo Batino cho biết Manila hài lòng với nhất trí cuối cùng giữa hai nước về các địa điểm đặt căn cứ quân sự Mỹ nói trên.

Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Daniel Russel khẳng định thỏa thuận này sẽ đẩy mạnh sự hỗ trợ của Mỹ trong việc phản ứng với thiên tai và tạo điều kiện thuận tiện cho việc hiện đại hóa các lực lượng vũ trang của Philippines.

“Thỏa thuận này đạt được tại thời điểm quan trọng trước khi Tòa trọng tài quốc tế ở The Hague phân xử vụ Philippines kiện Trung Quốc về việc nước này đòi chủ quyền ở biển Đông”- ông Russel nhấn mạnh.

Hôm 17-3, hải quân Mỹ khẳng định lực lượng này đã theo dõi hoạt động quanh bãi Scarborough mà Trung Quốc đã ngang ngược chiếm của Philippines từ năm 2012 đến nay.

Phía Mỹ cho rằng động thái này là một tín hiệu báo trước việc người Trung Quốc cải tạo, bồi đắp đảo nhân tạo trái phép ở biển Đông trong hai năm qua.

Hãng tin Reuters dẫn lời đô đốc hải quân Mỹ - John Richardson quan ngại phiên tòa ở Hague, dự kiến diễn ra vào tháng 5-2016 có thể sẽ khiến Bắc Kinh càng manh động hơn tiến tới tuyên bố vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) ở biển Đông.