Gạo nhập khẩu từ Thái Lan tại một nhà máy ở Indonesia - Ảnh: AFP
Theo trang The Nation của Thái Lan ngày 14-11, cuộc khủng hoảng lúa gạo ở quốc gia này vẫn tiếp tục diễn ra khi dữ liệu mới chỉ ra năng suất đi xuống, chi phí sản xuất đội lên nhiều lần, trong khi giá lúa tươi giảm mạnh xuống mức thấp nhất hơn 15 năm.
Lúa tẻ thường vốn được bán hơn 10.000 baht/tấn (hơn 300 USD) vào năm ngoái thì nay chỉ còn dưới 8.000 baht (khoảng 246 USD); lúa tươi ẩm thậm chí chỉ 5.000 - 6.000 baht/tấn (khoảng 155 - 185 USD), thấp hơn cả chi phí sản xuất khoảng 7.200 - 7.500 baht/tấn (222 - 231 USD).
Trong khi đó, chi phí sản xuất 1 tấn lúa ở Việt Nam chỉ rơi vào khoảng 6.000 baht và Ấn Độ khoảng 5.000 baht.
Phó giáo sư Somporn Isvilanonda, thành viên cao cấp của Viện Mạng lưới tri thức Thái Lan, cho rằng 14 năm chính sách lúa gạo dưới bốn đời chính phủ nước này đều đi vào lối mòn: chương trình cầm cố lúa, bảo đảm thu nhập, hoặc tung ra các gói trợ cấp trực tiếp.
Những biện pháp này tiêu tốn tới 1,2 - 1,3 nghìn tỉ baht nhưng không giúp nông dân nâng cấp công nghệ hay tăng hiệu quả sản xuất, mà còn tạo ra "cái bẫy chính sách" khiến họ phụ thuộc và khó cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Trong khi Thái Lan mắc kẹt trong mô hình trợ cấp, các đối thủ trực tiếp như Việt Nam và Ấn Độ đã nhanh chóng hiện đại hóa chuỗi sản xuất, cải thiện chất lượng giống và giảm chi phí, nhờ đó xuất khẩu gạo chất lượng tốt hơn với giá thành thấp hơn. Năng suất lúa của Thái Lan hiện ở mức thấp nhất trong khối ASEAN.
Ông Somporn cảnh báo mô hình này đang biến nông nghiệp lúa gạo của Thái Lan thành ngành "rủi ro cao", khiến nhiều hộ nông dân chỉ hòa vốn hoặc thua lỗ, đẩy họ vào tình trạng mắc kẹt ở thu nhập trung bình. Theo ông, Thái Lan cần thực hiện những cải cách trung và dài hạn để đảo ngược tình hình.
Ông đề xuất phân vùng nông nghiệp và phát triển mô hình canh tác kết hợp để nông dân có thu nhập ổn định quanh năm; tăng đầu tư R&D (nghiên cứu và phát triển) cho các giống lúa năng suất cao như RD113, RD117 và RD119; mở rộng sản xuất giống; đầu tư vào lúa gạo ít phát thải để nâng cao giá trị xuất khẩu; cũng như đào tạo lại lực lượng nông dân đang già hóa.
Một thách thức khác là xu hướng tiêu dùng toàn cầu chuyển sang gạo mềm. Chuyên gia Aat Pisanwanich cho biết Thái Lan có hơn 200 giống lúa nhưng chỉ 10 - 20% là gạo mềm, trong khi Việt Nam có hơn 1.000 giống và một nửa trong số đó thuộc nhóm gạo mềm.
Ông Aat nhấn mạnh chính sách lúa gạo của Thái Lan không còn phù hợp nếu so sánh với Việt Nam. Chính phủ Việt Nam không can thiệp giá, liên tục phát triển giống mới, tăng ngân sách nghiên cứu và áp dụng thành công mô hình "3 giảm, 3 tăng" (giảm phân bón, thuốc trừ sâu, lượng giống; tăng năng suất, hiệu quả và thu nhập) đem lại kết quả rõ rệt.
Do đó, các chuyên gia cảnh báo rằng nếu không cải cách mạnh mẽ, Thái Lan có nguy cơ tiếp tục mất vị thế trên thị trường gạo thế giới và đẩy hàng triệu hộ nông dân vào tình cảnh bấp bênh kéo dài.
Tối đa: 1500 ký tự
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận