Các chuyên gia, đại biểu Quốc hội đều thống nhất quan điểm đề nghị phân cấp, trao quyền TP.HCM mạnh mẽ hơn, tạo sự chủ động tối đa cho TP trong thu hút đầu tư và nhà đầu tư chiến lược.

Giúp thành phố nhảy vượt bậc về vị thế

Với tầm nhìn TP.HCM trở thành siêu đô thị sáng tạo, GS.TS Vũ Minh Khương (Trường Chính sách công Lý Quang Diệu - Đại học Quốc gia Singapore), đề xuất ba tiêu chí phân nhóm lĩnh vực theo mục tiêu để thu hút nhà đầu tư chiến lược.

Trong đó, nhóm thứ nhất là các lĩnh vực tạo sức lan tỏa và cộng hưởng hệ thống tập trung vào những ngành có khả năng thúc đẩy tăng trưởng. Góp phần giảm chi phí hệ thống, gia tăng năng suất và nâng tầm chuỗi giá trị.

Nhóm thứ hai, các lĩnh vực đón bắt xu thế công nghệ mới (ngành của tương lai như trí tuệ nhân tạo (AI), bán dẫn...). Hướng tới những ngành có khả năng tạo động lực tăng trưởng đột phá trong 5 - 10 - 20 năm tới; gắn với công nghệ tiên phong, mô hình kinh doanh mới và chuỗi giá trị toàn cầu thế hệ mới.

Nhóm thứ ba theo ông là các lĩnh vực thiết yếu chiến lược nhằm tăng sức chống chịu và tự chủ. Bao gồm những ngành giữ vai trò sống còn đối với an ninh kinh tế vùng và quốc gia, giúp giảm rủi ro đứt gãy chuỗi cung ứng, củng cố tự chủ năng lượng - lương thực - y tế - dữ liệu, nâng cao khả năng phục hồi dài hạn.

Để tập trung thu hút các nhà đầu tư chiến lược vào TP, ông nhấn mạnh thiết chế chính là "chìa khóa". Cần tập trung sửa đổi nghị quyết 98 để trở thành nghị quyết 98-2.0. Có thể nghiên cứu thành lập Cục Phát triển TP. Thực tế, có thể tham khảo mô hình DDRC của Trung Quốc, EDB của Singapore, IDA của Ireland.

Ông đề xuất 5 nội dung nâng cấp nghị quyết 98. Trong đó, đề nghị thành lập Cơ quan phát triển liên vùng Đông Nam Bộ. Đồng thời, có cam kết các nhà đầu tư chiến lược vào TP.HCM được hưởng các ưu đãi ở mức cạnh tranh với Singapore, Dubai, Ireland và các Khu thương mại tự do của Trung Quốc.

Đặc biệt ưu đãi các nhà đầu tư chiến lược vào các lĩnh vực công nghệ cao, y tế, logistics, hạ tầng nền tảng và tiên tiến, tài chính, AI và kinh tế số. Đồng thời áp dụng cơ chế thu hút tài năng (visa, thuế thu nhập cá nhân), ưu đãi R&D và giáo dục (các đại học hàng đầu)...

Tiếp nữa, cho phép TP.HCM tạo nguồn thu mới gắn với phát triển nội sinh. Cho phép mạnh dạn thí điểm cơ chế sandbox. Thiết lập cơ chế "đồng hành và đồng kiến tạo" trong phát triển TP và hệ sinh thái với 20 - 50 tập đoàn hàng đầu thế giới trong các lĩnh vực chiến lược...

Từ kinh nghiệm của Singapore cho thấy cơ chế này giúp TP.HCM có bước nhảy vượt bậc về vị thế và khả năng nắm bắt cơ hội, thực thi.

"Phòng thí nghiệm thể chế" của Việt Nam

TS Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, kiến nghị TP.HCM cần một "sandbox thử nghiệm thể chế" đích thực thay cơ chế, chính sách đặc thù kiểu nghị quyết 98. Trong đó, cho phép TP được thử nghiệm, điều chỉnh linh hoạt các chính sách phát triển, gắn với cơ chế đánh giá, giám sát rủi ro định kỳ.

Việc này, để đưa TP.HCM thực sự trở thành "phòng thí nghiệm thể chế" của Việt Nam, dẫn dắt đổi mới và phát triển quốc gia.

Cụ thể, ông Cung kiến nghị ít nhất có một số nội dung, trong đó, xác định cụ thể những lĩnh vực được phép thử nghiệm, các lĩnh vực này phải bám sát các vấn đề phát triển căn bản và định hướng chiến lược phát triển TP.HCM. Đây có thể gọi là giới hạn phạm vi thử nghiệm.

Thứ nữa là xác định các kết quả dự kiến đạt được tương ứng đối với các lĩnh vực thử nghiệm nói trên. Có kết quả ngắn hạn 2 - 3 năm, trung hạn 5 - 7 năm và dài hạn 7 - 10 năm).

Ông cũng đề xuất có thể cho phép chính quyền TP.HCM toàn quyền quy định, quyết định cách làm, công cụ thực hiện và cả bộ máy tổ chức thực hiện, tuyển chọn, đãi ngộ nhân lực thực hiện. Tất cả đều có thể khác và ngoài hệ thống pháp luật hiện hành.

Ngoài ra, TP.HCM có quyền linh hoạt điều chỉnh, thay đổi cần thiết, nếu nhận thấy cách làm chưa đạt mục tiêu. Từ cách làm ở đây rất linh hoạt, điều chỉnh để hướng tới đạt được mục tiêu.

Còn Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược, chính sách Công Thương Lê Hải An đề xuất cần kiến tạo mô hình Khu thương mại tự do thế hệ mới gắn liền với cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ và khu vực Cái Mép Hạ.

Thiết lập cơ chế Quỹ hỗ trợ đầu tư chiến lược phi thuế quan với khả năng thực thi linh hoạt. Xây dựng quy trình hành chính "fast-track" 48 giờ đi kèm cơ chế miễn trừ trách nhiệm cho cán bộ thực thi.

Chủ tịch Nguyễn Văn Được: Sửa nghị quyết 98 để TP.HCM có 'áo mới đủ rộng, đẹp, mạnh' phát triển

Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được nêu rõ việc sửa đổi, bổ sung nghị quyết 98 để thành phố 'có áo mới, đủ rộng, đủ đẹp, đủ mạnh' nhằm phát triển trong thời gian tới.