Sáng 29-10, ngay đầu phần thảo luận ở hội trường về kinh tế - xã hội, nhiều đại biểu Quốc hội nêu ý kiến về việc sắp xếp bộ máy, tổ chức chính quyền địa phương theo mô hình 2 cấp.

Cán bộ chưa được bố trí đồng bộ, chưa đồng đều về trình độ, năng lực 

Đại biểu Dương Văn Phước (Đà Nẵng) nhìn nhận mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đã và đang khẳng định được tính đúng đắn và bước đầu đang phát huy hiệu quả tích cực. Tuy nhiên, thực tiễn cũng đang đặt ra nhiều vấn đề cần được tháo gỡ, tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện.

Theo ông Phước, vừa qua Chính phủ và các bộ, ngành trung ương đã nỗ lực ban hành nhiều cơ chế, chính sách, văn bản hướng dẫn để triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Dù vậy, nhiều văn bản ban hành chưa kịp thời, còn chồng chéo, chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn, nhất là những vấn đề liên quan đến phân cấp thu, chi ngân sách, phân cấp quản lý đầu tư xây dựng, nên chính quyền xã, phường rất lúng túng.

Ông dẫn chứng việc triển khai, thực hiện dự án đầu tư xây dựng triển khai rất chậm làm ảnh hưởng đến tiến độ triển khai các dự án, làm chậm giải ngân đầu tư công.

Đại biểu Đà Nẵng cũng cho rằng cán bộ chưa được bố trí đồng bộ, đúng chuyên môn, chưa đồng đều về trình độ, năng lực, số lượng.

Ông dẫn chứng Phòng Kinh tế và Phòng Văn hóa chỉ có 5-6 biên chế, nhiều người không có chuyên môn, chưa được bồi dưỡng nghiệp vụ, nhưng phải gánh vác, đảm nhiệm công việc của 4 phòng chuyên môn cấp huyện trước đây. 

Về định biên cho cấp xã chưa tính đến các yếu tố địa hình, vùng miền, điều kiện kinh tế - xã hội, do vậy nhiều xã khối lượng công việc rất áp lực. 

"Trong khi một số xã hiện đang thừa cán bộ, công chức, có nơi đến vài chục người, nhưng cũng có nhiều xã, phường hiện đang thiếu cán bộ, công chức, nhất là các xã ở các khu vực khó khăn như miền núi, biên giới, hải đảo đang thiếu từ 7-14 cán bộ, rất khó đảm bảo thực hiện nhiệm vụ được giao", đại biểu dẫn chứng.

Nói thêm về hạn chế, ông Phước cho biết hạ tầng kỹ thuật hiện chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu nhiệm vụ. Trụ sở làm việc manh mún, phân tán, mỗi nơi một kiểu. Trừ các xã tiếp nhận trụ sở huyện trước đây, đa số các xã, phường tận dụng trụ sở của các xã, phường cũ để bố trí làm việc tại 3-4 điểm, nên rất cách trở, rất khó khăn thực thi nhiệm vụ.

"Mặt khác, hạ tầng giao thông cấp xã nhiều nơi xuống cấp; hạ tầng kỹ thuật điện, công nghệ thông tin chưa được đầu tư đồng bộ, thông suốt. Việc chuyển đổi số, kết nối và chia sẻ dữ liệu giữa các cấp, các ngành chưa đồng bộ, nhất là trong lĩnh vực hộ tịch, đất đai", ông Phước nói.

Phân cấp, phân quyền, ủy quyền rõ ràng, bảo đảm tính chủ động

Đại biểu Dương Văn Phước kiến nghị Chính phủ sớm ban hành các văn bản hướng dẫn còn thiếu; sửa đổi, bổ sung các quy định còn chồng chéo.

Cùng với đó, sớm nghiên cứu, ban hành cơ chế tài chính phù hợp cho cấp xã; xây dựng cơ chế phân cấp, phân quyền, ủy quyền rõ ràng, bảo đảm tính chủ động, linh hoạt cho chính quyền địa phương trong quá trình tổ chức thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn được giao.

Tập trung đẩy mạnh cải cách, đơn giản thủ tục hành chính, giảm bớt khó khăn cho địa phương, doanh nghiệp và người dân.

"Bộ Nội vụ sớm khảo sát thực tế, xây dựng vị trí việc làm, khung biên chế tối thiểu để làm cơ sở định biên cho cấp xã; tham mưu Chính phủ ban hành cơ chế tiền lương phù hợp để khuyến khích cán bộ, công chức cấp xã yên tâm công tác, thu hút cán bộ về công tác tại khu vực có điều kiện kinh tế khó khăn. Bên cạnh đó, quan tâm đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, kỹ năng, nghiệp vụ cho cán bộ theo vị trí việc làm tại các địa phương", ông Phước nhấn mạnh.

Cùng phát biểu về vấn đề này, đại biểu Mai Văn Hải (Thanh Hóa) cũng nhìn nhận bên cạnh những mặt làm được, hiện việc sắp xếp, tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp cũng có một số hạn chế cần khắc phục.

Trong đó, theo ông Hải, dù nỗ lực điều động cán bộ cấp huyện về xã, phường nhưng hiện vẫn xảy ra tình trạng vừa thừa, vừa thiếu cán bộ chuyên môn.

Mặt khác, một số vấn đề phân cấp, phân quyền chưa rõ khiến việc giải quyết thủ tục hành chính cho người dân, doanh nghiệp còn lúng túng. 

Công chức cấp xã làm việc rất áp lực, khối lượng lớn nhưng chế độ chính sách không thay đổi, còn rất thấp, không khuyến khích, động viên cán bộ yên tâm công tác, dốc lực cống hiến.

Ông Hải đề nghị Chính phủ, Thủ tướng tiếp tục chỉ đạo hoàn thiện đề án vị trí việc làm, đồng thời có chính sách lương theo vị trí việc làm. Cùng với đó, có cơ chế sàng lọc cán bộ theo yêu cầu, trách nhiệm công việc.

"Trước mắt cần có chính sách đãi ngộ về lương cho cán bộ, công chức cấp xã", ông Hải ý kiến.

Tổng Bí thư Tô Lâm: Không thể nói cán bộ cấp xã thiếu trình độ chuyên môn

Căn cứ vào những số liệu của báo cáo, Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định không thể nói cấp xã thiếu cán bộ, trình độ cán bộ cấp xã là yếu và thiếu.