Chiều 27-10, Quốc hội thảo luận về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự Luật Tình trạng khẩn cấp.

Đề nghị quy định cụ thể hơn việc miễn trách nhiệm

Đại biểu Tô Văn Tám (Quảng Ngãi) quan tâm đến quy định Thủ tướng phải báo cáo việc áp dụng các biện pháp với cơ quan có thẩm quyền.

Theo ông, chỉ khi Thủ tướng sử dụng thẩm quyền mở rộng, tức là áp dụng biện pháp chưa có trong luật, thì mới phải báo cáo tới cơ quan có thẩm quyền và Quốc hội.

Còn những biện pháp đã có trong luật, Thủ tướng chỉ thực hiện và báo cáo theo chế độ thông thường, không phải báo cáo đặc biệt lên Quốc hội từng trường hợp.

"Khi Quốc hội không họp, Thủ tướng báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội; khi Quốc hội họp thì báo cáo tại kỳ họp gần nhất của Quốc hội. Cách quy định này rõ ràng và phù hợp với thực tiễn hoạt động của cơ quan đại diện", ông Tám nói.

Đại biểu Dương Khắc Mai (Lâm Đồng) nhìn nhận thực tiễn diễn biến ngày càng phức tạp, khó lường. Việc Quốc hội xem xét, thông qua luật này hết sức cần thiết.

Đồng thời tạo cơ sở ứng phó từ sớm, từ xa, giảm thiểu thiệt hại do các tình huống khẩn cấp gây ra.

Ông cho rằng nếu không làm rõ ranh giới giữa các loại tình trạng khẩn cấp, rất dễ phát sinh xung đột về thẩm quyền, hoặc chồng chéo trong quản lý, chỉ đạo điều hành.

Vì vậy, ông đề nghị bổ sung tiêu chí định lượng và định tính cụ thể, hoặc giao Chính phủ quy định chi tiết các ngưỡng kích hoạt cấp độ tình trạng khẩn cấp, chẳng hạn như: phạm vi tác động (địa bàn, quy mô), tỉ lệ dân cư bị ảnh hưởng, thiệt hại về kinh tế, mức độ đe dọa đến quốc phòng, an ninh.

Đáng lưu ý, dự luật quy định: Người ra quyết định trong tình trạng khẩn cấp không phải chịu trách nhiệm khi quyết định đó dựa trên thông tin có được tại thời điểm ra quyết định, có mục đích chính đáng và không có động cơ vụ lợi.

Ông Mai cho rằng quy định này cần thiết để khuyến khích cán bộ dám hành động nhanh chóng trong tình huống khẩn cấp, đồng thời bảo vệ người dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung.

Tuy nhiên, ông nhìn nhận, phạm vi "miễn trách nhiệm" như dự thảo hiện nay còn rộng, trong khi chưa có cơ chế hậu kiểm rõ ràng. Thực tế cho thấy nhiều quyết định trong tình trạng khẩn cấp có thể ảnh hưởng lớn đến kinh tế, xã hội, thậm chí quyền con người.

Vì vậy, ông đề nghị quy định cụ thể hơn việc miễn trách nhiệm chỉ áp dụng nếu người ra quyết định đúng thẩm quyền, dựa trên thông tin khách quan, có kiểm chứng, không vượt quá giới hạn cần thiết.

Đồng thời, người ra quyết định phải có nghĩa vụ báo cáo, giải trình cụ thể với cơ quan có thẩm quyền ngay sau khi tình trạng khẩn cấp kết thúc...

Mong số điện thoại 112 để dành riêng cho các thông tin về tình trạng khẩn cấp

Tiếp thu, giải trình cuối phiên họp, Đại tướng Phan Văn Giang - Bộ trưởng Bộ Quốc phòng - nêu rõ ban soạn thảo sẽ tiếp thu tối đa các ý kiến để chỉnh sửa luật sao cho vừa ngắn gọn, vừa dễ hiểu, dễ thực hiện, dễ vận dụng trong các trường hợp cá biệt.

Theo Đại tướng Phan Văn Giang, tình trạng khẩn cấp là trường hợp đặc biệt, không xảy ra thông thường.

Khi đó, việc xác định đối tượng ưu tiên như người già neo đơn, người yếu thế để sẵn sàng ủng hộ, giúp đỡ khi họ trong tình trạng không có cơm ăn, nước uống và các vật dụng là cần thiết.

"Đã là thảm họa thì cuốn đi tất. Nhà giàu cũng trở thành nhà nghèo, bằng không hết. Thực tế như thế", Đại tướng Phan Văn Giang nói và cho rằng đã xảy ra việc chuẩn bị nhưng nhà đó chưa chắc đã bị lũ cuốn, mà ảnh hưởng "vào nhà giàu còn khổ hơn".

Về ý kiến đại biểu liên quan thẩm quyền của Thủ tướng, Bộ trưởng khẳng định sẽ nghiên cứu, tiếp thu để lệnh của Thủ tướng hoặc báo cáo các cơ quan có thẩm quyền làm sao để việc huy động lực lượng, phương tiện và áp dụng các biện pháp một cách hiệu quả, nhanh nhất, đáp ứng yêu cầu cụ thể.

Trước ý kiến của đại biểu Dương Khắc Mai (đoàn Lâm Đồng) rằng dự thảo chưa quy định cơ chế tiếp nhận phản hồi thông tin từ người dân, tổ chức, doanh nghiệp trong vùng khẩn cấp, Bộ trưởng Phan Văn Giang cho rằng đây là vấn đề rất cần thiết, song thông tin phải được chắt lọc và đầy đủ.

Bộ trưởng nói muốn số điện thoại 112 để dành riêng cho các thông tin về tình trạng khẩn cấp. Nếu các thông tin khác cũng vào số này, liệu lúc bấy giờ có xử lý được không?

"Khi khẩn cấp, phải xử lý tất cả các vấn đề sẽ khó khăn hơn. Giống như báo cháy thì gọi số 114, có tính chuyên biệt", Bộ trưởng phân tích và cho biết sẽ tiếp thu để nghiên cứu thêm.

Đại tướng Phan Văn Giang đánh giá cao đề xuất bổ sung các phương tiện thông tin khác ngoài loa truyền thanh.

"Bây giờ tin nhắn sẽ đến hết các số điện thoại thuê bao rồi. Chỉ có điều phải xác minh tin đó thật chuẩn", Bộ trưởng nói và cho rằng đề xuất này rất hay, sẽ tiếp thu.

Bộ trưởng cho biết ban soạn thảo đồng tình với đề nghị của lãnh đạo Quốc hội về việc để luật có hiệu lực sớm hơn. Dự kiến luật sẽ có hiệu lực từ ngày 1-7-2026, sớm hơn 6 tháng so với dự kiến ban đầu.

Ông thông tin thêm, trong thời gian chờ đợi, Luật Phòng thủ dân sự đã và đang được áp dụng rất hiệu quả trong mùa mưa bão vừa qua, đặc biệt đợt mưa lũ lớn tại miền Trung, nặng nhất ở TP Huế hiện nay.

Đại biểu: Thu hồi tài sản khi dẫn độ tội phạm Việt Nam bỏ trốn ra nước ngoài thế nào?

Đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh nêu thực tế một số người Việt Nam phạm tội chiếm đoạt tài sản khi bỏ trốn ra nước ngoài có mang theo tài sản chiếm đoạt được ra nước ngoài.