Ngày 12-9, Bộ Ngoại giao Mỹ đăng tuyên bố của Ngoại trưởng Marco Rubio về bãi cạn Scarborough:

"Mỹ sát cánh cùng đồng minh Philippines trong việc bác bỏ kế hoạch gây bất ổn của Trung Quốc nhằm lập một 'khu bảo tồn thiên nhiên quốc gia' tại bãi cạn Scarborough. 

Việc Bắc Kinh tuyên bố bãi cạn Scarborough là khu bảo tồn thiên nhiên là một nỗ lực cưỡng ép khác nhằm thúc đẩy các yêu sách lãnh thổ và hàng hải sâu rộng ở Biển Đông, gây thiệt hại cho các nước láng giềng, gồm cả việc ngăn cản ngư dân Philippines tiếp cận các ngư trường truyền thống này. 

Những hành động của Trung Quốc tại bãi cạn Scarborough tiếp tục làm suy yếu sự ổn định khu vực".

Hôm 10-9, Trung Quốc đã tiết lộ kế hoạch tạo ra một khu bảo tồn nhằm duy trì "sự đa dạng, ổn định và bền vững của hệ sinh thái tự nhiên trên đảo Hoàng Nham (cách Bắc Kinh gọi bãi cạn Scarborough)".

Truyền thông Trung Quốc cho biết khu bảo tồn sẽ bao phủ diện tích hơn 3.523ha, với "trọng tâm chính" là hệ sinh thái rạn san hô.

Trong tuyên bố hôm 11-9, Bộ Ngoại giao Philippines cho biết: "Philippines phản đối mạnh mẽ việc Quốc vụ viện Trung Quốc gần đây đã phê duyệt thành lập cái gọi là 'Khu bảo tồn thiên nhiên quốc gia đảo Hoàng Nham'".

Bãi cạn Scarborough nằm cách đảo Luzon của Philippines khoảng 230km và cách bờ biển đông nam Trung Quốc khoảng 1.000km.

Cả Trung Quốc và Philippines đều tuyên bố chủ quyền đối với bãi cạn Scarborough. Năm 2012, Trung Quốc giành quyền kiểm soát bãi cạn Scarborough từ tay Philippines.

Theo Hãng tin Reuters, ngư dân Philippines lo ngại kế hoạch lập khu bảo tồn thiên nhiên của Bắc Kinh có thể khiến họ khó hoạt động hơn quanh bãi cạn Scarborough.

Trong tuyên bố ngày 12-9, Ngoại trưởng Rubio còn kêu gọi Bắc Kinh tuân thủ phán quyết năm 2016 của tòa án quốc tế.

Năm 2016, Tòa Trọng tài thường trực (PCA) ở Hà Lan đã ra phán quyết, bác bỏ cái gọi là "đường chín đoạn" (đường lưỡi bò) do Trung Quốc tự vẽ ra để tuyên bố chủ quyền với phần lớn diện tích ở Biển Đông. Theo phán quyết, yêu sách của Trung Quốc đối với khoảng 90% Biển Đông là không có cơ sở theo luật quốc tế.

Trong diễn biến liên quan, ngày 13-9, Philippines thông báo họ đã cùng lực lượng của Nhật Bản và Bộ Tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Mỹ di chuyển ngoài khơi các đảo ở tỉnh Zambales, nơi cách bãi cạn Scarborough khoảng 120 hải lý.

Hôm 12-9, Thời báo Hoàn Cầu (Trung Quốc) tường thuật Philippines đã tổ chức "cuộc tuần tra chung" ở Biển Đông với các quốc gia bên ngoài khu vực.

Trung Quốc đòi lập 'khu bảo tồn thiên nhiên' ở bãi cạn Scarborough, Philippines phản đối

Ngày 11-9, Philippines phản đối kế hoạch của Trung Quốc về việc tạo ra 'khu bảo tồn thiên nhiên' trên bãi cạn Scarborough ở Biển Đông.