Theo Hãng tin Reuters, ngày 27-11, Trung Quốc kêu gọi Mỹ kiềm chế Nhật Bản và ngăn chặn mọi động thái “khôi phục chủ nghĩa quân phiệt”, sau khi căng thẳng ngoại giao bùng nổ khi Thủ tướng Nhật Takaichi Sanae tuyên bố Tokyo có thể đáp trả quân sự nếu Trung Quốc tấn công Đài Loan.

Lời kêu gọi này được đăng trong xã luận của Nhân Dân Nhật Báo (People's Daily) của Trung Quốc ngày 27-11, giữa lúc căng thẳng ngoại giao Trung - Nhật leo thang.

Theo Reuters, căn cứ vào thời điểm cuộc điện đàm giữa Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Donald Trump diễn ra hôm 24-11 thì ngay ngày hôm sau là cuộc gọi giữa ông Trump và Thủ tướng Nhật, một số nhà phân tích suy đoán rằng Bắc Kinh đã đề nghị Washington can thiệp để giảm căng thẳng.

Phía Bắc Kinh cho rằng phát biểu của bà Takaichi ngày 7-11 đã “gây lo ngại cho cộng đồng quốc tế” và là dấu hiệu của “những bước đi chiến lược nguy hiểm” từ phía Nhật Bản.

“Trung Quốc và Mỹ có trách nhiệm chung trong việc bảo vệ trật tự quốc tế sau Thế chiến II và phản đối mọi nỗ lực hay hành động nhằm khôi phục chủ nghĩa quân phiệt”, tờ báo viết, nhấn mạnh việc hai nước từng chia sẻ một kẻ thù chung trong Thế chiến II là Nhật Bản.

Bài xã luận nêu thêm: “Việc trao đổi giữa lãnh đạo Trung Quốc và Mỹ có ý nghĩa thực tiễn quan trọng”, đồng thời khẳng định các phát biểu của bà Takaichi đã “gây lo ngại và cảnh giác trong cộng đồng quốc tế về những bước đi chiến lược nguy hiểm của Nhật Bản”.

Bài bình luận được đăng dưới bút danh “Zhong Sheng”, nghĩa là “Tiếng nói của Trung Quốc”, thường được dùng để thể hiện quan điểm chính thức của tờ báo về các vấn đề đối ngoại.

Lời cảnh báo được đưa ra ngay sau khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình điện đàm với Tổng thống Mỹ Donald Trump, và ông Trump tiếp tục gọi cho bà Takaichi một ngày sau đó.

Hai nguồn tin Chính phủ Nhật Bản cho biết ông Trump đã khuyên Tokyo tránh làm leo thang căng thẳng với Bắc Kinh.

Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Trung Quốc không phản hồi câu hỏi liệu ông Tập có đề nghị Mỹ can thiệp hay không.

Nhân Dân Nhật Báo dẫn lời ông Trump nói với ông Tập rằng Mỹ “hiểu tầm quan trọng của vấn đề Đài Loan đối với Trung Quốc”. Tuy vậy, trong bài đăng trên Truth Social sau cuộc điện đàm, ông Trump ca ngợi tiến triển trong đàm phán thương mại Mỹ - Trung, nhưng lại không đề cập đến vấn đề Đài Loan.

“Trung Quốc và Mỹ đã từng sát cánh chống chủ nghĩa phát xít và quân phiệt, và giờ đây cần cùng nhau bảo vệ thắng lợi của Thế chiến II”, tờ Nhân Dân Nhật Báo kêu gọi.

Gần đây, căng thẳng vẫn tiếp tục nóng lên khi Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Shinjiro Koizumi ngày 23-11 cho biết kế hoạch triển khai đơn vị tên lửa đất đối không tầm trung trên đảo Yonaguni - đảo nằm cách Đài Loan khoảng 110km - đang “tiến triển ổn định” - động thái khiến Bắc Kinh phản ứng dữ dội.

Trung Quốc tố Nhật Bản 'kích động đối đầu quân sự' khi triển khai tên lửa gần Đài Loan

Trung Quốc chỉ trích mạnh mẽ kế hoạch của Nhật Bản khi triển khai tên lửa trên đảo cách Đài Loan 110km, trong khi Hong Kong lần đầu công khai ủng hộ lập trường cứng rắn của Bắc Kinh.