Tiếng ồn đã được chứng minh rõ ràng trong y văn quốc tế là một yếu tố nguy cơ gây bệnh, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất, tinh thần và chất lượng sống của con người.

Tiếng ồn kéo dài gây ù tai, suy giảm trí nhớ 

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, bác sĩ Nguyễn Thành Quân - Phó trưởng khoa thính thanh học, Bệnh viện Tai Mũi Họng trung ương - cảnh báo: Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tiếng ồn được định nghĩa là những âm thanh không mong muốn, có khả năng gây tác động tiêu cực đến sức khỏe.

Nhiều nghiên cứu khoa học cho thấy mức độ ảnh hưởng của tiếng ồn phụ thuộc vào cường độ và thời gian tiếp xúc.

Việc thường xuyên tiếp xúc với tiếng ồn từ 55 dB trở lên có thể gây căng thẳng, khó chịu, giảm khả năng tập trung. 

Khi mức tiếng ồn đạt 70 dB trở lên và kéo dài, các tế bào lông trong ốc tai - bộ phận giữ vai trò then chốt trong việc nghe - bắt đầu bị tổn thương. 

Đặc biệt, tiếng ồn từ 85 dB trở lên có nguy cơ cao gây mất thính lực không hồi phục.

Không chỉ ảnh hưởng đến thính giác, tiếng ồn còn tác động đến nhiều cơ quan khác. Theo bác sĩ Quân, tiếng ồn lớn và kéo dài có thể gây ù tai, giảm thính lực, thậm chí điếc vĩnh viễn.

Ở khía cạnh thần kinh - tâm thần, tiếng ồn kích hoạt phản ứng stress mạn tính, làm gia tăng lo âu, cáu gắt, rối loạn giấc ngủ, suy giảm trí nhớ và tăng nguy cơ trầm cảm. Về lâu dài, stress do tiếng ồn còn làm tăng huyết áp, tăng nguy cơ bệnh mạch vành và đột quỵ.

Việc phát nhạc lớn trong phòng bệnh là phản khoa học

Bác sĩ Quân cho hay trẻ sơ sinh là nhóm chịu tác động nặng nề nhất của ô nhiễm tiếng ồn, do hệ thần kinh và thính giác chưa hoàn thiện. Việc thường xuyên sống trong môi trường ồn ào có thể gây tổn thương thính lực sớm, làm chậm quá trình phát triển ngôn ngữ của trẻ.

Ngoài ra, tiếng ồn còn làm rối loạn giấc ngủ, gây ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ và thể chất của trẻ. Hệ lụy lâu dài có thể bao gồm rối loạn hành vi, giảm khả năng học tập và tăng nguy cơ mắc rối loạn tăng động giảm chú ý.

Ô nhiễm tiếng ồn đã được xác định là một vấn đề sức khỏe cộng đồng, được khoa học và pháp luật ghi nhận rõ ràng. Trong đó trẻ em, người cao tuổi và người bệnh là những nhóm dễ bị tổn thương nhất.

Ở trẻ em, tiếng ồn làm giảm khả năng tập trung, học tập và tiếp thu kiến thức, đồng thời làm tăng nguy cơ rối loạn hành vi. 

Với người cao tuổi, tình trạng giảm thính lực vốn đã xảy ra do lão hóa tế bào lông và hệ thần kinh trung ương sẽ tiến triển nhanh hơn khi tiếp xúc với tiếng ồn, kéo theo mất ngủ, tăng huyết áp và làm nặng thêm các bệnh tim mạch, thần kinh.

Đặc biệt, trong môi trường bệnh viện, tiếng ồn có thể làm tăng cảm giác đau, lo âu, rối loạn giấc ngủ và kéo dài thời gian hồi phục của người bệnh. "Việc phát nhạc lớn trong phòng bệnh là hoàn toàn phản khoa học và phản nhân văn", bác sĩ Nguyễn Thành Quân nhấn mạnh.

Quy chuẩn mới về tiếng ồn, siết chặt để bảo vệ sức khỏe cộng đồng

Bác sĩ Quân nêu rõ: Nhằm kiểm soát ô nhiễm tiếng ồn, Nhà nước đã ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng môi trường xung quanh, theo Thông tư 01 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, có hiệu lực từ ngày 14-11-2025, thay thế quy chuẩn cũ ban hành năm 2010.

Quy chuẩn mới quy định giới hạn tối đa cho phép của tiếng ồn tại các khu vực có con người sinh sống, làm việc và sinh hoạt, với yêu cầu đặc biệt nghiêm ngặt đối với khu dân cư, trường học và bệnh viện.

Cụ thể, tại khu vực A (bệnh viện, trường học, cơ quan nhạy cảm), mức tiếng ồn tối đa cho phép là 50 dBA vào ban ngày, 45 dBA vào buổi tối và chỉ 40 dBA vào ban đêm. Với khu vực B (khu dân cư, nhà ở, nhà trọ), các mức tương ứng lần lượt là 55 dBA, 50 dBA và 45 dBA.

Các chuyên gia khuyến cáo mỗi người dân cần chủ động tạo dựng môi trường sống yên tĩnh bằng cách hạn chế sử dụng thiết bị phát âm thanh công suất lớn, tránh đeo tai nghe mở nhạc to trong thời gian dài, hạn chế lui tới những không gian giải trí có mức ồn cao.

Bên cạnh đó có thể áp dụng các biện pháp cách âm đơn giản trong sinh hoạt hằng ngày như lắp cửa chống ồn, sử dụng rèm cửa dày, vật liệu tiêu âm. 

Quan trọng hơn, người dân cần mạnh dạn phản ánh kịp thời các hành vi vi phạm quy định về tiếng ồn, để bảo vệ quyền được sống trong một môi trường lành mạnh, an toàn cho sức khỏe.

Bác sĩ Quân cũng cho rằng kiểm soát tiếng ồn không chỉ là trách nhiệm của cơ quan quản lý, mà còn là ý thức của mỗi cá nhân vì sức khỏe của chính mình và cộng đồng.

Mức phạt không thấp, sao vẫn chưa 'trị' được tiếng ồn?

Yêu cầu xây dựng ‘khung giờ yên tĩnh’ nhận được ủng hộ tích cực, đặc biệt là những người bị ảnh hưởng trực tiếp bởi tiếng ồn, trong đó có hát karaoke.