Bộ NN-MT đang hướng dẫn các địa phương triển khai chỉnh lý cơ sở dữ liệu đất đai và xây dựng mã định danh từng thửa đất.

Nâng cao hiệu quả quản lý đất đai

Theo ông Mai Văn Phấn - Cục phó Cục Quản lý đất đai, Bộ NN-MT, đây là bước đi then chốt, hiện thực hóa chủ trương cải cách hành chính, số hóa quản lý đất đai theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Mỗi thửa đất sẽ được cấp một mã định danh duy nhất gồm 12 ký tự, được mã hóa theo vị trí, kinh độ, vĩ độ.

Về quy trình gắn mã định danh đất đai, ông Phấn cho biết gồm bốn bước, xác định điểm đặc trưng, chuyển đổi vị trí từ hệ tọa độ Việt Nam (VN2000) sang hệ tọa độ quốc tế (WGS84), mã hóa vị trí thửa đất, cập nhật vào cơ sở dữ liệu đất đai.

Đối với khu vực chưa có cơ sở dữ liệu địa chính, cơ quan quản lý sẽ thu thập giấy chứng nhận sử dụng đất, căn cước công dân của chủ sở hữu để tạo dữ liệu ban đầu cho từng thửa đất. Sau khi kiểm tra, đối soát, UBND cấp xã sẽ cập nhật vào hệ thống thông tin đất đai chung.

Cũng theo ông Phấn, mã định danh ban đầu chỉ lưu thông tin về tọa độ, vị trí thửa đất, còn các thông tin về kích thước, diện tích thửa đất, giá trị thửa đất sẽ được tích hợp trong cơ sở dữ liệu đất đai. Mã số định danh thửa đất giống như mã số trong căn cước công dân, mỗi thửa đất chỉ có một mã số. Thông qua mã định danh, người dân có thể truy cập vào hệ thống dữ liệu đất đai để biết thửa đất nằm ở đâu.

"Chúng ta không thể đưa tất cả thông tin thửa đất vào trong mã định danh đất đai, bởi có thông tin về đất đai chia sẻ được, có thông tin không chia sẻ được", ông chia sẻ thêm.

Việc cấp mã số định danh đất đai sẽ xóa bỏ tình trạng một mảnh đất có nhiều sổ đỏ, giảm gian lận, hạn chế tranh chấp, tạo nền tảng liên danh với hệ thống địa danh, địa chính số và các cơ sở dữ liệu quốc gia khác. Đồng thời giúp cho thị trường bất động sản có cơ sở pháp lý, dữ liệu vững chắc hơn so với cách quản lý thủ công, giấy tờ hiện nay.

Theo PGS.TS Nguyễn Quang Tuyến - Phó chủ tịch hội đồng Trường ĐH Luật Hà Nội, định danh từng thửa đất góp phần nâng cao chỉ số công khai minh bạch đất đai, cái mà chúng ta đã bàn nhiều, nói nhiều. Hơn nữa việc định danh từng thửa đất gắn với mã số cụ thể là để có thông tin sạch, thông tin chính xác, sạch, sống.

"Qua đó cơ quan quản lý nhà nước có được thông tin tham khảo, phục vụ xây dựng chính sách, pháp luật chuẩn. Đồng thời nâng cao cái hiệu quả quản lý đất đai, từng bước thanh lọc thị trường và minh định được tài sản. Chứ như hiện nay một người có bao nhiêu bất động sản rất khó xác định", ông Tuyến nói.

Thủ tục đất đai sẽ đơn giản hơn

Dù ủng hộ tích hợp dữ liệu đất đai với hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để mọi người có thể dễ dàng truy cập dữ liệu các thửa đất, các cơ quan quản lý kiểm soát được thị trường đất đai, nhưng ông Tuyến cũng cho rằng điều này có những trở ngại khi một bộ phận người trong xã hội vì một lý do nào đó, lợi ích nhóm, không muốn tích hợp thông tin vì nó lộ ra tài sản họ đang nắm giữ.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Nguyễn Văn Đính, Phó chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, nhận định việc định danh đất đai gắn với quá trình hoàn thiện dữ liệu đất đai, liên thông với dữ liệu dân cư trên VNeID sẽ tạo thuận lợi cho việc giải quyết các thủ tục trên nền tảng số sau này. Các thủ tục đất đai sẽ được xử lý rất nhanh trên nền tảng số mà không cần phải xuất trình quá nhiều giấy tờ.

Từng thửa đất được định danh, mã hóa, cập nhật trên hệ thống dữ liệu đất đai, liên thông với hệ thống dữ liệu dân cư trên VNeID sẽ bớt được rất nhiều thủ tục hành chính cho người dân, doanh nghiệp. Khi dữ liệu đã có sẵn trên hệ thống do Nhà nước quản lý thì người dân, doanh nghiệp muốn làm thủ tục đất đai sẽ không phải đi công chứng nhiều giấy tờ như hiện nay.

"Các giao dịch chuyển nhượng đất đai cũng được xử lý mã hóa, dịch chuyển dữ liệu, qua đó cơ quan quản lý cũng theo dõi được các dịch chuyển, xác định các hoạt động trên thị trường, quản lý được sự vận hành của các bất động sản trên thị trường", ông Đính nói.

Cũng theo ông Đính, việc định danh đất đai hướng tới hai mục tiêu, trước hết giúp cho người dân dễ dàng trong xử lý các thủ tục liên quan theo cách đơn giản nhất, nhanh nhất có thể. Thứ hai giúp cơ quan quản lý nhà nước kiểm soát được thị trường đất đai.

Về lâu dài, ông Đính khuyến nghị việc định danh đất đai cần hướng tới cập nhật các thông tin như kích thước, diện tích, giá trị từng thửa đất trong mã số định danh thửa đất. Điều này sẽ giúp người dân có đầy đủ dữ liệu trong tay khi đi làm thủ tục mà không cần phải mang cồng kềnh nhiều loại giấy tờ, hồ sơ như hiện nay.

Ông David Jackson (Tổng giám đốc Avison Young Việt Nam):

Cơ sở để xây dựng dữ liệu minh bạch, đồng bộ

Kinh nghiệm từ Cơ quan Đăng ký đất đai Hoàng gia Anh (HMLR) và Cơ quan Quản lý đất đai Singapore (SLA) cho thấy hệ thống định danh thửa đất đóng vai trò rất quan trọng trong việc quản lý đất đai hiệu quả.

HMLR cung cấp thông tin đáng tin cậy về quyền sở hữu đất thông qua quy trình và hồ sơ do Nhà nước thực hiện.

SLA cấp số định danh lô đất duy nhất được tích hợp vào khảo sát địa chính để đảm bảo tham chiếu không gian và pháp lý chính xác.

Khi mỗi thửa đất được gắn một mã định danh duy nhất, tình trạng trùng lặp số tờ, số thửa sẽ được khắc phục, đồng thời hình thành một cơ sở dữ liệu minh bạch, đồng bộ trên toàn quốc. Thị trường bất động sản vì vậy sẽ minh bạch, hiệu quả và đáng tin cậy hơn với dữ liệu "đúng - đủ - sạch - sống" khi chính xác, đầy đủ, đúng định dạng, không trùng lặp và được cập nhật liên tục.

Quá trình triển khai cần có lộ trình rõ ràng, giai đoạn đầu phải áp dụng song song cả số tờ, số thửa cũ với mã định danh mới trước khi chuyển đổi hoàn toàn. Vì đất đai là tài sản cố định, việc mã hóa theo vị trí địa lý (tọa độ) phải chính xác tuyệt đối và cấp một lần duy nhất, đồng thời tách biệt với hệ thống đơn vị hành chính để tránh xáo trộn khi địa giới thay đổi. Đây là yêu cầu kỹ thuật cao, đòi hỏi triển khai cẩn trọng và đồng bộ.

Ông Võ Hồng Thắng (Giám đốc mảng dịch vụ tư vấn và phát triển dự án của DKRA Group):

Lợi ích kép của định danh thửa đất

Việc định danh thửa đất thành công sẽ mang lại nhiều thuận lợi to lớn. Trước hết sẽ tạo được một cơ sở dữ liệu quốc gia đầy đủ.

Nhờ đó Nhà nước sẽ có đủ công cụ để theo dõi sự biến động về giá bán của thị trường bất động sản ở từng khu vực, đưa ra những chính sách quản lý và phương án xử lý một cách hiệu quả hơn.

Điều này cũng sẽ giúp thị trường trở nên minh bạch, giảm thiểu nguy cơ đổ vỡ hoặc bong bóng bất động sản.

Cơ sở dữ liệu đầy đủ và minh bạch cũng sẽ hỗ trợ đắc lực cho việc thực hiện nghĩa vụ thuế, tránh thất thoát về thuế.

Việc này còn là bước chuẩn bị rất hợp lý cho việc tiến tới đánh thuế tài sản trong tương lai. Đặc biệt việc đồng bộ hóa dữ liệu này còn giúp giải quyết một bài toán nhức nhối hiện nay là các tranh chấp đất đai.

Tuy nhiên, trước tiên nên áp dụng thí điểm ở một số địa phương trọng điểm như TP.HCM và Hà Nội, các thành phố trực thuộc Trung ương. Sau khi đã tinh chỉnh và ổn định hệ thống sẽ nhân rộng ra toàn quốc để có một bản đồ dữ liệu quốc gia và định danh toàn bộ quốc gia.

Ông Lê Quốc Kiên (cư dân TP.HCM):

Người dân sẽ biết rõ lịch sử giá giao dịch

Định danh từng thửa đất sẽ cập nhật chính xác thông tin người chủ mới nhất sau khi có giao dịch mua bán, tách thửa và đầy đủ hơn thông tin như ngoài tên thì liên kết vào mã định danh cá nhân và nếu được nên có cả lịch sử giá giao dịch từ hệ thống công chứng các thông tin đã có sẵn trên bản đồ địa chính.

Trên bản đồ địa chính hiện tại, từng thửa đất cũng đã có tên người chủ, nhưng không được cập nhật chính xác thông tin người chủ mới nhất sau khi có giao dịch mua bán, tách thửa.

Sau khi định danh chính xác, đầy đủ hơn từng thửa đất, kết hợp với việc công khai bản đồ địa chính (hiện tại không công khai, chỉ những cán bộ phụ trách mới xem được), thì người dân sẽ có rất nhiều cái lợi khi biết chính xác thửa đất đó là của người nào.

Việc người dân sẽ biết chính xác chủ thửa đất là ai sẽ hạn chế chuyện bị lừa đảo, lừa cọc. Hơn nữa người dân cũng sẽ biết lịch sử giá mua bán trước đây nếu đồng bộ luôn giá giao dịch từ hệ thống công chứng.

Sẽ gắn mã định danh cho từng thửa đất

Cục Quản lý đất đai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết đã có văn bản hướng dẫn các địa phương chỉnh lý cơ sở dữ liệu đất đai, xây dựng mã định danh thửa đất.