Bộ trưởng Nội vụ Arsen Avakov của Ukraine tới thăm các quân nhân đang tham gia cuộc tập trận quân sự gần cảng Mariupol, đông nam Ukraine ngày 19-4 - Ảnh: AFP

Ngày 19-4, Cục Hàng không liên bang Mỹ (FAA) cảnh báo các hãng hàng không "hết sức thận trọng" khi bay gần biên giới Ukraine - Nga, khu vực đang tiềm ẩn những rủi ro khó lường. Thông báo được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng tại khu vực này gia tăng sau thông tin Nga điều động nhiều binh sĩ, xe tăng, pháo... tới khu vực biên giới với Ukraine những ngày qua.

Phương Tây phỏng đoán

"Đây chắc chắn là sự hiện diện quân sự lớn nhất mà chúng tôi từng thấy từ năm 2014, thậm chí lớn hơn thời điểm đó" - người phát ngôn Lầu Năm Góc, ông John F. Kirby, phát biểu trước báo giới ngày 19-4 nhưng từ chối cung cấp các số liệu liên quan.

Trong khi đó, ông Josep Borrell - đại diện cấp cao của Liên minh châu Âu (EU) phụ trách chính sách đối ngoại và an ninh - ngày 19-4 cho biết có hơn 150.000 binh sĩ Nga đang tập trung ở biên giới Nga - Ukraine và ở Crimea, nhiều nhất từ trước tới nay.

Sau đó, văn phòng của ông Josep Borrell điều chỉnh con số thành hơn 100.000 quân nhưng không nêu lý do. Trước đó, ngày 14-4 Bộ trưởng Quốc phòng Andriy Taran của Ukraine đưa ra con số là 110.000 lính Nga.

Chưa rõ con số chính xác trên thực địa là bao nhiêu, nhưng các tuyên bố trên cho thấy tình hình biên giới Nga - Ukraine đang là vấn đề được Mỹ và phương Tây theo dõi sát. Ông Borrell cảnh báo chỉ "một tia lửa" cũng có thể khơi mào cuộc đối đầu trong khu vực.

Câu hỏi đặt ra là: Vì sao trong lúc này Nga tăng cường lực lượng gần biên giới với Ukraine? Đài NBC News dẫn bình luận từ một số chuyên gia của Mỹ và phương Tây nêu "nghi án" cho rằng hoặc Nga đang phô trương sức mạnh quân sự hoặc đang tìm cách khiêu khích Ukraine để châm ngòi cho một cuộc xung đột lớn.

Trong khi đó, tuần trước Bộ trưởng Quốc phòng Nga, ông Sergei Shoigu, tuyên bố việc tăng cường lực lượng ở biên giới Nga - Ukraine là một phần trong chương trình huấn luyện nâng cao năng lực ứng phó với những hoạt động của Mỹ và các đồng minh của Mỹ trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).

Theo báo New York Times, hiện không nhiều nhà phân tích phương Tây tin vào giả thuyết Nga đang lên kế hoạch tấn công quân sự vào miền đông Ukraine. Nhưng với việc Nga gia tăng lực lượng ở ngay "cửa ngõ" Ukraine, dư luận không thể không lo ngại xung đột nóng có thể bất ngờ xảy ra.

EU chọn sức ép ngoại giao?

Cho tới nay đã hơn 14.000 người thiệt mạng trong cuộc giao tranh dai dẳng suốt 7 năm qua giữa các lực lượng Ukraine và lực lượng ly khai ở miền đông Ukraine. Giao tranh giữa hai bên nổ ra sau khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea vào lãnh thổ năm 2014 từ kết quả một cuộc trưng cầu ý dân.

Những nỗ lực nhằm đạt hòa giải chính trị đã rơi vào bế tắc và các vụ vi phạm lệnh ngừng bắn ngày càng diễn ra thường xuyên trong những tuần gần đây ở vùng Donbass, miền đông Ukraine. Ukraine và các nước phương Tây cáo buộc Nga đưa binh sĩ và vũ khí tới hỗ trợ lực lượng ly khai ở Donbass, song Matxcơva bác bỏ cáo buộc.

Nếu việc Nga sáp nhập bán đảo Crimea năm 2014 từng châm ngòi cho thế bế tắc căng thẳng nhất trong quan hệ giữa Nga và phương Tây kể từ Chiến tranh lạnh, thì nay căng thẳng đó lại trầm trọng thêm với việc Nga tăng cường hiện diện quân sự tại biên giới với Ukraine.

Hãng tin Bloomberg bình luận diễn biến mới nhất ở biên giới Ukraine - Nga làm tăng nguy cơ Kiev và Matxcơva có thể bị kéo vào một cuộc đối đầu quân sự.

Trong ngày 19-4, các ngoại trưởng EU đã hội đàm trực tuyến với nhau để đánh giá lại những lựa chọn hành động của khối này với Matxcơva trong bối cảnh gia tăng căng thẳng tại biên giới Nga - Ukraine. Trong cuộc hội đàm đó, Ngoại trưởng Ukraine - ông Dmytro Kuleba - cũng tham gia với đề nghị EU cần áp trừng phạt thêm "các trừng phạt lên một số lĩnh vực cụ thể" với Nga.

Theo Hãng tin AP, giới ngoại giao nhận định hiện có ít và thậm chí không có khả năng phương Tây sẽ áp thêm lệnh trừng phạt với Nga ngay lập tức, song họ sẽ tìm cách gây sức ép lên Matxcơva thông qua ngoại giao.

"Nga phải chuyển từ hành động khiêu khích sang hợp tác" - Ngoại trưởng Đức Heiko Maas hôm 19-4 tuyên bố. Trong khi đó, trả lời phỏng vấn Đài CBS (Mỹ) hôm 18-4, Tổng thống Pháp Macron nói: "Chúng tôi sẽ không bao giờ chấp nhận các chiến dịch quân sự mới trên lãnh thổ Ukraine". Ông Macron cũng nhấn mạnh việc đối thoại với Matxcơva lúc này là rất cần thiết.

Tổng thống Ukraine mời Tổng thống Putin ra tiền tuyến gặp nhau

TTO - Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã mời Tổng thống Nga Vladimir Putin đến vùng Donbass ở miền đông nước này để đàm phán nhằm chấm dứt xung đột tại khu vực này.