Chiều 14-3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Tình trạng khẩn cấp.

Khắc phục bất cập, hạn chế của pháp luật về tình trạng khẩn cấp

Đại tướng Nguyễn Tân Cương, tổng tham mưu trưởng, thứ trưởng Bộ Quốc phòng đã trình tờ trình của Chính phủ về dự thảo luật.

Theo đó, việc ban hành Luật Tình trạng khẩn cấp nhằm khắc phục những hạn chế, bất cập của pháp luật về tình trạng khẩn cấp.

Như về khái niệm tình trạng khẩn cấp để phân biệt với tình huống cấp bách; về hình thức văn bản; thẩm quyền quy định về tình trạng khẩn cấp và ban bố, công bố tình trạng khẩn cấp; về các chính sách cứu trợ, hỗ trợ nhằm ứng phó trong tình trạng khẩn cấp, bảo đảm an sinh xã hội, phục hồi kinh tế…

Cũng theo tờ trình, kể từ khi có pháp lệnh tình trạng khẩn cấp và một số luật chuyên ngành có quy định về tình trạng khẩn cấp, nước ta chưa từng ban bố tình trạng khẩn cấp.

Ngay trong giai đoạn chống dịch COVID-19, mặc dù chưa ban bố tình trạng khẩn cấp, nhưng một số biện pháp tương tự như biện pháp của tình trạng khẩn cấp lại được áp dụng để ứng phó với dịch.

Quá trình chống dịch COVID-19 đã mang lại nhiều bài học kinh nghiệm, đồng thời cũng bộc lộ những hạn chế, bất cập trong tổ chức thực hiện pháp luật về tình trạng khẩn cấp.

Như cùng những tình huống xảy ra, với mức độ như nhau nhưng việc áp dụng các biện pháp chưa thống nhất giữa các địa phương; cấp có thẩm quyền chưa ban bố tình trạng khẩn cấp nhưng có địa phương đã ban hành các văn bản hành chính hạn chế quyền con người, quyền công dân...

Trong điều kiện lần đầu tiên xảy ra đại dịch lớn đã phát sinh nhiều tình huống khó khăn, vướng mắc, bất cập cần phải giải quyết ngay.

Trong đó, có nhu cầu phải trao quyền chủ động hơn, mạnh mẽ hơn cho Chính phủ, Thủ tướng để quyết định kịp thời các biện pháp cần thiết, linh hoạt đáp ứng yêu cầu của công tác phòng, chống, ngăn chặn, kiểm soát dịch bệnh...

Theo Đại tướng Nguyễn Tân Cương, dự luật gồm 6 chương, 42 điều. Nội dung cơ bản của dự luật đã cụ thể hóa 2 chính sách được thông qua trong giai đoạn lập đề nghị xây dựng dự án luật.

Cụ thể, thứ nhất là biện pháp áp dụng trong tình trạng khẩn cấp, thẩm quyền tổ chức, chỉ đạo, điều hành và quyết định áp dụng các biện pháp đặc biệt của một số chủ thể trong tình trạng khẩn cấp.

Thứ hai, các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp; cứu trợ, hỗ trợ người dân ứng phó trong và sau tình trạng khẩn cấp.

Thẩm tra nội dung này, chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại cho hay thường trực ủy ban nhất trí về sự cần thiết ban hành luật với những căn cứ chính trị, pháp lý, thực tiễn như đã nêu trong tờ trình của Chính phủ.

Về khái niệm tình trạng khẩn cấp, thường trực ủy ban đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu các ý kiến trên để hoàn thiện khái niệm, nhất là các căn cứ, tiêu chí cụ thể xác định tình trạng khẩn cấp làm cơ sở xây dựng các quy định có liên quan trong dự thảo luật...

Tình trạng khẩn cấp là gì?

Dự thảo nêu rõ tình trạng khẩn cấp là trạng thái đặc biệt của xã hội được thiết lập tại một hay nhiều địa phương hoặc trên phạm vi cả nước khi an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, tính mạng, sức khỏe của con người bị đe dọa hoặc bị xâm hại nghiêm trọng mà các biện pháp phòng thủ dân sự cấp độ 3 không đáp ứng được, cần thiết phải áp dụng các biện pháp đặc biệt nhằm kịp thời ngăn chặn, khắc phục hậu quả và nhanh chóng ổn định tình hình.

Tình trạng khẩn cấp về an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội là tình trạng khẩn cấp được ban bố khi có nguy cơ xảy ra bạo loạn chính trị, hoặc khi có các hoạt động chống phá chế độ, chống phá nhà nước diễn ra công khai trên địa bàn một hay nhiều địa phương, hoặc khi trật tự công cộng bị vi phạm trên địa bàn một hay nhiều địa phương ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc duy trì luật pháp và bảo đảm an toàn cho cuộc sống người dân.

Tình trạng khẩn cấp về thảm họa lớn là tình trạng khẩn cấp được ban bố khi đã xảy ra thảm họa lớn (thiên tai, dịch bệnh, ô nhiễm môi trường, sự cố bức xạ và hạt nhân) hoặc nguy cơ xảy ra thảm họa trên địa bàn một hay nhiều địa phương mà các biện pháp phòng thủ dân sự cấp độ 3 không đáp ứng được, cần thiết phải áp dụng các biện pháp đặc biệt nhằm kịp thời ngăn chặn, khắc phục hậu quả và nhanh chóng ổn định tình hình...

Dự thảo đề xuất Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định ban bố tình trạng khẩn cấp trong cả nước hoặc ở từng địa phương theo đề nghị của Thủ tướng Chính phủ.

Căn cứ vào nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về ban bố tình trạng khẩn cấp, Chủ tịch nước công bố tình trạng khẩn cấp trong cả nước hoặc ở từng địa phương.

Trong trường hợp Ủy ban Thường vụ Quốc hội không thể họp được, Chủ tịch nước công bố tình trạng khẩn cấp trong cả nước hoặc ở từng địa phương theo đề nghị của Thủ tướng...

Kết luận nội dung này, Phó chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị cơ quan soạn thảo hoàn thiện các hồ sơ của luật để trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 9 tới.

Bộ Quốc phòng đề xuất các biện pháp áp dụng trong tình trạng khẩn cấp

Bộ Quốc phòng đang lấy ý kiến về dự thảo tờ trình, dự thảo Luật Tình trạng khẩn cấp, trong đó đề xuất các biện pháp áp dụng trong tình trạng khẩn cấp.