Lực lượng cứu hộ cứu nạn đưa người dân ở Đắk Lắk ra khỏi khu vực ngập sâu - Ảnh: TRUNG TÂN
Ngày 23-11, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia thông tin nhanh, đánh giá về diễn biến mưa lũ lịch sử ở các tỉnh Nam Trung Bộ vừa qua.
Mưa lũ xuất hiện muộn hơn so với quy luật 30 năm qua
Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia đánh giá đợt mưa lũ Nam Trung Bộ từ ngày 16 đến 22-11 là một hiện tượng cực đoan, vượt kỷ lục lịch sử.
Lượng mưa tại nhiều trạm như Sơn Hòa (Đắk Lắk) 601mm hay Quy Nhơn (Gia Lai) 380mm đều vượt các kỷ lục lịch sử từng ghi nhận, trong khi một số trạm khác như Sơn Thành Tây, Sơn Thành Đông, Hòa Mỹ Tây, Sông Hinh ghi nhận tới 1.000 - 1.200mm chỉ trong vài ngày.
Theo phân loại của Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO), đây là các sự kiện hiếm gặp, gần như không thể dự báo chính xác định lượng.
Ngoài ra lượng mưa tích lũy từ tháng 10 đến giữa tháng 11-2025 đã đạt mức rất cao, cao hơn trung bình nhiều năm 120-200%, khiến đất đai bão hòa. Khi bước vào đợt mưa chính, chỉ cần thêm 300-500mm mưa bổ sung là đã hình thành lũ lớn.
"Theo thống kê trong 30 năm qua, các đợt lũ lớn ở Nam Trung Bộ thường xảy ra trước ngày 15-11.
Tuy nhiên đợt lũ lớn năm 2025 lại xuất hiện muộn hơn so với quy luật này. Sự kiện lũ lớn bất thường này là một minh chứng rõ ràng cho thấy quy luật lũ truyền thống đang thay đổi, phản ánh xu hướng thời tiết ngày càng cực đoan, khó lường do tác động của biến đổi khí hậu dẫn đến sự thay đổi của hoàn lưu, bão và áp thấp nhiệt đới.
Thiên tai đang xảy ra thường xuyên hơn và khốc liệt hơn đã đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc nâng cao năng lực dự báo, quản lý rủi ro và phòng chống thiên tai cho khu vực này" - Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia nhấn mạnh.
Cụ ông Huỳnh Trung Thoại (ở thôn Mỹ Trung, xã Hòa Thịnh, Đắk Lắk) thất thần sau cơn lũ gây ngập đến nóc nhà, đồ đạc, lúa hư hỏng - Ảnh: LÊ TRUNG
Dự báo chính xác hơn vẫn không đủ để ngăn chặn thiên tai vượt lịch sử
Cơ quan khí tượng Việt Nam cho biết từ ngày 16 đến 22-11, lũ lớn, đặc biệt lớn và lũ lịch sử đã xuất hiện trên nhiều sông từ Quảng Trị - Khánh Hòa và Lâm Đồng.
Tại một số trạm trên sông Kỳ Lộ, hạ lưu sông Ba (ở Đắk Lắk), sông Dinh Ninh Hòa (Khánh Hòa), sông Đa Nhim (Lâm Đồng) đã ghi nhận mức lũ vượt lịch sử trong vòng 30 - 40 năm trở lại đây.
Đỉnh lũ trên sông Ba tại trạm Phú Lâm trong đợt lũ này có chu kỳ lặp lại ước tính khoảng 50 năm (tần suất hiếm).
"Đặc điểm đặc biệt của đợt lũ này là nhiều sông lớn cùng vượt lũ lịch sử như sông Kỳ Lộ (tại Đắk Lắk) vượt kỷ lục năm 2009, sông Ba (tại Đắk Lắk) vượt năm 1993, sông Dinh Ninh Hòa (tại Khánh Hòa) vượt năm 1986.
Hiện tượng lũ đồng thời phá kỷ lục trên 3-5 lưu vực là cực kỳ hiếm, gần như chưa từng xuất hiện trong hơn 50 năm quan trắc và không thuộc 'mức lũ tính toán thông thường'. Điều này cho thấy chỉ dự báo chính xác hơn vẫn không đủ để ngăn chặn thiên tai vượt lịch sử.
Trận lũ lịch sử từ ngày 16 đến 22-11 tại khu vực Nam Trung Bộ thêm một lần nữa cho thấy mức độ dễ bị tổn thương của nước ta trước các hiện tượng thời tiết cực đoan, đặc biệt là mưa và lũ.
Kể từ đầu năm, sau Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ và Trung Trung Bộ, khu vực Nam Trung Bộ đã trở thành 'tâm lũ', cho thấy mức độ khốc liệt của thiên tai ở vùng này" - Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia đánh giá.
Người dân vùng lũ vui mừng khi thấy trực thăng cứu trợ của Sư đoàn 372
Nguyên nhân gây mưa lớn, ngập lụt lịch sử ở Nam Trung Bộ
Đợt mưa lũ vừa qua ở Nam Trung Bộ là kết quả của tổ hợp nhiều hình thái thời tiết cực đoan. Trên cao, nhiễu động trong đới gió đông trên độ cao từ 1.500 - 5.000m hoạt động mạnh, kết hợp với không khí lạnh cường độ rất mạnh, đặc biệt từ đêm 17-11, tạo nên vùng hội tụ ẩm từ tầng thấp đến tầng cao.
Hơi nước từ Biển Đông liên tục được vận chuyển vào đất liền Trung Bộ và Tây Nguyên, trong khi địa hình Trường Sơn đóng vai trò "chắn gió", kích thích đối lưu phát triển mạnh và duy trì mưa kéo dài. Lượng mưa phổ biến từ 800 - 1.700mm ở nhiều nơi, vượt xa khả năng tiêu thoát tự nhiên.
Ngoài yếu tố thời tiết, đặc điểm địa hình và thủy văn của Trung Bộ cũng làm tăng nguy cơ lũ lớn. Các lưu vực sông ngắn, độ dốc lớn khiến nước mưa tập trung nhanh về hạ lưu, dẫn đến lũ quét, lũ ống và lũ lên nhanh chỉ trong vài giờ, cộng với triều cường dâng cao, khiến việc tiêu thoát nước diễn ra chậm.
Bên cạnh đó, biến đổi khí hậu khiến các hình thái mưa cực đoan trở nên mạnh hơn và khó dự báo hơn, đồng thời gia tăng tần suất lũ lớn trong 10 - 15 năm gần đây, với nhiều trạm ghi nhận lượng mưa vượt mức lịch sử 1.000 - 1.700mm/đợt.
Tối đa: 1500 ký tự
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận