Đại biểu Quốc hội: TP.HCM cần cơ chế, chính sách chưa từng có để bứt phá

TIẾN LONG
và 2 tác giả khác

TIẾN LONG

NGỌC AN

THÀNH CHUNG

Đa số đại biểu Quốc hội đồng thuận cao đối với định hướng trao cho TP.HCM khung thể chế mạnh mẽ, linh hoạt hơn với những cơ chế, chính sách đột phá, chưa từng có để bứt phá trong vai trò siêu đô thị.

Chiều 3-12, các đại biểu Quốc hội thảo luận tại tổ dự án Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị quyết 98 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM.

Ủng hộ các cơ chế, chính sách mới, đột phá cho TP.HCM

Đại biểu Đào Chí Nghĩa (Cần Thơ) cho rằng TP.HCM đã chủ động trong đề xuất tháo gỡ khó khăn vướng mắc. Đặc biệt là đề xuất để lại 100% tiền sử dụng đất triển khai dự án đầu tư TOD, tái đầu tư cho hạ tầng là phù hợp giúp tạo cơ chế để tự TP tái cấp vốn và tạo sự bứt phá.

Tuy nhiên, theo ông Nghĩa, quỹ phát triển hạ tầng TP.HCM cần có cơ chế thuận lợi hơn. Trong đó xem xét mở rộng phạm vi áp dụng cơ chế để lại 100% nguồn thu từ đất đai, cơ cấu tài sản công để phục vụ cho dự án hạ tầng, chống ngập, nhằm giảm phụ thuộc của địa phương với trung ương, tự chủ trong nguồn lực này.

Cần mạnh dạn giao cho TP thử nghiệm mô hình kinh doanh chưa có tiền lệ như thí điểm tài chính số ở khu thương mại tự do, các chính sách khác về tài chính để giúp cho TP là đầu tàu trong lĩnh vực, là trung tâm tài chính.

Đại biểu Nguyễn Thị Yến (TP.HCM) nhìn nhận TP.HCM sau hợp nhất sẽ trở thành siêu đô thị với nhu cầu vốn rất lớn. Bà đề nghị ưu tiên các cơ chế rút gọn về thủ tục đầu tư cho cả TP.HCM và Đà Nẵng để rút ngắn thời gian mà "không vi phạm pháp luật".

Đối với Côn Đảo, bà Yến thống nhất chủ trương thu hút nhà đầu tư chiến lược nhằm bảo vệ quy hoạch chung, đồng thời kiến nghị cơ chế thuận lợi hơn cho di dời dân để trùng tu di tích, mở rộng sân bay, xây dựng hạ tầng.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng nhấn mạnh việc sửa đổi bổ sung lần này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng nhằm hoàn thiện khuôn khổ thể chế vượt trội cho TP.HCM.

"Những đề xuất mới không chỉ là điều chỉnh kỹ thuật mà là "bước tái cấu trúc thể chế quan trọng của TP.HCM trong không gian phát triển hoàn toàn mới với vai trò, quy mô và trách nhiệm lớn hơn sau sáp nhập", ông Hùng nói.

Bổ sung thêm 11 lĩnh vực thu hút nhà đầu tư chiến lược là cần thiết

Đại biểu Trần Hoàng Ngân cho rằng sau khi Quốc hội thông qua Nghị quyết 98, TP.HCM đã có thêm công cụ, có thêm động lực, có thêm thể chế để khắc phục hậu quả đại dịch, phục hồi và phát triển kinh tế.

Tuy vậy, sau hợp nhất, thành phố quy mô 14 triệu dân, gần 20 triệu dân kể cả khách vãng lai, GDP vượt 120 tỉ USD, nằm trong nhóm siêu đô thị toàn cầu, nên “vẫn còn những điểm nghẽn” cần cơ chế mạnh hơn.

Ông Ngân nhấn mạnh Nghị quyết 98 hiện chỉ đề cập ba nhà đầu tư chiến lược, trong khi TP.HCM mới cần thu hút trên nhiều lĩnh vực như y tế chuyên sâu, văn hóa, thể thao, thương mại, môi trường, xử lý rác thải.

Vì vậy cần bổ sung thêm 11 lĩnh vực và nếu trong trường hợp cần thiết khi cần bổ sung nhà đầu tư chiến lược, HĐND TP.HCM quyết định, tránh phải xin ý kiến lại từ Quốc hội gây chậm trễ.

Ông phân tích nhu cầu vốn đầu tư của TP.HCM rất lớn, để tăng trưởng 10-11% giai đoạn 2026-2030, thành phố phải huy động 40–50 tỉ USD mỗi năm.

Trong khi theo dự toán 2026, TP.HCM chỉ còn lại khoảng 227.000 tỉ đồng và thêm bội chi 16.000 tỉ, tổng cộng 243.000 tỉ đồng, nhưng chi đầu tư phát triển chỉ khoảng 144.000 tỉ, “quá nhỏ so với nhu cầu”. Do đó, thành phố “không xin thêm tỷ lệ điều tiết” mà “xin cơ chế, thể chế để huy động nguồn lực”.

Đề xuất quy định lại việc xác định giá trị quỹ đất BT

Phát biểu góp ý sâu về vấn đề xác định giá đất hợp đồng BT (xây dựng - chuyển giao), đại biểu Trần Hữu Hậu (Tây Ninh) tập trung cho rằng quy định giá tính thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với quỹ đất thanh toán theo hợp đồng BT được xác định theo quy định của pháp luật về đầu tư theo phương thức đối tác công tư.

Quy định nghe có vẻ hợp lý, nhưng thực tế sẽ phát sinh nhiều vấn đề. Bản chất BT là đổi đất lấy hạ tầng, nên vấn đề cốt lõi ở đây là việc xác định giá trị của quỹ đất đó.

Theo đại biểu, hiện tồn tại hai quy định khác nhau: Luật Đất đai xác định giá đất tại thời điểm Nhà nước quyết định giao đất, trong khi Luật Đầu tư PPP tính theo bảng giá đất tại thời điểm lập dự án hoặc lập hồ sơ mời thầu.

Với Luật Đất đai, “nghe có vẻ rất sòng phẳng. Nhưng thực tế không phải vậy”, vì nhiều dự án phải 5-7 năm, thậm chí 8-10 năm sau mới được giao đất, khiến doanh nghiệp chịu “thiệt hại kép”: chênh lệch giá đất lớn và “vốn chết trong dự án không thu hồi được”. Với Luật PPP, quy định “nghe có vẻ có lý” nhưng bất lợi cho Nhà nước và “khó thực hiện”.

Đại biểu đề xuất sửa theo hướng xác định giá đất “tại thời điểm ký kết hợp đồng BT hoặc tại thời điểm nhà đầu tư hoàn thành bàn giao công trình”, vì đây là thời điểm rõ ràng nhất và tạo ra sự công bằng thực sự giữa Nhà nước và doanh nghiệp.

Trình Quốc hội sửa đổi nghị quyết về cơ chế, chính sách đặc thù cho TP.HCM

Chính phủ trình Quốc hội dự án Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị quyết 98 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM.