Chiến thắng của Anora tại Oscar năm nay không phải là cú nổ bất ngờ hay sự trỗi dậy đột phá của dòng phim độc lập, mà là minh chứng rõ nét cho một xu hướng âm ỉ kéo dài suốt nhiều năm qua.

Từ sau đại dịch COVID-19, Hollywood chứng kiến sự thay đổi đáng kể trong cán cân quyền lực giữa các studio lớn và những đơn vị sản xuất độc lập, cùng các nền tảng phát trực tuyến.

Hollywood không còn độc tôn trên đường đua Oscar?

Trước đây, việc dự đoán phim thắng Oscar dễ dàng hơn. The King’s Speech (2010), 12 Years a Slave (2013), Birdman (2014) hay Green Book (2018) đều khai thác các vấn đề xã hội lớn lao được dư luận quan tâm.

Ngay cả The Artist (2011) kể về thời kỳ hưng thịnh của phim câm, về tình yêu điện ảnh và tâm hồn bay bổng của người nghệ sĩ - giành giải Phim hay nhất cũng không quá khó hiểu, bởi Hollywood luôn có xu hướng tôn vinh chính mình và quá khứ hào quang.

Nhưng mọi thứ dần thay đổi, không đột ngột mà chậm rãi. Trong mắt Viện Hàn lâm, những phim độc lập nhỏ hơn, mạo hiểm hơn như Moonlight (2017) của Barry Jenkins bắt đầu lấn át các bom tấn đắt đỏ từ hãng phim lớn.

Sau làn sóng #OscarsSoWhite (Oscar da trắng) năm 2015, cục diện của Viện Hàn lâm cũng thay đổi. Hầu hết các tác phẩm thắng giải Phim hay nhất trong 5 năm qua đều xuất phát từ những hãng phim độc lập hoặc nền tảng phát trực tuyến, không phải các studio lớn của Mỹ.

Parasite (2019) của Bong Joon Ho đến từ hãng phim Hàn Quốc CJ Entertainment, đánh dấu cột mốc mới khi trở thành phim nói tiếng nước ngoài đầu tiên giành giải Phim hay nhất tại Oscar.

Tiếp đó, Nomadland (2020) của Chloé Zhao do hãng phim độc lập Searchlight Pictures sản xuất, CODA (2021) từ Apple TV+ hay Everything Everywhere All at Once (2022) của A24 đều khẳng định vị thế của các đơn vị sản xuất nhỏ trong cuộc đua danh giá này.

Ngay cả Oppenheimer của Christopher Nolan đến từ Universal, nhưng thành công nhờ tư duy như một nhà làm phim độc lập: giữ chi phí sản xuất dưới 100 triệu USD và đàm phán để có thời gian chiếu rạp dài hơn.

Chiến thắng của Anora thuộc Neon tại Oscar năm nay càng khẳng định xu hướng này. Đây không phải sự trỗi dậy bất ngờ của phim độc lập, mà là kết quả của quá trình âm ỉ suốt nhiều năm - từ đại dịch COVID-19 đến hiện tại.

Giờ đây, việc một bộ phim từ 5 studio lớn (Universal, Paramount, Warner Bros., Disney, Sony) giành giải Oscar ngày càng hiếm hoi.

Bằng chứng là năm nay, dù những bom tấn như Wicked hay Dune: Part Two là những phim có số lượng đề cử áp đảo, nhưng chiến thắng của họ không tương xứng với kỳ vọng.

Ngược lại, các bộ phim độc lập như Anora (6 triệu USD), The Brutalist (10 triệu USD) và A Real Pain (3 triệu USD) lại gây ấn tượng khi mang về giải thưởng nhờ các chiến dịch quảng bá đề cao việc thu lợi nhuận lớn từ nguồn kinh phí khiêm tốn.

Vì sao điều này xảy ra?

Theo tạp chí Time, không cần đặt câu hỏi đó, sự tham lam là câu trả lời. Hollywood từ lâu đã luôn hướng đến lợi nhuận, nhưng từng có thời các hãng phim lớn vẫn sẵn sàng đầu tư vào những bộ phim “câu giải thưởng”.

Giải thưởng từng là sự ghi nhận cho những thành tựu nghệ thuật mà các hãng phim tin rằng họ đang tạo ra.

Nhưng hiện tại, khi các studio lớn chỉ tập trung vào lợi nhuận từ dịch vụ phát hành trực tuyến thì phim độc lập và các hãng mini-major như A24 lại trở thành trụ cột trong mùa giải.

Trong bài phát biểu nhận giải Đạo diễn xuất sắc, Sean Baker đã cảnh báo về sự khó khăn của các rạp chiếu độc lập, đồng thời kêu gọi các nhà làm phim tiếp tục sáng tạo vì màn ảnh lớn. Thông điệp của ông là lời hiệu triệu cho những ai vẫn tin vào sức mạnh của điện ảnh.

Chiến thắng của Anora càng ngọt ngào hơn khi nhớ rằng Sean Baker từng làm phim Tangerine (2015) chỉ bằng iPhone 5s. Điều này được ông giữ kín tới trước buổi công chiếu của bộ phim tại Liên hoan phim Sundance 2015.

Nam đạo diễn là minh chứng sống động cho khả năng sáng tạo vô hạn trong điện ảnh.

Khi các nền tảng streaming ngày càng chiếm lĩnh thị trường và bào mòn di sản Hollywood, thì những nhà làm phim trẻ như Brady Corbet, Jesse Eisenberg, Coralie Fargeat hay Gints Zilbalodis vẫn miệt mài gìn giữ giá trị nghệ thuật - đôi khi bằng chính sự hy sinh của họ.

Cú trượt giải Oscar của Demi Moore gây tiếc nuối, vai diễn The Substance vận vào người?

'Tội nghiệp Demi Moore, bị một ngôi sao trẻ trung hơn đánh bại'; 'Vai diễn Elizabeth Sparkle trong The Subtance như vận vào người Demi Moore vậy'... - một số khán giả bình luận.