Tổng thống Rodrigo Duterte trong một lần phát biểu với công chúng - Ảnh: AFP

Theo Reuters, trong phát biểu ngày 12-9, Tổng thống Duterte cho rằng sự hiện diện của cố vấn Mỹ tại khu vực Mindanao ở phía nam Philippines có thể gây phức tạp thêm cho các chiến dịch tiêu diệt nhóm phiến quân Hồi giáo Abu Sayyaf ở nước này.

Phát biểu trong một buổi lễ tuyên thệ của quân nhân mới, ông Rodrigo Duterte nói rõ: "Họ (lính Mỹ) phải đi thôi. Tôi không muốn tranh cãi với Mỹ. Nhưng họ phải đi thôi".

Ông giải thích thêm rằng những người Mỹ có thể sẽ bị nhóm khủng bố sát hại hoặc bị bắt làm con tin để đòi tiền chuộc.

Những phát biểu mới này của ông Duterte, sau sự cố được cho là thóa mạ Tổng thống Barack Obama cách đây một tuần, tiếp tục làm dấy lên những dư luận đồn đoán về sự bất ổn trong mối quan hệ đồng minh giữa Mỹ và Philippines.

Người phát ngôn Bộ ngoại giao Mỹ, ông John Kirby, cho biết vẫn chưa nhận được thông báo chính thức nào từ Manila yêu cầu rút quân.

Trong khi đó phát ngôn viên Nhà Trắng Josh Earnest nhấn mạnh đến những quan tâm và lợi ích chung giữa Mỹ và Philippines.

Nhưng nhân chuyện này, ông Josh Earnest "đá xéo" khi so sánh ông Duterte với ứng cử viên tổng thống Mỹ bên đảng Cộng hòa Donald Trump.

Ông Josh Earnest bình luận: "Tôi nghĩ đây là một minh chứng cho thấy các cuộc bầu cử quan trọng như thế nào. Các cuộc bầu cử luôn có những hậu quả của nó. Chúng nói lên rất nhiều điều về kiểu người sẽ đại diện cho đất nước anh trên trường quốc tế".

Ông Gary Ross, phát ngôn viên Lầu Năm Góc, cũng lên tiếng cho biết sẽ "tham khảo kỹ lưỡng các đối tác Philippines của chúng tôi để có những hỗ trợ phù hợp với cách tiếp cận của chính quyền mới trong các biện pháp chống khủng bố".

Năm 2002, Washington điều các binh sĩ thuộc lực lượng đặc nhiệm tới Mindanao để huấn luyện và cố vấn cho binh sĩ Philippines chống lại nhóm phiến quân Abu Sayyaf trong một chương trình có 1.200 người Mỹ tham gia.

Chương trình ngày kết thúc vào năm 2015 nhưng vẫn còn một nhỏ lượng binh sĩ Mỹ vẫn ở lại đó hỗ trợ về kho vận và kỹ thuật.

Trước những diễn biến mới tại Biển Đông, Washington đã thay đổi khá nhiều chính sách an ninh tại Philippines. Ngay trước khi ông Duterte nắm quyền, Washington và Manila đã chính thức thực thi Thỏa thuận hợp tác quốc phòng tăng cường giữa hai nước, theo đó Mỹ được phép điều động lực lượng luân phiên tới 5 căn cứ quân sự tại Philippines.