Căng thẳng ngoại giao Trung - Nhật tiếp tục leo thang khi ngày 24-11 Bắc Kinh chỉ trích kế hoạch của Tokyo triển khai tên lửa trên đảo Yonaguni, cách Đài Loan chỉ 110km, là hành động "cố tình tạo căng thẳng khu vực và kích động đối đầu quân sự".

Đây được xem là cuộc khủng hoảng ngoại giao nghiêm trọng nhất giữa hai nước trong nhiều năm qua.

Động thái leo thang nguy hiểm

Phát biểu tại cuộc họp báo thường kỳ, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh cảnh báo "các lực lượng cánh hữu ở Nhật Bản đang dẫn dắt Nhật Bản và cả khu vực đi tới một thảm họa", theo Hãng tin Reuters.

Bà cũng nhấn mạnh Bắc Kinh "có quyết tâm và năng lực để bảo vệ chủ quyền lãnh thổ quốc gia".

"Động thái này cực kỳ nguy hiểm, làm dấy lên quan ngại nghiêm trọng trong khu vực và cộng đồng quốc tế", bà Mao nói.

Chỉ trích được đưa ra ngay sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Shinjiro Koizumi cho biết kế hoạch triển khai đơn vị tên lửa đất đối không tầm trung tại Yonaguni đang "tiến triển ổn định".

Tokyo khẳng định động thái này nhằm bảo vệ đảo Yonaguni trước các rủi ro an ninh, đặc biệt trong bối cảnh Thủ tướng Nhật Bản Takaichi Sanae gần đây cho biết một cuộc tấn công của Trung Quốc vào Đài Loan có thể kích hoạt phản ứng quân sự từ Nhật Bản.

Những phát biểu này đã khiến Trung Quốc phản ứng quyết liệt khi tung loạt biện pháp đáp trả như cấm nhập khẩu hải sản Nhật Bản, dừng phát hành phim Nhật, cảnh báo công dân không đi du lịch Nhật Bản.

Giữa tháng 11, Bộ Quốc phòng Trung Quốc thậm chí cảnh báo Tokyo sẽ đối mặt "một thất bại nghiền nát" nếu can thiệp quân sự vào vấn đề Đài Loan.

Trong khi đó, chính quyền Đài Loan lại có quan điểm ngược lại.

Ông Ngô Chí Trung - đại diện Đài Loan - khẳng định Nhật Bản, với tư cách quốc gia có chủ quyền, hoàn toàn có quyền tăng cường phòng vệ lãnh thổ, cũng như việc củng cố năng lực quân sự ở Yonaguni "có lợi cho sự ổn định tại eo biển Đài Loan".

Hong Kong lần đầu lên tiếng

Trong diễn biến liên quan, Trưởng khu hành chính đặc biệt Hong Kong Lý Gia Siêu ngày 24-11 tuyên bố chính quyền đặc khu "ủng hộ hoàn toàn" chính sách ngoại giao của Trung Quốc đối với Nhật Bản, và sẽ theo dõi chặt chẽ tình hình để "đưa ra phản ứng phù hợp".

Đây là lần đầu tiên một quan chức Hong Kong công khai bình luận về tranh chấp ngoại giao Trung - Nhật kéo dài hơn hai tuần qua. Ông Lý cũng chỉ trích phát biểu của Thủ tướng Takaichi "cực kỳ sai lầm", gây tổn hại nghiêm trọng tới môi trường hợp tác giữa hai nước.

"Nó khiến chúng tôi nghi ngờ về hiệu quả của nhiều hoạt động giao lưu", ông nói trong cuộc họp báo, để ngỏ khả năng đình chỉ trao đổi với Nhật Bản.

Trước đó, theo Hãng tin Kyodo, Hong Kong đã tạm dừng một số hoạt động trao đổi với Lãnh sự quán Nhật Bản, trong khi Cơ quan An ninh đặc khu cập nhật cảnh báo du lịch, yêu cầu người dân "cảnh giác và chú ý an toàn" khi đến Nhật Bản.

Nhật Bản vốn là điểm đến du lịch hàng đầu của người Hong Kong, với gần 150 chuyến bay mỗi ngày trong mùa cao điểm, ghi nhận 2,68 triệu lượt khách Hong Kong đến Nhật trong năm ngoái.

Một số hãng bay lớn của Hong Kong như Cathay Pacific đã cho phép hành khách đổi hoặc điều chỉnh lịch trình bay đến Nhật do lo ngại căng thẳng leo thang.

Nhật Bản thông báo đưa tên lửa đến đảo gần Đài Loan

Nhật Bản dự kiến sẽ bố trí các tên lửa đất đối không tầm trung trên đảo Yonaguni, cách Đài Loan khoảng 110km về phía đông.