Việt Nam đang phát triển robot hình người linh hoạt hơn cả người

NGUYÊN BẢO
và 1 tác giả khác

NGUYÊN BẢO

CHIÊU QUÂN

Những mẫu robot hình người do Việt Nam phát triển đang đạt khả năng vận động vượt trội, hướng tới hoạt động liên tục 24/7 và hỗ trợ con người trong nhiều lĩnh vực.

Chia sẻ được TS Nguyễn Trung Quân - Giám đốc khoa học VinMotion (Việt Nam) - đưa ra tại tọa đàm Robot và tự động hóa thông minh, diễn ra sáng 4-12, trong khuôn khổ Tuần lễ khoa học và công nghệ VinFuture 2025.

VinMotion là công ty tiên phong về người máy đa năng thành lập bởi VinGroup - một trong những tập đoàn lớn nhất Đông Nam Á và là doanh nghiệp tư nhân hàng đầu Việt Nam. Chỉ chưa đầy 7 tháng kể từ khi thành lập, VinMotion đã giới thiệu 5 phiên bản robot hình người.

Thời điểm vàng để phát triển robot hình người tại Việt Nam

Chia sẻ tại tọa đàm, TS Nguyễn Trung Quân - Đại học Nam California (Hoa Kỳ), Giám đốc khoa học VinMotion (Việt Nam), cho biết đến cuối thập kỷ này, thế giới sẽ thiếu ít nhất 50 triệu lao động. Có lẽ con người sẽ phải trả cho robot 50.000 USD, tương đương hơn 1,3 tỉ đồng mỗi năm để robot đến làm việc.

Thách thức thiếu hụt lao động trên toàn cầu và AI/robot là giải pháp thiết yếu. TS Quân cho rằng Việt Nam đang sở hữu nhiều lợi thế trên cả ba phương diện quan trọng của robot hình người: phần cứng tốt, phần mềm mạnh và khả năng vận hành an toàn, đáng tin cậy.

“Cơ hội là rất lớn và thú vị, thách thức cũng khổng lồ, cứ tiếp tục làm và hy vọng tương lai tươi sáng”, ông nói.

Theo TS Quân, sau 7 tháng kể từ khi thành lập, VinMotion đã giới thiệu 5 phiên bản robot hình người. Riêng trong khuôn khổ sự kiện triển lãm A80, đội ngũ VinMotion đã thực hiện hơn 150 buổi biểu diễn liên tục để phục vụ bà con nhân dân, mang robot Việt Nam đến gần hơn với cộng đồng.

Sau sự kiện, đội ngũ VinMotion tiếp tục cải tiến các phiên bản robot hình người. So với 3 tháng trước, hiện các robot hình người đã đi lại linh hoạt hơn, nhanh hơn. Phần AI cũng được tích hợp giao tiếp linh hoạt đa ngôn ngữ, đặc biệt là tiếng Việt và tiếng Anh.

Theo ông Quân, hiện Công ty cổ phần VinMotion đang phát triển mẫu robot Motion 2. Đây được xem là mẫu robot đột phá hơn rất nhiều so với Motion 1. Mẫu robot Motion 2 được hướng đến các khả năng chuyển động ưu việt vượt trội hơn cả người bình thường.

Cụ thể, trong quá trình thiết kế, công ty đặt ra ba tiêu chí quan trọn để đảm bảo robot có thể vận hành liên tục 24/7, gồm: self-standing up (robot nếu có bị ngã phải tự đứng dậy được); tự thay pin hoặc tự sạc pin khi cần thiết; phần cứng cũng như cả hệ thống cần đảm bảo ở trạng thái hoạt động ổn định liên tục không nghỉ trong nhiều giờ.

"Mục tiêu của chúng tôi là phát triển robot hình người ngày càng trở nên linh hoạt, thông minh và đa năng để có thể dần đi vào cuộc sống ở nhiều mảng khác nhau, từ dịch vụ, công nghiệp, cho đến giúp việc gia đình.

Tôi biết đây là một mục tiêu rất lớn, nhưng tôi tin rằng đây là thời điểm vàng để chúng ta có thể mơ đến việc đó. Với sự hỗ trợ của Tập đoàn Vingroup và nội lực, khát khao vươn lên chứng minh bản thân của đội ngũ kỹ sư VinMotion, tôi tin rằng mục tiêu này không quá xa vời", ông Quân chia sẻ.

Chuyển dịch từ robot 'chuyên dụng' sang robot 'đa dụng'

Theo GS Tan Yap Peng - Hiệu trưởng Trường đại học VinUni, hiện nay robot đã được sử dụng trong nhiều ngành nghề (ví dụ Amazon đã dùng hàng triệu robot để bốc xếp kho hàng). Dự đoán chỉ đến năm 2050, có khoảng 1 tỉ robot chung sống với loài người.

Theo ông, ngành robot đang đứng trước ngưỡng trở thành ngành lớn tiếp theo sau AI, nhưng song song đó còn nhiều thách thức, bởi robot mới chỉ được lập trình để giải quyết 1 nhiệm vụ đơn giản (giặt giũ, lau bàn, nâng đồ, gấp quần áo…). Robot còn hạn chế trong việc xử lý nhiều nhiệm vụ, hiểu được các lệnh phức tạp và thực hiện chính xác các lệnh.

Để giải quyết vấn đề trên, GS Tan Yap Peng cho rằng cần hướng tới mô hình có mục đích lớn hơn, giúp tinh chỉnh hành động của robot, giúp robot hiểu hình ảnh, video hướng dẫn, hiểu ngôn ngữ tự nhiên của con người để ra hành động.

Hiện nay có nhiều mô hình được sử dụng để trang bị, huấn luyện và có khả năng xử lý nhiều tác vụ khác nhau như mô hình ngôn ngữ lớn (Gemini, AI, LLav), mô hình thị giác - ngôn ngữ (Open AI), mô hình thị giác - ngôn ngữ - hành động (VLA, Pi, VLA -2).

"Tương lai của ngành robot, khi được tinh chỉnh và phát triển đầy đủ, sẽ chuyển từ 'chuyên dụng' sang 'đa dụng' với mức độ thông minh cao hơn. Robot sẽ trở nên khéo léo hơn, dễ bảo trì hơn nhờ khả năng tự chẩn đoán và xử lý sự cố, đồng thời có thể chủ động thực hiện các thao tác mà con người mong muốn.

Đặc biệt, robot tương lai sẽ sử dụng năng lượng hiệu quả hơn, hoạt động tiết kiệm hơn và đảm bảo an toàn, ổn định khi cùng tồn tại trong môi trường sống của con người", GS Tan Yap Peng nhận định.

GS Ho - Young Kim - Đại học Quốc gia Seoul (Hàn Quốc), nhận định robot có thể tạo ra những mối lo như ảnh hưởng đến việc làm. Riêng robot hình người cũng là chủ đề gây nhiều tranh luận, đòi hỏi chúng ta phải tìm ra các giải pháp phù hợp và tiếp tục trao đổi sâu hơn.

Đối với robot vật lý vận hành trong đời sống thực - như chăm sóc bệnh nhân, người cao tuổi hay hỗ trợ việc nhà, ông cho rằng việc thiết kế và sử dụng cần được tính toán cẩn trọng để giảm thiểu rủi ro khi tương tác trực tiếp với con người.

Vòng đời robot hết thì tái chế thế nào để bảo vệ môi trường?

Theo GS Kurt Kremer - Viện nghiên cứu Polymer Max Planck (Đức), với vật liệu polymer, vấn đề tái chế vẫn là thách thức lớn. Tuy nhiên, nếu so với các sản phẩm tiêu dùng, lượng sử dụng polymer trong lĩnh vực này hiện vẫn chưa đáng kể.

"Chúng ta có thể hướng đến các vật liệu có khả năng phân hủy sinh học tốt hơn, dù cần lưu ý rằng chúng có thể không đẹp mắt như vật liệu truyền thống. Mục tiêu của chúng tôi là giảm thiểu tối đa việc sử dụng polymer trong sản xuất", GS Kurt Kremer cho biết.

GS Ho-Young Kim thì cho rằng pin điện cũng là một thách thức. Theo ông, pin dùng cho robot cần khả năng tích trữ năng lượng lớn nhưng đồng thời phải được thu nhỏ để giảm tác động đến môi trường. Đây là hướng mà các nhà khoa học cần tiếp tục nghiên cứu và tối ưu trong thời gian tới.