Theo báo Times of Israel ngày 25-12, Thủ tướng Benjamin Netanyahu cho biết Israel sẽ đầu tư khoảng 350 tỉ shekel (tương đương 108 tỉ USD) trong vòng 10 năm tới để xây dựng ngành công nghiệp sản xuất đạn dược và vũ khí độc lập, nhằm giảm sự phụ thuộc vào các nguồn cung từ nước ngoài.

Áp lực cấm vận buộc Israel tự lực

Phát biểu tại lễ tốt nghiệp phi công của Không quân Israel hôm 24-12, ông Netanyahu cho biết kế hoạch đầu tư quy mô lớn này đã được ông phê duyệt cùng Bộ trưởng Quốc phòng và Bộ trưởng Tài chính, nhấn mạnh đây là bài học quan trọng rút ra từ hai năm Israel tiến hành nhiều cuộc chiến ở các khu vực khác nhau.

Theo Thủ tướng Israel, quyết định thúc đẩy tự chủ quốc phòng xuất phát từ nhu cầu "giảm sự phụ thuộc vào tất cả các bên, kể cả bạn bè", sau khi nhiều đồng minh thân cận của Israel - trong đó có Mỹ, Anh và Đức - đã áp đặt các hình thức hạn chế khác nhau đối với việc xuất khẩu vũ khí cho Tel Aviv kể từ sau cuộc tấn công của Hamas và cuộc chiến tại Gaza.

Dù vậy, ông Netanyahu lưu ý rằng Israel không hoàn toàn bị cô lập trên thị trường quốc phòng toàn cầu. Theo ông, nhiều quốc gia, trong đó có Đức, vẫn đang gia tăng nhu cầu mua các hệ thống vũ khí do Israel sản xuất, cho thấy năng lực công nghiệp quốc phòng của nước này vẫn được đánh giá cao.

Từ lâu, Thủ tướng Israel đã kêu gọi phát triển một nền công nghiệp quân sự tự lực. Hồi tháng 1-2024, ông từng tuyên bố chính phủ sẽ triển khai một "kế hoạch nhiều năm" nhằm từng bước chấm dứt sự phụ thuộc vào các hợp đồng mua sắm vũ khí từ bên ngoài.

Tuy nhiên, vấn đề này chỉ thực sự trở thành tâm điểm chú ý trong năm nay, khi các đồng minh châu Âu của Israel ngày càng bày tỏ quan ngại và mất kiên nhẫn trước cách nước này tiến hành chiến dịch quân sự tại Gaza, thậm chí kêu gọi cấm vận vũ khí và trừng phạt.

Trong bối cảnh đó, ông Netanyahu hồi tháng 9 từng gây tranh cãi khi thừa nhận Israel đang đối mặt với nguy cơ bị cô lập ngày càng lớn trên trường quốc tế, cho rằng nước này cần trở thành một quốc gia tự lực hơn về mặt quân sự.

Phát biểu này đã khiến thị trường tài chính phản ứng tiêu cực, buộc ông Netanyahu phải nhanh chóng làm rõ rằng ông chỉ đề cập đến lĩnh vực quốc phòng, không phải toàn bộ nền kinh tế Israel.

Khẳng định thế độc quyền F-35 ở Trung Đông

Cũng trong bài phát biểu mới nhất, Thủ tướng Israel nhấn mạnh quyết tâm duy trì ưu thế trên không của nước này tại Trung Đông, trong động thái được cho là nhằm ám chỉ tới nỗ lực của Thổ Nhĩ Kỳ trong việc tìm cách tiếp cận tiêm kích F-35 do Mỹ sản xuất.

"Israel sẽ ngăn chặn bất kỳ bên nào cần phải bị ngăn chặn trong việc tiếp cận những khí tài này", ông Netanyahu tuyên bố, khẳng định ưu thế trên không là một trụ cột không thể thiếu của an ninh quốc gia Israel.

Hiện Israel là quốc gia duy nhất tại Trung Đông sở hữu tiêm kích F-35, với 45 chiếc đang hoạt động và 30 chiếc khác đã được đặt hàng.

Những lo ngại của Israel càng gia tăng khi Tổng thống Mỹ Donald Trump gần đây công bố kế hoạch bán F-35 cho Saudi Arabia, dù các quan chức Mỹ cho biết những máy bay này sẽ có cấu hình kém hiện đại hơn so với các phiên bản đang được Không quân Israel sử dụng.

Mỹ xem xét phá một lợi thế quân sự độc quyền của Israel

Nhà Trắng đang cân nhắc đề xuất mua 48 tiêm kích F-35, khiến Israel có thể mất vị thế là quốc gia Trung Đông duy nhất sở hữu khí tài này.