The Walking Dead, một trong những phim thành công nhất về đề tài xác sống - Ảnh: AMC
Nhân cơn sốt 'Bán đảo' (Peninsula), cùng nhìn lại sự phát triển của dòng phim này từ kinh dị khó xem trở thành bom tấn nhà nhà cùng xem và đạt doanh thu khủng.
Vì sao dòng phim xác sống chiếm lĩnh văn hóa đại chúng? Nỗi ám ảnh của con người với xác sống hay thây ma (zombie) nói lên điều gì?
Xuất hiện trong phim Hollywood từ thập niên 1930 nhưng đến tận thiên niên kỉ 2000, dòng phim xác sống mới thực sự thống trị.
Xác sống, theo văn hóa đại chúng và dân gian, là xác chết được hồi sinh bằng ma thuật hoặc con người bị cắn bởi kẻ đã nhiễm virus xác sống. Phim ảnh thiên về dạng thứ hai.
Trailer PENINSULA
Dòng phim kinh sợ nhưng dành cho số đông
Theo trang History.com, trong văn hóa dân gian, xác sống là hình ảnh ẩn dụ cho chế độ nô lệ tàn bạo.
Khi được Hollywood khai thác, xác sống trở thành chất liệu điện ảnh quen thuộc, đi từ dòng phim kinh dị và giả tưởng sang những dòng đại chúng hơn như: hành động, viễn tưởng, tận thế, hài, kinh dị pha hài, lãng mạn.
Một trong những phim tiên phong là White Zombie (1932), nhưng phổ biến hơn là Night of the Living Dead (Đêm xác sống, 1968).
Thể loại hành động hay tận thế có thể là bom tấn, đầu tư kỹ xảo hoàng tráng và đặt mục tiêu doanh thu hàng trăm triệu USD, chứng tỏ xác sống đã trở thành dòng phim dành cho số đông.
Dù vẫn bị giới hạn độ tuổi, dòng phim này thường xoay xở để có giới hạn thấp, tránh nhãn R hay NC-17 để tiếp cận tối đa lượng công chúng.
Night of the Living Dead, bộ phim xác lập khuôn mẫu cho hình tượng xác sống hiện đại - Ảnh: REX
Thỉnh thoảng, vấn đề này gây tranh cãi. Chẳng hạn, phim truyền hình "máu me và bạo lực dữ dội" The Walking Dead (Xác sống) từng bị hội phụ huynh phản đối khi được dán nhãn từ 14 tuổi trở lên, theo E! Online.
Nhưng nhìn chung, các giới hạn khó cản dòng phim xác sống trở nên đại chúng với số phim nổi tiếng nhiều không đếm xuể: The Walking Dead (có thêm phim ăn theo Fear the Walking Dead), Game of Thrones, WorldWar Z, I Am Legend, Maze Runner, Resident Evil, Dead Snow, Warm Bodies, Maggie, Cell, Zombieland... Có đến hàng trăm phim riêng tại Mỹ.
Còn ở châu Á, dòng phim này cũng được ưa chuộng khi cả Hong Kong, Hàn Quốc, Nhật Bản, Thái Lan đều đã làm phim xác sống từ các thập niên 1980, 1990 đến ngày nay. Thậm chí, Hong Kong còn có phim Zombie in a Haunted House từ năm 1959.
Trái sang: Kingdom, I Am Legend, World War Z, Train to Busan và Peninsula - Ảnh: IMDB
Nổi tiếng gần đây là phim chiếu mạng Kingdom (Vương triều xác sống) của Hàn Quốc đã ra được hai phần, khiến khán giả Việt phát cuồng và được nhận xét là hấp dẫn không kém The Walking Dead; cùng loạt 3 phim rạp của đạo diễn Hàn Quốc Yeon Sang Ho: Seoul Station (hoạt hình), Train to Busan và Peninsula (Bán đảo, phim đang gây sốt tại Việt Nam).
Nếu Seoul Station gai góc, đáng sợ và ám ảnh thì cả Train to Busan và Peninsula đều dễ xem hơn. Hai phim sau được lồng ghép tâm lý và hành động để thu hút khán giả số đông.
Bên cạnh phim ảnh, xác sống hiện diện ở nhiều lĩnh vực đại chúng khác như video game, chương trình truyền hình, mạng xã hội, thời trang, cách trò chuyện...
As winter approaches, the battle between the living and the undead in Joseon is just beginning. The royal court is teeming with snakes, the zombies are coming, and the crown prince has a nation to save. The worst is yet to come, and everyone will need to choose a side without knowing who they can really trust. Ju Ji-hoon, Ryu Seung-ryong, and Bae Doona return in the highly anticipated second season of Netflix Original Series KINGDOM. Coming to Netflix March 13. Subscribe to The Swoon: https://bit.ly/2IiIXqV ABOUT THE SWOON Welcome to The Swoon, your all-access pass behind the scenes of your favorite Korean and Asian dramas. Get up close and personal with the stars. Tell us what you love to watch, what endings made you want to tear your hair out, and what keeps you coming back for more, ever optimistic that the next one will be The One. For the fans. Powered by Netflix. All biases welcome. *Shows featured might not be available in all markets.
Trỗi dậy từ đầu thiên niên kỉ mới
Theo Digital Spy, Night of the Living Dead (1968) là phim kinh điển của dòng xác sống khi có kinh phí thấp, chỉ 114.000 USD nhưng thu về đến 42 triệu USD.
Về cơ bản, Night of the Living Dead thiết lập khuôn mẫu cho xác sống hiện đại, với nội dung vay mượn khá nhiều từ tiểu thuyết I Am Legend (1954) của nhà văn Richard Matheson.
Đó là những thây ma uể oải, thiếu mọi kỹ năng vận động cơ bản nhất, được tạo nên theo cách bí hiểm (thường là nhiễm virus, đôi khi đến từ ngoài hành tinh) và ăn thịt người sống.
Thành công của phim này dẫn đến hàng chục phim xác sống ra mắt trong hàng chục năm sau đó, nhưng đây vẫn chỉ là thể loại con của kinh dị, chứ chưa độc lập như hiện nay. Chỉ đến đầu thập niên 2000, xác sống mới thực sự gặp "điểm bùng phát" và trở nên đại chúng.
Resident Evil và 28 Days Later (2002), hai trong số những phim xác sống đầu thiên niên kỉ - Ảnh: IMDB
Resident Evil (2002), 28 Days Later (2002) và bản làm lại Dawn of the Dead (2004) là những "phát súng" mở đầu, rồi Shaun of the Dead (2004). Land of the Dead (2005) đánh dấu sự trở lại sau 20 năm của George A. Romero, đạo diễn Night of the Living Dead.
Năm 2003, tác giả Max Brooks đưa ra định nghĩa toàn diện nhất về xác sống hiện đại trong cuốn sách hài hước Zombie Survival Guide (Hướng dẫn sống sót trước xác sống). Đến năm 2006, anh ra tiểu thuyết World War Z: An Oral History Of The Zombie War - tác phẩm gốc của phim World War Z (2013) có Brad Pitt đóng.
Và tất nhiên, loạt phim truyền hình 10 mùa The Walking Dead, dựa theo truyện tranh cùng tên, từng là loạt phim được xem nhiều thứ hai thế giới.
Sau những tác phẩm đình đám đó, hàng rào vô hình bị xô đổ và bè lũ xác sống ùn ùn đổ bộ vào văn hóa dòng chính. Đến CDC (Trung tâm kiểm soát dịch bệnh) hay các sĩ quan Bộ Quốc phòng Mỹ cũng từng đề cập đến chiến lược đối phó với xác sống.
Ẩn dụ đằng sau xác sống
Xác sống "sống khỏe" trong phim Hollywood với diện mạo, hình hài rõ ràng, ngày càng bớt đáng sợ vì đã quá quen thuộc. Bên cạnh sự đáng sợ hay ám ảnh tận thế, xác sống còn được lồng ghép vô số ý nghĩa ẩn dụ về xã hội ngày nay.
Đó là: người da đen bị phân biệt chủng tộc, người dưới đáy xã hội, đám đông mua sắm vô độ trong chủ nghĩa tiêu dùng, nỗi sợ toàn cầu hóa (lây lan như bệnh dịch và đồng hóa tất cả), tiến bộ sinh học và tiến bộ công nghệ thiếu kiểm soát nên gây thảm họa, chủ nghĩa tư bản, chưa kể những ẩn dụ tôn giáo.
Shaun of the Dead là phim xác sống có dấu ấn văn hóa riêng - Ảnh: STUDIOCANAL
Diễn viên gạo cội Simon Pegg (biên kịch Shaun of the Dead) từng nói: "Trong khi hàm răng nhọn hoắt của xác sống tượng trưng cho tình dục và tính cầm thú man rợ, xác sống là sự nhân cách hóa nỗi sợ sâu sắc nhất của con người: cái chết. Chậm chạp, ổn định, yếu ớt, vụng về, nhiều khi vô lý nhưng bất trị và không thể ngăn cản".
Xác sống thậm chí không phải nhân vật phản diện thực sự của phim ảnh mà là dấu hiệu của sự chấm dứt. Khi chúng xuất hiện, tất cả sụp đổ. Nền văn minh bị tước bỏ, chỉ còn lại những nhu cầu sống cốt yếu. Họ trở nên mọi rợ, giành giật sự sống và mất đi nhân phẩm.
Ám ảnh hậu tận thế
Nhiều bộ phim xác sống vẽ lên viễn cảnh hậu tận thế, khi thế giới chỉ là vùng đất chết. Khi đó, chẳng có pháp luật hay luật lệ, chỉ có kẻ mạnh đàn áp và khủng bố kẻ yếu. Sự phân định đúng sai có thể dẫn đến giết chóc, một mất một còn.
"Trong thời đại internet, khi các giá trị lâu dài, tự mãn đang bị thách thức bởi hàng tỉ tiếng nói khác nhau mỗi ngày, một câu chuyện lọc bỏ yếu tố bất biến sẽ có sức hấp dẫn lớn" - Digital Spy viết - "Những câu chuyện xác sống cho phép chúng ta đặt câu hỏi, không mảy may nghỉ ngờ và nhầm lẫn: Ta là ai?".
Tối đa: 1500 ký tự
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận