Các gameshow với 'vỏ bọc văn hóa' bắt trẻ em hơn thua trên truyền hình, có phải là xâm hại?

TIẾN LONG ghi

TTO - "Những người có trách nhiệm để những đứa trẻ hồn nhiên và ngây thơ phải học ngay cách sống cạnh tranh hơn thua để bước lên ngôi vị cao nhất và rồi tự bào chữa cho hành vi đó bằng một lý lẽ đầy thành tích là tạo thêm sân chơi cho trẻ em".

Đại biểu Phạm Trọng Nhân (Bình Dương) - Ảnh: Quochoi.vn

Tuổi Trẻ Online giới thiệu ý kiến của đại biểu Phạm Trọng Nhân (Bình Dương) tại phiên thảo luận Báo cáo về kết quả giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em, tại Quốc hội sáng nay 27-5.

Các gameshow "khoác lên mình vỏ bọc văn hóa"

Một trong những góc khuất của hành vi xâm hại trẻ em, vẫn đang diễn ra công khai và được cổ suý, theo đại biểu Nhân, chưa được nhìn nhận trong báo cáo giám sát lần này vì có lẽ nó được khoác lên mình lớp vỏ bọc của văn hóa.

"Khi cậu bé chỉ mới 4 tuổi òa khóc vì không đạt giải nhất trong gameshow 'Biệt tài tí hon' thì có người xem nào đặt câu hỏi liệu ở đây ai đã có hành vi xâm hại trẻ em?", ông Nhân đặt vấn đề.

"Không ai muốn con mình phải khóc nhưng việc làm một đứa trẻ chỉ vừa lên 4 phải bật khóc nức nở trên sóng truyền hình vì thua người chơi khác và clip đó tồn tại với thời gian được hàng triệu người xem trên mạng xã hội thì đó có phải là hành vi 'gây tổn hại về thể chất, tình cảm, tâm lý, danh dự, nhân phẩm của trẻ em' mà khoản 5 Điều 4 Luật Trẻ em định nghĩa về xâm hại trẻ em?"

Đại biểu Bình Dương đề cập đến một loạt chương trình thực tế trên truyền hình như "Giọng hát Việt nhí", "Thần tượng âm nhạc nhí", "Bước nhảy hoàn vũ nhí", "Gương mặt thân quen nhí", "Người hùng tí hon", "Người mẫu nhí Việt Nam 2019"..., và nhận định "đó không đơn thuần là sự bùng nổ các gameshow thiếu nhi mà là sự đối đầu của các nhà sản xuất trước lợi nhuận bất chấp những giá trị phi đạo đức".

"Đã có nghiên cứu nào đong đếm những tổn hại mà các em phải gánh chịu so với những gì mà các em và gia đình nhận được sau mỗi chương trình? Các kịch bản gameshow đều hướng đến sự cạnh tranh khốc liệt với những chiêu trò nhằm thu hút người xem mà ở đó trẻ em không khác gì những con rối trong tay các nhà sản xuất", ông Nhân nói.

"Nhìn những giọt nước mắt khi bị loại khỏi cuộc chơi hay những lúc căng như dây đàn mong đến lượt biểu diễn và chờ nghe kết quả thì tội tình gì để những đứa trẻ phải chịu những áp lực mà ngay cả phụ huynh còn phải bật khóc tức tưởi sau cánh gà".

Đại biểu Phạm Trọng Nhân (Bình Dương) phát biểu sáng 27-5 - Nguồn: THQH

Nhiều nước trên thế giới đã cấm chương trình thực tế có trẻ em

"Ở một chương trình khác, những đứa bé đáng yêu khoác lên mình những bộ quần áo sang trọng, trang điểm đậm màu, ánh mắt sắc lạnh và sải bước điệu nghệ bằng đôi giày cao gót trên sàn diễn thời trang, bên dưới là những tràng pháo tay tán thưởng dù có cố gắng đến mấy cũng không thể hiểu được ý nghĩa cũng như thông điệp gì từ những chương trình này?", ông Phạm Trọng Nhân nói tiếp.

"Liệu việc phải bắt chước dáng đi một người mẫu và không được sống đúng với thể chất và tinh thần của một đứa trẻ trong những chương trình như vậy thì đó có phải là hành vi gây tổn hại về thể chất, tinh thần, xâm hại trẻ em hay không?"

Ông cũng nghi ngại việc sau những cuộc thi này, những đứa trẻ còn được hứa hẹn trở thành gương mặt đại diện cho các nhãn hàng nổi tiếng, khó là môi trường phù hợp để trẻ được sống an toàn và lành mạnh theo quy định của pháp luật.

"Có chăng nó chỉ trang trí, thoả mãn cho sự hãnh tiến của các bậc phụ huynh, khoản lợi nhuận không hề nhỏ cho nhà sản xuất, nhà đài và sự vô trách nhiệm của nhà quản lý", ông Nhân thẳng thắn nhận định.

"Nhiều quốc gia tiến bộ trên thế giới đã chính thức cấm các chương trình thực tế có trẻ em. Lý do đầy nhân văn mà họ đưa ra là để bảo vệ các em khỏi các nguy cơ tiềm ẩn khi bất ngờ nổi tiếng và cho các em một môi trường bình thường để phát triển.

Tuy nhiên, các gameshow thiếu nhi ở Việt Nam vẫn chưa có điểm dừng khi cơn khát tìm kiếm lợi nhuận của nhà sản xuất và giấc mộng đổi đời từ showbiz của các bậc phụ huynh chưa có hồi kết.

Chúng ta hay đổ lỗi cho cơ chế thị trường làm phát sinh các bất ổn xã hội nhưng nhìn từ các chương trình này thì ai là người đã đặt những viên gạch đầu tiên cho các em về hệ giá trị con người, về văn hóa và xã hội mà ở đó đã và đang tiềm ẩn những nguy cơ rất lớn về xâm hại trẻ em", ông Nhân lập luận.