Gạo Việt lên tàu xuất khẩu tại cảng Mỹ Thới, Long Xuyên, tỉnh An Giang - Ảnh: BỬU ĐẤU
Mới đây, Bộ Nông nghiệp Philippines cho biết khả năng sẽ kéo dài lệnh cấm nhập khẩu gạo đến hết năm 2025, thay vì chỉ trong tháng 9 và 10-2025 như thông báo trước đó.
Trước động thái mới từ "khách hàng số 1" của gạo Việt, các doanh nghiệp gạo xuất khẩu đang tính toán bước đi tiếp theo.
Dựa theo tín hiệu tốt từ đa dạng hóa thị trường
Ngày 14-10, trao đổi với Tuổi Trẻ Online, ông Phan Văn Có - Giám đốc marketing Công ty TNHH Vrice - đưa ra những nhận định về tình hình nhập khẩu gạo Việt trong bối cảnh Philippines tính kéo dài lệnh cấm nhập khẩu gạo.
Theo ông Có, hiện Philippines đang "đóng cửa" nhập khẩu gạo nhưng có một số hợp đồng thương mại kèm theo những điều kiện vẫn diễn ra; thường đến từ giao dịch với doanh nghiệp gạo Ấn Độ. Vì thế tìm thị trường mới là chuyện đương nhiên mà doanh nghiệp gạo Việt luôn luôn tính đường tới.
"Quan điểm lâu nay là không phụ thuộc một thị trường, nên ngoài Philippines, doanh nghiệp chuyển sang thị trường châu Phi. Thị trường Philippines chiếm khoảng 30-40% thị trường gạo Việt xuất khẩu.
Mặc dù chuyển sang thị trường châu Phi nhưng đây là thị trường 'ưu ái' gạo Ấn Độ hơn và các doanh nghiệp xuất khẩu cầm chừng. Một phần vì chi phí, cước tàu biển xuất sang châu Phi cao và đặc biệt rủi ro trong thanh toán", ông Có nêu tình hình.
Tuy nhiên theo ông Có, hiện nay gạo Việt xuất khẩu chủ yếu gạo thơm, còn sản lượng gạo trắng không đáng kể, và hạn chế nhập khẩu gạo trắng từ Campuchia nên lượng tồn kho không nhiều.
"Thực ra các nhà xuất khẩu gạo Việt lớn không muốn ký hợp đồng, chứ không phải không có khách mua vì giá thị trường thấp, lợi nhuận không nhiều, thông tin thay đổi liên tục nên doanh nghiệp chờ thêm thông tin" - ông Có nhìn nhận về chiến lược chung của doanh nghiệp xuất khẩu gạo.
Đối mặt với khó khăn từ thị trường chủ lực, ngành gạo Việt Nam vẫn ghi nhận sự tăng trưởng ấn tượng tại các thị trường khác, cho thấy nỗ lực đa dạng hóa đang mang lại hiệu quả.
Minh chứng theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam dẫn ra, có "cơn gió lạ" bởi sự bùng nổ tại thị trường Ghana. Ghana bất ngờ vươn lên trở thành thị trường nhập khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam, chiếm gần 22% thị phần, tiếp đến là Bờ Biển Ngà 21%, và Malaysia 10%.
Tiếp đến là thị trường Bangladesh. Đặc biệt thị trường Trung Quốc đã có sự phục hồi mạnh mẽ sau nhiều năm sụt giảm, với mức tăng hơn 141% so với cùng kỳ năm trước.
Lo ngại xuất khẩu gạo Việt năm 2026
Một số doanh nghiệp Việt nhìn nhận trong những tháng cuối năm 2025, áp lực với gạo Việt xuất khẩu không lớn nhưng hiện nay tình trạng dư cung kéo dài ở các quốc gia lúa gạo, lo ngại cho hoạt động xuất khẩu, những hợp đồng giao chờ năm 2026 sẽ đình trệ, khó khăn.
Vụ đông xuân gạo Việt rơi vào tháng 3-4, trung bình gạo thơm vào thời điểm này có giá 13.000-14.000/đồng/kg, nhưng hiện nay giảm chỉ còn 10.000-11.000 đồng/kg.
"Các doanh nghiệp sẽ tìm cách bán nội địa, bán sang các thị trường mới, cân đối nguồn tồn kho. Chỉ vài tháng hết năm 2025, lo ngại đầu năm 2026 gạo Việt chịu sức ép giảm thêm, đặc biệt trong thời điểm cao vụ thu hoạch đông xuân đầu năm tới" - ông Có dự báo.
Mục tiêu kế hoạch xuất khẩu gạo năm 2025 ước đạt 5,7 tỉ USD, khi 4 tháng cuối năm cần phải thu về tới 2,44 tỉ USD. Các doanh nghiệp nhìn nhận đây là thách thức kép nhưng ghi nhận hiện có một số doanh nghiệp đang nghiên cứu chuyển dịch mạnh sang các thị trường EU, Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore.
"Chúng tôi sẽ tìm kiếm thêm thị trường xuất khẩu và đa dạng hóa nguồn nguyên liệu đầu vào, vừa giảm áp lực thuế, vừa tránh phụ thuộc vào một thị trường.
Tính toán đối với các sản phẩm chế biến từ gạo như bún, mì, nui, phở. Đồng thời tìm cách liên kết các doanh nghiệp để giảm chi phí logistics khi mở rộng sang các thị trường tiềm năng Ghana, Bờ Biển Ngà và UAE với chủng loại gạo thơm và gạo trắng", một doanh nghiệp xuất khẩu gạo ở TP.HCM cho hay.
Tháo gỡ hoặc hướng dẫn rõ
Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), doanh nghiệp gạo đang gặp khó kép: ảnh hưởng từ lệnh ngừng nhập và vướng mắc về chính sách hoàn thuế giá trị gia tăng theo quy định mới có hiệu lực từ ngày 1-7.
Đại diện VFA cho rằng thị trường gạo nội địa tại Đồng bằng sông Cửu Long chững lại, thương lái hạn chế thu mua vì lo ngại hạn chế đầu ra. Lo ngại tình trạng kéo dài đến cuối năm, doanh nghiệp thiệt hại và ảnh hưởng thu nhập nông dân vì giá lúa giảm sâu.
"Hiệp hội đã có văn bản đề xuất Bộ Công Thương gửi công hàm đến Bộ Nông nghiệp Philippines đề nghị tháo gỡ khó khăn, đảm bảo doanh nghiệp Việt Nam có thể tiếp tục xuất khẩu hoặc được hướng dẫn rõ ràng về chủng loại gạo trong phạm vi điều chỉnh của lệnh tạm dừng.
Điều này trên cơ sở căn cứ Biên bản ghi nhớ hợp tác thương mại gạo giữa hai nước ký ngày 30-1-2024 và có hiệu lực đến 31-12-2028", đại diện VFA thông tin.
Tối đa: 1500 ký tự
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận