Đột quỵ do lạm dụng thuốc tránh thai

Ngày 11-4, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 thông tin vừa tiếp nhận và điều trị thành công hai bệnh nhân nữ trẻ tuổi bị đột quỵ do huyết khối xoang tĩnh mạch não - một bệnh lý nguy hiểm nhưng dễ bị bỏ sót, đặc biệt ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản và có sử dụng thuốc tránh thai đường uống kéo dài.

Trường hợp đầu tiên là nữ bệnh nhân nhập viện trong tình trạng nguy kịch.

Vài ngày trước thời điểm vào viện, bệnh nhân có biểu hiện đau đầu, dùng thuốc giảm đau có đỡ nhưng không nhiều, vẫn sinh hoạt bình thường.

Tuy nhiên sau đó cô gái xuất hiện đau đầu dữ dội, được đưa đến viện trong tình trạng rối loạn ý thức, co giật toàn thân liên tục, hôn mê sâu, liệt tứ chi, giãn đồng tử.

Kết quả chiếu chụp cho thấy bệnh nhân bị chảy máu não lớn chuyển dạng thùy đỉnh hai bên do huyết khối xoang tĩnh mạch dọc trên và hội lưu xoang.

Bệnh nhân nhanh chóng được đặt nội khí quản thở máy chủ động, chống phù não, thuốc chống đông. Sau đó, các bác sĩ tiến hành mở sọ giải chèn ép do phù não.

Sau điều trị tích cực, hiện cô gái đã tỉnh táo, cai được máy thở, giao tiếp được và sinh hoạt chủ động một phần.

Trường hợp thứ hai bệnh nhân vào viện khám vì đau đầu kéo dài, yếu nửa người trái tăng dần, khó đi lại vài ngày nay.

Ở thời điểm nhập viện, người bệnh vẫn tỉnh táo. Kết quả chiếu chụp, xét nghiệm sàng lọc cho thấy bệnh nhân bị nhồi máu não vùng thái dương phải do huyết khối xoang thẳng, xoang sigma và xoang ngang trái.

Người bệnh được điều trị nội khoa bằng thuốc chống đông theo phác đồ và đã hồi phục tốt, ra viện với khả năng sinh hoạt độc lập.

Cả hai bệnh nhân trên đều đang sử dụng thuốc tránh thai hằng ngày trong thời gian kéo dài.

Nguy cơ đột quỵ do sử dụng thuốc tránh thai kéo dài

Theo ThS Nguyễn Hải Linh - khoa đột quỵ não Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, theo thống kê toàn cầu tỉ lệ thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch ở phụ nữ dùng thuốc tránh thai tăng gấp 3-6 lần so với người không dùng.

Bên cạnh đó, nguy cơ tăng cao hơn ở phụ nữ có hút thuốc lá; thừa cân/béo phì; tiền sử gia đình có người bị đột quỵ/huyết khối và bệnh lý tăng đông.

Huyết khối xoang tĩnh mạch não có thể gây biến chứng đột quỵ chảy máu não hoặc đột quỵ nhồi máu não hoặc có thể kết hợp cả chảy máu, nhồi máu não.

Trước nguy cơ tắc huyết khối tĩnh mạch ở phụ nữ dùng thuốc tránh thai, các bác sĩ khuyến cáo chị em khi có ý định sử dụng thuốc nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám, làm xét nghiệm cần thiết và được tư vấn cách dùng thuốc an toàn, hiệu quả. 

Không tự ý sử dụng hoặc kéo dài thời gian uống thuốc khi chưa có chỉ định chuyên môn.

Tại Việt Nam, theo một nghiên cứu của Bệnh viện Từ Dũ và Bệnh viện Phụ sản trung ương (2021), gần 50% phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ từng sử dụng thuốc tránh thai, trong đó gần 20% dùng liên tục >12 tháng mà không qua thăm khám định kỳ.

Bên cạnh việc sử dụng thuốc tránh thai, phụ nữ có thể cân nhắc các biện pháp như đặt vòng tránh thai (IUD), cấy que tránh thai, miếng dán tránh thai, triệt sản (đối với người không còn nhu cầu sinh con), bao cao su (biện pháp đơn giản, không nội tiết, bảo vệ kép).

Lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp có thể ảnh hưởng sinh sản

Thuốc tránh thai khẩn cấp là 'con dao hai lưỡi', có thể gây nhiều hệ lụy ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe và khả năng sinh sản của phụ nữ.