Hệ thống cảnh báo đa tầng của Nhật Bản

Nhật Bản nổi tiếng với các hệ thống cảnh báo thảm họa tinh vi thông qua việc phối hợp với các viện nghiên cứu khoa học và tư nhân.

Trong đó, thành phần chính bao gồm Hệ thống cảnh báo sớm động đất (EEW) do Cơ quan Khí tượng Nhật Bản (JMA) vận hành. Đây được xem là xương sống của hệ thống cảnh báo sớm quốc gia, có thể phát hiện các cơn địa chấn và gửi cảnh báo đến công chúng và các đơn vị vận hành cơ sở hạ tầng khoảng vài giây trước khi xảy ra động đất mạnh.

Thông thường, cảnh báo này được truyền tải qua truyền hình, radio, điện thoại di động và hệ thống loa phát thanh công cộng được lắp đặt ở nhiều nơi.

Nhật Bản cũng duy trì Hệ thống cảnh báo sóng thần, trong đó JMA sẽ phối hợp với chính quyền địa phương đưa ra các thông báo về nguy cơ sóng thần với những khu vực nằm trong vùng nguy hiểm sau động đất. Nhà chức trách sẽ phát còi báo động ven biển, gửi cảnh báo đến điện thoại di động để người dân nhận thức về nguy hiểm sắp tới.

Trang web của JMA cũng cung cấp các thông tin cảnh báo về thời tiết trên toàn quốc để người dân theo dõi. Tình hình mưa, bão, lũ lụt được cập nhật trên trang web của cơ quan này theo thời gian thực.

Một hệ thống cảnh báo đa tầng hơn là J-Alert, cho phép chính quyền truyền tải ngay lập tức thông tin khẩn cấp về động đất, sóng thần, tấn công tên lửa và các thảm họa khác đến chính quyền địa phương và người dân.

Bộ Đất đai phối hợp với các công ty viễn thông để phát cảnh báo tức thời đến mọi thiết bị di động trong các khu vực có nguy cơ. Phương pháp tiếp cận toàn diện này đảm bảo rằng người dân và du khách nhận được các thông điệp cảnh báo quan trọng.

Mô phỏng cơ chế cảnh báo động đất của Nhật Bản, điểm hấp dẫn của hệ thống nằm ở sự đơn giản, đó là điện thoại sẽ tự động nhận cảnh báo bằng âm thanh đặc trưng và tin nhắn văn bản, không cần thiết lập hay ứng dụng đặc biệt.

Ngoài cảnh báo, Nhật Bản cũng thường xuyên tổ chức các cuộc diễn tập dân sự, chỉ rõ cách người dân nên phản ứng khi có thiên tai. Đây là một trong những phần quan trọng, đảm bảo những cảnh báo sớm thực sự có tác dụng.

Thái Lan cảnh báo qua sóng di động

Tại Thái Lan, hệ thống cảnh báo thiên tai trở thành đề tài tranh luận và được phát triển nhanh chóng sau trận sóng thần Ấn Độ Dương năm 2004. Tuy nhiên, đợt lũ lụt tại thủ đô Bangkok vào năm 2011 đã làm dấy lên những chỉ trích nhắm vào chính quyền và cho thấy sự chuẩn bị chưa đầy đủ của nhà chức trách.

Một trong những vấn đề chính bị chỉ trích tập trung vào cách Chính phủ Thái Lan xử lý thảm họa. Nhiều người dân cảm thấy chính quyền phản ứng chậm và việc thông tin với người dân còn hạn chế.

Thậm chí, đã có sự nhầm lẫn về các lệnh sơ tán và thông tin trái chiều về mức độ nghiêm trọng cũng như thời điểm xảy ra lũ lụt.

Những người chỉ trích chỉ ra rằng việc mở rộng đô thị thiếu kiểm soát, cơ sở hạ tầng thoát nước kém và sự xâm lấn vào các khu vực ngập lụt tự nhiên đã khiến thành phố đặc biệt dễ bị tổn thương.

Việc không đầu tư vào cơ sở hạ tầng có khả năng phục hồi và việc bỏ bê các phương pháp quản lý nước truyền thống được coi là những yếu tố làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng.

Thủ tướng Thái Lan - khi đó là bà Yingluck Shinwatra - đã thừa nhận sự quá tải của chính phủ trong ứng phó, và mong người dân, truyền thông thông cảm.

Mãi cho đến tháng 9 vừa qua, Bộ Nội vụ Thái Lan mới giới thiệu T-Alert, một hệ thống cảnh báo sớm toàn quốc, cung cấp cảnh báo thiên tai trực tiếp đến người dân ở các khu vực có nguy cơ.

Sử dụng công nghệ phát sóng di động, T-Alert có thể gửi cảnh báo theo thời gian thực đến điện thoại di động trên toàn quốc. Tin nhắn cung cấp thông tin chi tiết về các thảm họa đang diễn ra hoặc dự báo, cùng với các hướng dẫn an toàn.

Hiện tại, T-Alert cảnh báo 8 mối nguy hiểm gồm động đất, sóng thần, bão, lũ lụt, lở đất, giá rét, ô nhiễm không khí PM2.5 và bạo lực ở nơi công cộng. Đến cuối năm 2026, hệ thống sẽ mở rộng thêm 6 loại, bao gồm dịch bệnh, sự cố hóa chất nguy hiểm, khủng bố, tai nạn giao thông, đe dọa an ninh mạng và các rủi ro khác.

Cảnh báo giá rét được đưa ra khi nhiệt độ xuống dưới 7,9 độ C, còn cảnh báo PM2.5 được kích hoạt ở nồng độ từ 75µg/m3 trở lên. Cảnh báo lũ lụt và lở đất dựa trên dữ liệu thực địa tại địa phương để đảm bảo độ chính xác.

Trí tuệ nhân tạo cảnh báo sớm thiên tai

AI đang giúp cảnh báo sớm thiên tai như động đất, lũ, sóng thần nhờ phân tích dữ liệu cảm biến, vệ tinh và mô phỏng lan truyền, góp phần bảo vệ người dân và giảm thiểu thiệt hại.