Thông tin chuyển đổi 7.000 chợ truyền thống thành các cửa hàng tiện lợi, trung tâm thương mại vừa được Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) đưa ra, nhằm mang tới những cơ chế nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển đổi, thúc đẩy chợ truyền thống đáp ứng với tình hình mới.

Vấn đề này thu hút nhiều bạn đọc quan tâm, phản hồi. Thạc sĩ Lê Minh Tiến (Đại học Mở TP.HCM) gửi đến Tuổi Trẻ Online bài viết chia sẻ thêm về vấn đề này.

Đi chợ truyền thống không chỉ mua hàng mà còn tìm gặp những người thân quen

Việc các chợ truyền thống sẽ được sắp xếp, nâng cấp và tái cơ cấu để nâng cao năng lực cạnh tranh là chuyện dễ hiểu. Bởi thực tế đời sống của người dân được nâng lên, chất lượng thực phẩm tiêu dùng hằng ngày cũng tăng, thói quen đi chợ của người tiêu dùng cũng thay đổi.

Qua quan sát trên thực tế dễ nhận thấy nhiều người tiêu dùng lựa chọn mua hàng hóa, thực phẩm ở các siêu thị nhiều hơn. Do vậy, các chợ có thể sẽ dần dần thu hẹp.

Tuy nhiên, khi xét về mặt xã hội, sự tồn tại của các chợ truyền thống lại mang nhiều ý nghĩa văn hóa - xã hội. Nếu không duy trì các ngôi chợ truyền thống, có thể sẽ để lại những nuối tiếc.

Trước hết là xét về mối quan hệ xã hội. Ở chợ truyền thống, mối quan hệ giữa người với người trong không gian chợ là chặt chẽ và sâu sắc. Khi đến chợ, khách không chỉ tìm mua cho mình những thực phẩm cần thiết, mà còn tìm gặp những người thân quen. 

Người bán và người mua ở chợ, sau một thời gian giao dịch sẽ trở nên thân thiết với nhau. Khi đó họ có thể trò chuyện với nhau về mọi việc, từ chuyện gia đình, chuyện làm ăn cho đến chuyện con cái - tức lúc đó họ không còn là những người mua - bán xa lạ mà có thể trở thành những người bạn tâm giao.

Cũng từ những yếu tố như vậy, chúng ta không hề thấy lạ khi khách thường mua hàng nơi người quen, chứ không phải gặp ai bán cũng mua. Kể cả đôi khi chưa có nhu cầu dùng nhưng người bán mời chào thì người mua vẫn có thể bỏ tiền ra mua như là một sự chia sẻ với người bán trong lúc khó khăn, ế ẩm.

Trả giá mua hàng ở chợ truyền thống vẫn có  những thú vị riêng

Ở siêu thị, khách chọn hàng, đánh giá chất lượng sản phẩm thông qua bảng kê khai thành phần dinh dưỡng, nơi sản xuất, thời gian sản xuất và thời hạn sử dụng được ghi trên bao bì của sản phẩm. 

Ở chợ thì ngược lại, chất lượng sản phẩm có phần tùy thuộc vào lòng tin giữa người bán và người mua. Đây được xem là một trong những biểu hiện sống động ở chợ truyền thống, khi giữa người với người đặt lòng tin ở nhau, rất đáng quý.

Chợ cũng thú vị ở chỗ giá cả không cố định. Với nhiều người, đây có thể là yếu tố tạo hứng thú cho người mua. 

Cùng một người bán, cùng một loại thực phẩm được bán nhưng giá bán có thể khác nhau tùy theo người mua, bởi giá bán sẽ tùy thuộc vào khả năng thương lượng (trả giá) của người mua hoặc mức độ thân quen giữa người bán và người mua. 

Người mua luôn cảm thấy vui khi trả giá thành công, mặc dù sự giảm giá ấy có khi không bằng giá trị khuyến mãi của các siêu thị. 

Và việc thương lượng, trả giá cũng là một hoạt động thỏa mãn nhu cầu giao tiếp, nhu cầu truyền thông giữa người với người trong cuộc sống.

Chợ còn là nơi kết nối những mối giao lưu thâm tình, gặp gỡ chuyện trò. Người ta có thể đi chợ chung với nhau, hẹn nhau cùng đi chợ. Chợ là nơi giúp cho con người làm tăng thêm các mối quan hệ xã hội của mình...

Chợ truyền thống không chỉ là nơi thỏa mãn các nhu cầu về tiêu dùng mà còn là nơi góp phần thỏa mãn nhu cầu về mặt xã hội nữa. Vậy nên siêu thị vẫn cứ đông, mà chợ thì vẫn có khách của mình. 

Do đó việc xem xét duy trì chợ truyền thống cũng là duy trì một không gian xã hội, một nét đẹp về sự đa dạng văn hóa. Tất nhiên, để tồn tại, chợ cũng cần đổi mới, dẹp bỏ những biểu hiện tiêu cực, những chuyện không hay còn tồn tại ở chợ...

Không chỉ TP.HCM hay Hà Nội, chợ truyền thống cả nước đều cần kiểu bán hàng qua livestream

Mô hình bán hàng online tại chợ truyền thống đã có ở một số tỉnh thành. Việc này cần được nhân rộng nhanh, không chỉ vì giữ khách cho chợ mà chính là cách bảo vệ người tiêu dùng, chống thất thu thuế.