Trong khi đó, cơ quan thuế cho biết theo quy định, trách nhiệm kê khai và nộp thuế là của người dân.

Bất ngờ được yêu cầu nộp thuế và tiền phạt

Phản ảnh với Tuổi Trẻ, ông T. (ngụ quận Gò Vấp, TP.HCM) cho biết thời gian qua người dân trong khu vực được thông báo nộp thuế sử dụng đất phi nông nghiệp nhưng gia đình ông lại không có trong danh sách đóng tiền.

Khi tìm hiểu, ông T. được biết gia đình phải đến phường lấy tờ khai thuế sử dụng đất phi nông nghiệp.

Bước tiếp theo là cầm theo căn cước công dân, sổ hồng mang sang đội thuế để tính thuế. Khi đã biết chính xác số thuế phải nộp cũng như khoản phạt chậm nộp, ông T. mới quay trở về phường để nộp thuế.

"Từ trước đến nay, tôi không biết đến khoản thuế này, bây giờ tự mình phải đi tới đi lui để nộp hai ba nơi mất thời gian", ông T. nói.

Tương tự, bà Nguyễn Thị Thi (ngụ TP Thủ Đức), người vừa mới bán một căn hộ chung cư, cho biết trong quá trình làm thủ tục sang tên, bà mới được thông báo là chưa nộp thuế sử dụng đất phi nông nghiệp hơn 10 năm. Do vậy, bà Thi bị truy thu cả tiền thuế lẫn số tiền phạt chậm nộp với tổng số tiền hơn 300.000 đồng.

"Thực ra số tiền nhỏ, song từ trước đến nay tôi không được thông báo nộp. Nếu được thông báo, chúng tôi chấp hành ngay", bà Thi kể.

Trên thực tế, không phải người dân nào cũng biết phải nộp khoản thuế này. Chị Thúy (quận Bình Thạnh) cho biết chị mua đất và xây nhà trong khu dự án và đã được cấp sổ hồng gần 5 năm. Tuy nhiên, từ khi nhận sổ hồng tới nay không thấy ai đến gửi thông báo nộp thuế.

Do quá sốt ruột, chị lên phường hỏi mới "té ngửa" khi biết khu dự án chị ở chưa ai khai thuế.

"Phường nói ai có sổ trên một năm mà không khai là bị phạt. Tôi thấy hết sức vô lý vì lẽ ra khi cấp sổ thì cơ quan quản lý cập nhật và đến kỳ thì phát phiếu thu để chúng tôi lên đóng tiền. Hiện nay mọi thông tin đã được số hóa hết rồi nên việc này đâu có gì khó", chị Thúy nói.

Người dân phải có trách nhiệm kê khai?

Theo tìm hiểu của Tuổi Trẻ, thuế sử dụng đất phi nông nghiệp là số tiền mà cá nhân, đơn vị hay tổ chức phải đóng cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của Luật Đất đai 2013. Mức thuế sẽ khác nhau tùy vào diện tích đất và khu vực có mảnh đất.

Loại đất phải chịu thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, theo quy định, gồm đất ở tại nông thôn và đất ở tại đô thị. Đất sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp gồm đất xây dựng khu công nghiệp; đất làm mặt bằng xây dựng cơ sở sản xuất, kinh doanh; đất khai thác, chế biến khoáng sản; đất sản xuất vật liệu xây dựng, làm đồ gốm.

Ngoài ra, còn có đất phi nông nghiệp sử dụng vào mục đích kinh doanh. Giá tính thuế là giá đất theo mục đích sử dụng của thửa đất tính thuế do UBND cấp tỉnh quy định và được ổn định theo chu kỳ 5 năm.

Về phản ảnh của nhiều người dân về việc nhiều năm không nhận được thông báo nộp thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, khi chuyển nhượng mới bị truy thu, phạt, hoặc có trường hợp mua nhà dự án, đã được cấp sổ nhiều năm nhưng cũng không thấy thông báo thuế, lãnh đạo Cục Thuế TP.HCM cho biết sẽ yêu cầu chi cục thuế địa phương kiểm tra lại từng trường hợp cụ thể.

Tuy nhiên, trao đổi với chúng tôi, lãnh đạo Cục Thuế TP.HCM cho rằng về mặt nguyên tắc, các trường hợp có sở hữu nhà đất thuộc diện phải chịu thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, cơ quan thuế phải đưa vào diện quản lý thu.

Trách nhiệm kê khai nộp thuế là của người dân vì nhiều trường hợp cơ quan thuế chưa thể nắm hết, nhất là khi dữ liệu vẫn chưa liên thông.

"Với những trường hợp mới phát sinh sau này, chưa có sổ bộ, người dân phải kê khai để cơ quan thuế lên sổ bộ. Trường hợp quá hạn mà người dân không kê khai sẽ bị truy thu, phạt... theo quy định. Nhưng trong quá trình xử lý, cơ quan thuế sẽ xem xét hồ sơ từng trường hợp", vị này nói.

Nên cải cách thuế sử dụng đất

Vấn đề thu thuế với người có nhiều bất động sản không phải hiện nay mới được đặt ra mà trước đây cũng đã được đề cập trong nghị quyết 19 của Trung ương từ năm 2012 nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện được.