Hơn sáu giờ đàm phán căng thẳng tại Washington D.C (Mỹ) vào ngày 18-8 đánh dấu nỗ lực ngoại giao khẩn cấp cuối cùng của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.

Cuộc gặp với Tổng thống Mỹ Donald Trump và tám nhà lãnh đạo châu Âu diễn ra chỉ ba ngày sau hội nghị thượng đỉnh giữa ông Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin ở Alaska - nơi ông Trump không đạt được cam kết ngừng bắn từ phía Nga.

Bảo đảm an ninh mơ hồ

Trọng tâm các cuộc họp xoay quanh câu hỏi then chốt: những bảo đảm an ninh nào mà châu Âu và Mỹ có thể cung cấp cho Ukraine nếu ông Zelensky đồng ý với thỏa thuận chấm dứt chiến tranh. Tuy nhiên, Tổng thống Trump chỉ đưa ra những cam kết mơ hồ.

Trên mạng xã hội, ông Trump đánh giá các cuộc họp hiệu quả và cho biết các nhà lãnh đạo đã thảo luận về "những bảo đảm an ninh cho Ukraine, trong đó sẽ do nhiều quốc gia châu Âu cung cấp, phối hợp cùng với Mỹ".

Khi các phóng viên hỏi liệu Mỹ sẽ đưa quân đến Ukraine như một phần nỗ lực gìn giữ hòa bình hay không, ông Trump không trả lời trực tiếp mà chỉ nói: "Chúng tôi sẽ tham gia. Chúng tôi sẽ cung cấp cho họ sự bảo vệ và an ninh rất tốt".

Các nhà lãnh đạo châu Âu thúc giục ông Trump đưa ra bảo đảm an ninh tương tự điều 5 trong Hiến chương NATO - nghĩa là một cuộc tấn công vào Ukraine sẽ bị coi như tấn công vào toàn bộ các nước thành viên NATO. Về phía Ukraine, khi được hỏi muốn loại bảo đảm nào, ông Zelensky trả lời ngắn gọn: "Mọi thứ".

Tổng thư ký NATO Mark Rutte, người tham dự các cuộc họp nói trên, cho biết trên Đài Fox News rằng các nước sẽ tiếp tục thảo luận chi tiết về việc bảo đảm an ninh cho Ukraine trong những ngày tới thông qua họp trực tuyến, trong đó việc triển khai binh sĩ trên bộ sẽ nằm trong cuộc thảo luận của các thành viên NATO.

Ngoại giao con thoi

Trong một diễn biến bất ngờ, ông Trump đã tạm dừng phiên họp với các lãnh đạo châu Âu tại phòng phía Đông của Nhà Trắng để gọi điện cho ông Putin. Sau đó, ông Trump mời ông Zelensky và các lãnh đạo châu Âu vào Phòng Bầu dục để kể lại nội dung trao đổi với nhà lãnh đạo Nga, theo lời Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb.

Ông Trump cho biết đã gọi cho ông Putin để bắt đầu sắp xếp cuộc gặp giữa ông Zelensky và ông Putin, đồng thời nói sẽ tìm cách gặp cả hai nhà lãnh đạo trong một phiên họp ba bên.

Trợ lý tổng thống Nga Yuri Ushakov mô tả cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo Nga - Mỹ là "thẳng thắn và mang tính xây dựng" - trong ngoại giao, từ "thẳng thắn" thường ám chỉ hai bên chưa hoàn toàn nhất trí.

Thủ tướng Đức Friedrich Merz, người có mặt tại Washington D.C, cho biết cuộc gặp giữa hai ông Putin và Zelensky có thể diễn ra trong vòng hai tuần nữa. Tuy nhiên, ông cảnh báo Ukraine không nên bị ép buộc nhượng lại vùng Donbass cho Nga, so sánh điều đó với việc Mỹ phải từ bỏ bang Florida.

Dù các bên tránh được tranh cãi nảy lửa như đã từng xảy ra trong cuộc gặp hồi cuối tháng 2, nhưng vẫn có những khác biệt rõ rệt. Ông Merz kêu gọi ngừng bắn trước khi đàm phán thêm với Nga, nhưng bị ông Trump bác bỏ.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron thì thể hiện sự hoài nghi: "Tôi không tin Tổng thống Putin cũng muốn hòa bình".

Nhà nghiên cứu Matthias Matthijs tại Hội đồng Quan hệ đối ngoại (CFR) nhận định thực tế: "Thật khó hình dung có một thỏa thuận nào hiện nay vừa được chấp nhận, vừa tôn trọng các "lằn ranh đỏ" của Ukraine và châu Âu cũng như "lằn ranh đỏ" của Nga".

Ông Trump hoan hỉ với kết quả họp tại Nhà Trắng: Thượng đỉnh Putin - Zelensky sắp diễn ra

Ông Trump thông báo: châu Âu sẽ đảm bảo an ninh cho Ukraine và Mỹ sẽ phối hợp, cuộc gặp Putin - Zelensky đang được sắp xếp, tiến tới thượng đỉnh Nga - Mỹ - Ukraine.