Đó là cảnh báo của PGS.TS.BS Trần Hoà, phó trưởng khoa Tim mạch can thiệp, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, trong số phát sóng thứ 2 của "Hiểu bệnh mạn - Sống viên mãn: Chủ động nắm bắt và quản lý bệnh suy tim kèm đái tháo đường".

Đây là chuỗi talkshow do báo Tuổi Trẻ thực hiện, với sự đồng hành của Boehringer Ingelheim Việt Nam - công ty thuộc tập đoàn dược phẩm đến từ Đức.

Biến chứng đến khi… chưa kịp biết mình bệnh

Theo PGS.TS.BS Trần Hòa, đái tháo đường là tình trạng tăng đường huyết kéo dài, gây tổn thương nhiều cơ quan trong cơ thể, nhưng nguy hiểm nhất là ảnh hưởng lên mạch máu. Lượng đường dư thừa thấm vào thành mạch, thúc đẩy quá trình xơ vữa, làm hẹp lòng mạch, giảm tưới máu cơ tim, dẫn đến hậu quả lâu dài là thiếu máu cơ tim và suy tim.

"Đường thấm vào cơ tim làm cơ tim bị xơ hóa, co bóp kém. Một số trường hợp còn tổn thương hệ thần kinh chi phối tim, khiến chức năng tim suy giảm nhanh hơn", bác sĩ Hoà cho biết.

Khi đã tiến triển thành suy tim, việc kiểm soát đường huyết trở nên "càng đánh càng thua". Suy tim làm giảm tưới máu toàn thân, khiến thuốc hạ đường huyết khó đạt hiệu quả. Đồng thời, nhiều loại thuốc đái tháo đường có thể làm nặng thêm tình trạng tim.

Vì thế, điều trị cho bệnh nhân vừa mắc đái tháo đường vừa suy tim luôn là bài toán khó, đòi hỏi bác sĩ cân nhắc rất thận trọng.

Thực trạng trẻ hóa của bệnh đái tháo đường

Một thực tế đáng lo ngại mà PGS Hoà ghi nhận là bệnh nhân đái tháo đường ngày càng trẻ hóa. Nhiều trường hợp chỉ 30 - 40 tuổi đã bị suy tim, nhồi máu cơ tim hoặc suy thận giai đoạn sớm. 

Nhịp sống hiện đại với guồng quay bận rộn tạo điều kiện cho những thói quen sinh hoạt thiếu lành mạnh, giảm vận động, thức khuya và căng thẳng kéo dài.

"Người trẻ mắc đái tháo đường sẽ phải sống chung với bệnh rất lâu. Đường huyết cao âm thầm tấn công tim, thận, mắt và mạch máu trong nhiều năm, hậu quả luôn nặng nề hơn người lớn tuổi mới mắc bệnh", bác sĩ Hoà cảnh báo.

Theo bác sĩ Trần Hoà, quan điểm điều trị hiện nay đã thay đổi. Bác sĩ không chỉ nhìn vào chỉ số đường huyết mà phải đánh giá toàn diện người bệnh về huyết áp, mỡ máu, cân nặng, thói quen ăn uống, mức độ stress và cả các yếu tố nguy cơ khác.

"Khi một bệnh nhân 30 - 40 tuổi vào khám, chúng tôi phải hỏi kỹ họ có hút thuốc không, có béo phì không, công việc có áp lực không. Bởi kiểm soát đường huyết hôm nay là để phòng biến chứng cho cả phần đời còn lại", ông cho biết.

Tuân thủ điều trị để quản lý hiệu quả suy tim kèm đái tháo đường

Bác sĩ Hoà nhấn mạnh, sự tuân thủ điều trị của bệnh nhân đóng vai trò then chốt. Muốn bệnh nhân tuân thủ, bác sĩ phải giải thích rõ ràng về bệnh, biến chứng và hậu quả của việc bỏ thuốc. Bên cạnh đó, gia đình cũng là "trợ thủ" quan trọng trong hành trình điều trị lâu dài.

Ông chia sẻ câu chuyện về một bệnh nhân nam 45 tuổi từng được điều trị tăng huyết áp và đái tháo đường, song đã tự ý bỏ thuốc sau vài tháng thấy sức khỏe được cải thiện. Vài năm sau gặp lại, bệnh nhân đã rơi vào tình trạng biến chứng suy tim nặng, một điều vô cùng đáng tiếc.

Trái ngược với trường hợp trên là câu chuyện về một cô giáo mắc đái tháo đường, từng nhồi máu cơ tim. Nhờ kiên trì uống thuốc, thay đổi lối sống, tái khám đều đặn, chức năng tim của cô cải thiện rõ rệt, chỉ số protein niệu trở về mức bình thường.

Cũng theo bác sĩ Hòa, một trong những tiến bộ lớn của y học thời gian gần đây là sự xuất hiện của nhóm thuốc ức chế SGLT2, giúp giải quyết cả ba vấn đề liên quan đến đường huyết, tim mạch và thận. 

Nhiều bệnh nhân tại Việt Nam sử dụng nhóm thuốc và ghi nhận những thay đổi tích cực, cải thiện chức năng tim, giảm nhập viện và duy trì sinh hoạt gần như bình thường sau một thời gian sử dụng.

Cùng với đó, thay đổi lối sống cũng là "liều thuốc" ít tốn kém nhưng hiệu quả cao. Những thói quen đơn giản như đi bộ 30 phút mỗi ngày; hạn chế tối đa đường, muối, chất béo bão hòa; ăn nhiều rau xanh và ngũ cốc nguyên hạt; đồng thời đảm bảo ngủ đủ giấc và giảm stress sẽ góp phần hỗ trợ đáng kể cho sức khỏe tim mạch, đặc biệt ở người bệnh đái tháo đường kèm suy tim.