Các chuyên gia chia sẻ những bước tiến trong phát hiện, chẩn đoán và điều trị bệnh tại tọa đàm - Ảnh: BTC
Sáng 3-12, các chuyên gia hàng đầu thế giới đã cùng góp mặt tại tọa đàm Bước tiến trong phát hiện, chẩn đoán và điều trị bệnh, trong khuôn khổ tuần lễ khoa học và công nghệ VinFuture 2025.
Kháng kháng sinh đe dọa sức khỏe toàn cầu
Phát biểu khai mạc tọa đàm, TS Nguyễn Ngô Quang - cục trưởng Cục Khoa học công nghệ và đào tạo, Bộ Y tế, cho biết năm 2025 đánh dấu một thời điểm đầy biến động của y tế thế giới.
Theo ông, nhân loại đang tiếp tục đối mặt với những gánh nặng sức khỏe toàn cầu ngày càng gia tăng và phức tạp. Trong đó, tỉ lệ mắc các bệnh không lây nhiễm - đặc biệt là ung thư, tiểu đường, bệnh tim mạch - tiếp tục tăng mạnh tại nhiều khu vực.
Các bệnh truyền nhiễm mới nổi và xuất hiện mới gây áp lực lên hệ thống y tế, nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu làm gia tăng nguy cơ dịch bệnh. Tình trạng kháng kháng sinh đang tiến gần đến mức báo động, đe dọa làm đảo ngược nhiều thành tựu y học trong thế kỷ qua.
GS Pascale Cossart chia sẻ tại tọa đàm - Ảnh: NGUYÊN BẢO
GS Pascale Cossart, Viện Pasteur Paris (Pháp), cho biết vi khuẩn kháng thuốc chính là một ác mộng, là mối đe dọa sức khỏe toàn cầu lớn nhất hiện nay. Bởi tỉ lệ tử vong là 1,91 triệu/năm do kháng kháng sinh, có xu hướng tăng với người lớn tuổi và trẻ nhỏ.
Năm 2019, con số là 4,95 triệu người chết liên quan đến kháng sinh, 1,26 triệu ca tử vong trực tiếp từ kháng sinh.
Kháng sinh Penicillin được phát hiện một cách tình cờ vào năm 1928, mở ra kỷ nguyên cứu sống hàng triệu người. Tuy nhiên, vi khuẩn tiến hóa và thích nghi rất nhanh chóng. Các cơ chế kháng thuốc xuất hiện ngay sau khi thuốc được đưa vào sử dụng rộng rãi.
GS Pascale Cossart cho rằng, nếu không có biện pháp can thiệp, ước tính đến năm 2050, siêu vi khuẩn kháng thuốc có thể gây ra hàng triệu ca tử vong mỗi năm, vượt qua cả bệnh ung thư.
Chẩn đoán và điều trị ung thư bằng thực khuẩn thể
Theo GS Pascale Cossart, liệu pháp thực khuẩn thể (Phage) đã được phát hiện và phát triển từ đầu thế kỷ 19. Thực khuẩn thể có tính đặc hiệu cao với từng loài vi khuẩn cụ thể.
Thực khuẩn thể sẽ tự nhân lên (tăng số lượng) ngay tại vị trí nhiễm trùng và tiêu diệt mục tiêu mà không làm hại đến các vi khuẩn có lợi trong cơ thể. Yêu cầu làm sạch của thực khuẩn thể cũng rất khắt khe, loại bỏ hoàn toàn nội độc tố vi khuẩn (LPS - Lipopolysaccharide) để tránh gây ra phản ứng viêm nhiễm nguy hiểm.
"Thực khuẩn thể được coi là một giải pháp trong cuộc chiến chống lại kháng kháng sinh, có nhiều hứa hẹn sẽ được áp dụng rộng rãi hơn trong tương lai gần", GS Pascale Cossart cho biết.
GS Chuanbin Mao chia sẻ tại tọa đàm - Ảnh: NGUYÊN BẢO
GS Chuanbin Mao - Đại học Trung văn Hồng Kông (Trung Quốc), cho biết cấu tạo cơ bản của thực khuẩn thể là hệ thống siêu phân tử tạo từ axit nucleic, DNA hoặc RNA. Có thể phát triển thực khuẩn thể như một virus chống lại ung thư.
Theo GS Chuanbin Mao, công nghệ hiện đại cho phép chúng ta thay đổi, điều chỉnh gen mã hóa protein hoặc peptide bên ngoài thành (vỏ) của thực khuẩn thể. Đây là nền tảng cho việc biến thực khuẩn thể thành "phương tiện vận chuyển thông minh" nhắm mục tiêu cụ thể.
"Muốn thực khuẩn thể tấn công tế bào ung thư thì nó sẽ tự nhân và sinh sôi để tiêu diệt tế bào ung thư, để thực khuẩn thể tấn công một vi khuẩn sau đó nó sinh sôi. Khi khối u phát triển, một số tế bào ung thư (CTC) tách ra và di chuyển vào máu, là chỉ báo quan trọng cho ung thư hoặc di căn.
Thực khuẩn thể có thể được biến đổi để bám dính vào các CTC trong máu. Chúng có thể được gắn trên các hạt từ (magnetic beads); CTC sẽ bám vào các hạt từ này, cho phép tách CTC ra khỏi mẫu máu để phân tích kết quả, xác định loại ung thư và giai đoạn bệnh từ chỉ 1ml máu của bệnh nhân", GS Chuanbin Mao lý giải.
Bên cạnh đó, thực khuẩn thể sẽ gây ức chế sự phát triển của tế bào ung thư, ngăn chặn sự hình thành mạch máu mới nuôi dưỡng khối u, làm giảm kích thước khối u.
Đặc biệt, việc mang enzyme nano vào vị trí khối u sẽ giúp xúc tác phản ứng để bổ sung oxy, giúp tối ưu hóa liệu pháp quang động (sử dụng ánh sáng và chất nhạy cảm ánh sáng để tiêu diệt tế bào ung thư).
Theo GS Chuanbin Mao, khi sử dụng áp dụng thực khuẩn thể vào điều trị ung thư sẽ tiết kiệm chi phí phát sinh cho người bệnh, thân thiện không gây hại với cơ thể người.
Tương lai mới của bệnh nhân ung thư xương
Tại tọa đàm, GS Trần Trung Dũng, tổng giám đốc Hệ thống Y tế Vinmec cũng đã có những chia sẻ về bước đột phá trong phẫu thuật chỉnh hình, nhất là với bệnh nhân ung thư xương.
Là bác sĩ chấn thương chỉnh hình, ông Dũng cho biết đã gặp nhiều ca bện khó từ chấn thương, viêm khớp, đến ung thư xương, phải cắt bỏ hoặc phẫu thuật rộng và khó thành công; phải sử dụng implant, ghép xương tự thân đồng loại hoặc xi măng sinh học… Rất nhiều bệnh nhân và gia đình không chấp nhận việc cắt bỏ bộ phận trên cơ thể, do đó việc tái tạo rất quan trọng.
"6 năm trước, chúng tôi điều trị một trường hợp ung thư xương phức tạp, bệnh nhân xâm lấn chỏm xương đùi và xương chậu, khi đó phải in khớp háng 3D và khung chậu để cấy ở nước ngoài, tuy nhiên không phù hợp nên đã mổ lại", ông Dũng kể.
Theo ông Dũng, năm 2024, trung tâm in 3D tại Bệnh viên Vinuni thành lập, nhiều bệnh nhân ung thư xương phải can thiệp ổ chậu, khớp háng được hỗ trợ. Nhiều ca in 3D tạo xương mới, cấy ghép cho bệnh nhân, có thể đo và tạo hình chính xác để ghép cho bệnh nhân bằng vật liệu in 3D.
Xương ức, xương hàm, đều có thể in 3D. Việc này đã mở ra một tương lai, cơ hội cho bác sĩ, kỹ thuật viên đưa ra giải pháp toàn diện cho bệnh nhân có vấn đề về xương.
Tối đa: 1500 ký tự
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận