Ngày 27-10, tờ Nhân dân Nhật báo của Trung Quốc đăng bài kêu gọi Washington và Bắc Kinh "cùng bảo vệ thành quả khó khăn mới đạt được" từ các cuộc đàm phán thương mại mới nhất giữa hai bên, ngay trước cuộc gặp quan trọng giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Từ thuế quan tới fentanyl

Lời kêu gọi được đưa ra một ngày sau khi các quan chức Mỹ và Trung Quốc thông báo đã đạt thỏa thuận khung về thuế quan và các vấn đề khác, mở đường cho thỏa thuận thương mại dự kiến sẽ được thảo luận giữa ông Trump và ông Tập trong tuần này.

Các nhà đàm phán Mỹ và Trung Quốc đã tiến hành vòng đàm phán mới nhất tại thủ đô Kuala Lumpur của Malaysia - điểm dừng chân đầu tiên trong chuyến công du châu Á của Tổng thống Trump.

"Tôi nghĩ chúng tôi đã đạt được một khung thỏa thuận đáng kể cho cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo vào ngày 30-10" - Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent nói trên Đài ABC từ Kuala Lumpur, nơi ông cùng Đại diện Thương mại Jamieson Greer dẫn đầu phái đoàn Mỹ tham gia vòng đàm phán trực tiếp lần thứ năm.

Ông thông tin mức thuế 100% đối với hàng hóa Trung Quốc mà ông Trump từng dọa áp "thực tế không còn được xem xét".

Ông Lý Thành Cương, Trưởng đoàn đàm phán Trung Quốc cùng Phó thủ tướng Hà Lập Phong, nói rằng hai bên đã trao đổi sâu về các vấn đề như phí cảng đặc biệt của Mỹ đối với tàu Trung Quốc, việc gia hạn thỏa thuận đình chiến thương mại, thuế quan liên quan đến fentanyl, hợp tác chống ma túy và kiểm soát xuất khẩu.

"Những cú sốc và biến động giữa hai nước trong tháng qua không phải là điều Trung Quốc muốn chứng kiến" - ông Lý nói với báo giới sau cuộc đàm phán vào ngày 26-10, đồng thời nhấn mạnh Trung Quốc vẫn kiên định trong việc bảo vệ lợi ích của mình bất chấp lập trường cứng rắn của Mỹ.

Trung Quốc và Mỹ đã tiến hành năm vòng đàm phán kể từ khi ông Trump áp mức thuế quan cao nhất của Mỹ kể từ thập niên 1930 hồi tháng 4, khiến hàng hóa của Trung Quốc xuất sang Mỹ sau đó phải chịu mức thuế 55%.

Các nhà phân tích bình luận rằng đối với Trung Quốc, việc giảm các yếu tố bất định bên ngoài sẽ giúp các nhà hoạch định chính sách tập trung hỗ trợ kinh tế trong nước và nâng cao khả năng tự chủ công nghệ. Trong khi đó, Mỹ phụ thuộc vào đất hiếm và nhiều loại hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, đồng thời cần một khách hàng lớn như Bắc Kinh để tiêu thụ nông sản.

Trạng thái bình thường mới

Căng thẳng giữa hai nước tăng mạnh hồi tháng 9 sau khi Mỹ mở rộng danh sách đen xuất khẩu, hạn chế thêm nhiều công ty Trung Quốc tiếp cận công nghệ Mỹ, trong khi Trung Quốc siết chặt kiểm soát xuất khẩu đất hiếm. Việc Bắc Kinh mở rộng hạn chế xuất khẩu đất hiếm đã khiến ông Trump dọa sẽ áp thuế quan 100% với hàng hóa Trung Quốc, dự kiến có hiệu lực vào tháng 11.

Giờ đây mọi sự chú ý giờ sẽ đổ dồn vào cuộc gặp dự kiến giữa hai ông Trump - Tập tại Hàn Quốc vào ngày 30-10, bên lề hội nghị cấp cao Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC). Tín hiệu mới nhất từ các nhà đàm phán hai nước tại Malaysia đã mang lại không khí lạc quan hơn trước cuộc gặp này.

"Tính đến nay, mọi chi tiết đã được giải quyết và việc hoàn tất sẽ do hai nhà lãnh đạo quyết định" - ông Bessent nói.

Cả hai bên đều chưa công bố chi tiết đầy đủ của thỏa thuận khung, nhưng Bộ trưởng Bessent kỳ vọng Trung Quốc sẽ không áp đặt kiểm soát xuất khẩu đối với đất hiếm và Mỹ cũng sẽ không áp mức thuế 100% đối với Trung Quốc, đồng thời cho biết thỏa thuận này giúp lãnh đạo Mỹ - Trung có "một cuộc gặp rất hiệu quả".

Ông thông tin Trung Quốc sẽ "mua đáng kể" đậu nành Mỹ, trong bối cảnh nông dân trồng đậu nành ở các bang như Illinois, Iowa, Minnesota, Indiana đang thu hoạch mùa thu năm nay mà chưa có đơn hàng từ Trung Quốc - từng là khách hàng lớn nhất của họ.

Về vấn đề fentanyl, Bộ trưởng Bessent cho biết hai bên đã đạt được thỏa thuận ban đầu về việc tăng cường hợp tác nhằm ngăn chặn dòng chảy fentanyl vào Mỹ. Ngoài ra, ông nói hai bên đã đạt "thỏa thuận cuối cùng về TikTok", theo đó tài sản của TikTok tại Mỹ sẽ được bán cho các nhà đầu tư Mỹ theo luật Mỹ.

Trên Hãng tin Bloomberg, các nhà phân tích nhận định: "Chúng tôi cho rằng hai nhà lãnh đạo sẽ phê duyệt thỏa thuận, nhưng liệu nó có mang lại sự nhẹ nhõm lâu dài cho thị trường hay không vẫn chưa rõ ràng. Thực tế mới đối với mối quan hệ Mỹ - Trung dường như là sự rạn nứt thường xuyên và các giải pháp ngắn hạn".

Ông Ting Lu, chuyên gia kinh tế phụ trách Trung Quốc tại ngân hàng đầu tư Nomura (Nhật Bản), nhận định các nhà đầu tư từ cả Mỹ và Trung Quốc đang học cách thích nghi với trạng thái bình thường mới gồm "căng thẳng, leo thang, rồi đình chiến".

"Việc hai nền kinh tế lớn nhất thế giới hạ nhiệt căng thẳng là chuyện tốt, nhưng chúng tôi tin rằng cuộc cạnh tranh giữa hai nước có khả năng sẽ leo thang trong tương lai" - ông nói.

Trung Quốc sẵn sàng hỗ trợ Mỹ sau vụ rơi máy bay ở Biển Đông

Bộ Ngoại giao Trung Quốc thông báo nước này sẵn sàng phối hợp trong các hoạt động cứu hộ, trong khi nguyên nhân sự cố vẫn đang được điều tra.