Theo Hãng tin AFP ngày 12-8, các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) ra tuyên bố khẳng định "quyền tự quyết vốn có của Ukraine trong việc lựa chọn vận mệnh của mình", nhấn mạnh mọi giải pháp ngoại giao phải bảo vệ lợi ích an ninh thiết yếu của Ukraine và châu Âu.

Tuyên bố được 26 nguyên thủ và lãnh đạo chính phủ EU thông qua tối 11-8 và công bố ngày 12-8, với ngoại lệ duy nhất là Hungary không tham gia.

"Các cuộc đàm phán thực chất chỉ có thể diễn ra trong bối cảnh ngừng bắn hoặc giảm giao tranh", tuyên bố nêu rõ.

EU nhấn mạnh một nền hòa bình công bằng, lâu dài, mang lại ổn định và an ninh thì cần phải tôn trọng luật pháp quốc tế - bao gồm nguyên tắc độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và không thay đổi biên giới bằng vũ lực.

EU cũng hoan nghênh nỗ lực của Tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm chấm dứt cuộc chiến và mang lại hòa bình cho Ukraine, đồng thời một lần nữa khẳng định "con đường dẫn đến hòa bình ở Ukraine không thể được quyết định nếu không có Ukraine".

Dự kiến ngày 13-8, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cùng các lãnh đạo châu Âu sẽ gặp ông Trump, chỉ hai ngày trước khi ông có cuộc gặp thượng đỉnh tại bang Alaska (Mỹ) với Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Ông Trump mô tả đây là cuộc gặp "thăm dò" để tìm hiểu quan điểm của ông Putin về việc chấm dứt chiến tranh.

"Đây thực sự chỉ là một cuộc gặp mang tính thăm dò đôi chút", ông Trump nói với các phóng viên tại Nhà Trắng.

"Chúng tôi sẽ xem ông ấy có ý tưởng gì, và nếu đó là một thỏa thuận công bằng, tôi sẽ chia sẻ với các lãnh đạo Liên minh châu Âu, Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và cả Tổng thống Zelensky", ông Trump cho biết. "Tôi có thể sẽ nói: Chúc may mắn, hãy tiếp tục chiến đấu. Hoặc có thể sẽ là: Chúng ta có thể đạt được thỏa thuận".

Tuy nhiên lập trường của hai bên được đánh giá là vẫn còn nhiều điểm khác biệt. Trong khi Tổng thống Zelensky kiên quyết không nhượng lại lãnh thổ bị chiếm bằng vũ lực, thì ông Trump - người từng công khai chỉ tích nhà lãnh đạo Ukraine hồi tháng 2 - cho rằng ông "hơi khó chịu" với lập trường này và khẳng định việc "trao đổi lãnh thổ" là điều cần thiết để đạt được thỏa thuận.

"Sẽ có một số sự hoán đổi, và cả những thay đổi về lãnh thổ", ông Trump nói, đồng thời khẳng định sẽ nói rõ với ông Putin rằng "cuộc chiến này cần phải chấm dứt".

Ukraine cầu nguyện cuộc gặp Trump - Putin có hiệu quả

Đại sứ Ukraine tại Mỹ, bà Oksana Markarova, cho biết 'toàn thể Ukraine đang cầu nguyện' cho cuộc gặp giữa hai ông Trump - Putin sẽ có hiệu quả và đạt được kết quả tốt đẹp.