Theo Luật Bảo vệ môi trường, hộ gia đình và cá nhân ở đô thị phải đựng chất thải rắn sinh hoạt sau khi thực hiện phân loại vào các bao bì. Chất thải rắn có khả năng tái sử dụng, tái chế được chuyển giao cho tổ chức, cá nhân tái sử dụng, tái chế hoặc cơ sở có chức năng thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt.

Chất thải thực phẩm và chất thải rắn sinh hoạt khác phải được đựng trong bao bì theo quy định và chuyển giao cho cơ sở có chức năng thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt; chất thải thực phẩm có thể được sử dụng làm phân bón hữu cơ, làm thức ăn chăn nuôi.

Theo nghị định 45/2022 quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, kể từ 1-1-2025, hộ gia đình và cá nhân không phân loại chất thải rắn sinh hoạt theo quy định; không sử dụng bao bì chứa chất thải rắn sinh hoạt theo quy định sẽ bị phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1 triệu đồng.

Hành vi vứt, thải, bỏ đầu, mẩu, tàn thuốc lá không đúng nơi quy định tại khu chung cư, thương mại, dịch vụ hoặc nơi công cộng sẽ bị phạt tiền từ 100.000 - 150.000 đồng. Hành vi vệ sinh cá nhân (tiểu tiện, đại tiện) không đúng nơi quy định tại khu chung cư, thương mại, dịch vụ hoặc nơi công cộng sẽ bị phạt tiền từ 150.000 - 250.000 đồng.

Hành vi vứt, thải, bỏ rác thải, đổ nước thải không đúng nơi quy định tại khu chung cư, thương mại, dịch vụ hoặc nơi công cộng sẽ bị phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1 triệu đồng. Hành vi vứt, thải, bỏ rác thải trên vỉa hè, lòng đường hoặc vào hệ thống thoát nước thải đô thị hoặc hệ thống thoát nước mặt; đổ nước thải không đúng quy định trên vỉa hè, lòng đường phố; thải bỏ chất thải nhựa phát sinh từ sinh hoạt vào ao hồ, kênh rạch, sông, suối, biển sẽ bị phạt tiền từ 1 - 2 triệu đồng.

Luật Bảo vệ môi trường đã có hiệu lực thi hành từ năm 2022. Tuy nhiên đến nay việc phân loại rác thải vẫn chưa thực sự quen thuộc với người dân.

Chị H.T.N. (cư dân ở một chung cư thuộc TP Thủ Đức, TP.HCM) cho biết đến nay chị vẫn chưa nghe ban quản lý chung cư thông báo về việc phải phân loại rác thải sinh hoạt.

Theo thói quen, chị N. vẫn đựng rác sinh hoạt vào túi ni lông rồi bỏ vào chỗ để rác của chung cư. Tuy nhiên, chị N. cũng cho biết phía dưới khuôn viên chung cư đã trang bị các thùng rác khác nhau để phân loại rác như thùng rác đựng chất thải có khả năng tái sử dụng, thùng rác đựng chất thải nguy hại, thùng rác đựng chất thải rắn sinh hoạt khác, thùng rác đựng chất thải thực phẩm...