Theo Hãng tin Reuters, ngày 4-10 (giờ địa phương), Đảng ANO của cựu Thủ tướng Cộng hòa Czech Andrej Babis đã giành chiến thắng cuộc bầu cử lập pháp diễn ra trong hai ngày 3 và 4-10 tại nước này.

Cánh hữu, phản đối ủng hộ Ukraine

Đảng ANO giành tổng cộng 34,5% phiếu bầu, quy ra thành 80 trên 200 ghế Hạ viện, vượt lên Đảng Spolu (23,4%) của Thủ tướng đương nhiệm Petr Fiala.

Điều này đồng nghĩa Đảng ANO đang có cơ hội lớn để thành lập chính phủ và ông Babis có thể trở lại ghế thủ tướng, sau nhiệm kỳ cầm quyền 2017 - 2021.

Đảng ANO được đánh giá mang tư tưởng dân túy, là đồng minh của Thủ tướng Hungary Viktor Orban và một số đảng cực hữu trong nhóm Đảng Những người yêu nước vì châu Âu (Patriots for Europe) tại Nghị viện châu Âu.

Đảng ANO và lãnh đạo của mình, ông Babis, có tư tưởng thiên hữu, cứng rắn với người nhập cư và phản đối các mục tiêu tăng trưởng xanh của Liên minh châu Âu (EU).

Đáng chú ý, bản thân ông Babis cũng nhiều lần lên tiếng phê phán các khoản viện trợ quân sự dành cho Ukraine.

Trong những ngày cuối chiến dịch tranh cử, ông Babis tăng cường việc chỉ trích các gói hỗ trợ Ukraine, phê phán chính quyền đương nhiệm "không cho các bà mẹ Czech điều gì, nhưng lại cho người Ukraine mọi thứ".

Ông cũng cam kết sẽ hủy bỏ Sáng kiến đạn dược Czech - chương trình đã viện trợ Ukraine 3,5 triệu viên đạn pháo từ năm 2022.

Cựu Thủ tướng Czech cho rằng chương trình này thiếu minh bạch, nhưng chính quyền đương nhiệm lại khẳng định chính nhờ sự thiếu minh bạch mà sáng kiến ấy mới thành công.

Cụ thể, các công ty vũ khí Czech đứng ra mua đạn dược cho Ukraine từ nhiều nguồn trên thế giới, trong đó có nhiều nước thân thiết với Nga. Tuy nhiên các nước này được các công ty Czech cam kết bí mật.

Sau chiến thắng ngày 4-10, ông Babis nhấn mạnh sẽ không làm suy yếu vị thế của Czech tại EU và NATO. Tuy nhiên ông xác nhận sẽ từ chối các chính sách giảm carbon của EU và thỏa thuận mới của khối về nhập cư.

Ông cũng nhấn mạnh sẽ tập trung vào các chính sách trong nước hơn là hỗ trợ Ukraine - điều ông cho đang là chương trình nghị sự chính của chính phủ đương nhiệm.

Vẫn còn biến số

Con đường trở thành thủ tướng nhiệm kỳ 2 của ông Babis chưa được chắc chắn. Vì không nắm thế đa số tuyệt đối, Đảng ANO cần liên minh với các đảng khác để thành lập chính phủ.

Trước mắt, đảng này đã có sự hậu thuẫn của Đảng SPD (tư tưởng NATO và chống EU) và Đảng Motorists (đảng cánh hữu với tư tưởng nghi ngờ EU). Cùng nhau, ba đảng này đã chiếm 108 ghế Hạ viện, đủ sức lập nội các.

Tuy nhiên ngày 5-10, đại diện hai đảng SPD và Motorist đã công khai mong muốn trực tiếp tham gia nội các. Điều này đi ngược với quan điểm của ông Babis là Đảng ANO lãnh đạo một mình.

"Rõ ràng cùng với Đảng Motorists và SPD, chúng tôi có 108 ghế. Chúng tôi phải làm rõ lập trường của mình, chúng tôi chỉ mới có các cuộc đàm phán sơ bộ tối qua", ông Babis chia sẻ sau cuộc gặp Tổng thống Czech Petr Pavel ngày 5-10.

Chính ông Pavel cũng là một rào cản không nhỏ của ông Babis. Tại Czech, tổng thống có quyền bổ nhiệm thủ tướng và bộ trưởng, do đó đóng vai trò quan trọng trong các cuộc đàm phán sau bầu cử.

Ông Pavel đã khẳng định trước đó sẽ từ chối bất kỳ bộ trưởng nào có thể làm suy yếu lập trường của Prague đối với EU và NATO.

Pháp, Ý, Czech, Hungary từ chối sáng kiến mua vũ khí Mỹ viện trợ Ukraine do ông Trump khởi xướng

Tính đến ngày 16-7, bốn quốc gia ở châu Âu gồm Pháp, Ý, Czech và Hungary dường như đã từ chối tham gia vào dự án mua vũ khí Mỹ cho Ukraine do Tổng thống Donald Trump khởi xướng.