Giữa hàng ngàn bè nổi trên vịnh Vũng Rô, chiếc tàu của anh Trần Thiện Toàn (38 tuổi, thôn Đầm Môn, xã Đại Lãnh, Khánh Hòa) nhẫn nại rẽ nước thu gom rác thải trên biển.

Gom rác trên biển

Với tâm nguyện làm sạch môi trường biển, thay đổi ý thức của người dân, anh Toàn đã tự bỏ tiền túi ra vận hành mô hình bước đầu. "Lúc đầu người dân không tin, mình lên bè dọn rác tận nơi, nhiều người cười chế giễu vì họ nghĩ mình không làm nổi. Họ cũng đã có thói quen xả rác tại chỗ nên rất khó thay đổi, nhưng trước sự tận tình của chúng tôi, họ dần hiểu và hợp tác hơn", anh Toàn nhớ lại.

Chúng tôi theo chiếc tàu có hai lao động là anh Trần Quang Lộc (44 tuổi) và Võ Kim Niên (19 tuổi) hướng ra những lồng bè nuôi trồng thủy sản. Kể với chúng tôi, anh Lộc cho biết công việc của họ bắt đầu từ 6h, còn kết thúc lúc nào phụ thuộc vào khối lượng rác nhiều hay ít, tình hình thời tiết, nhưng sớm nhất cũng tầm 17h.

Đi được một lúc, chiếc tàu cập vào một bè, lúc này chủ bè đã gom toàn bộ rác cho vào những chiếc bao tải. Anh Niên đứng trước mũi, nhảy xuống bè, lần lượt đưa năm bao tải rác xếp lên ghe rồi nhanh chóng rời đi. Công việc cứ lặp đi lặp lại ở hàng trăm chiếc bè trên vịnh Vũng Rô; ghe càng lúc càng nặng, còn quần áo, mũ, khẩu trang của các anh cũng đã ướt đẫm mồ hôi.

Theo anh Lộc, công việc thu gom rác trên biển vất vả - nhất là những hôm trời mưa gió, bởi việc điều khiển chiếc ghe nhỏ chất cao rác từ ngoài vịnh vào bờ trong điều kiện sóng gió là cả một vấn đề không đơn giản, thậm chí có phần nguy hiểm.

"Thời gian đầu, khi lượng rác, nhất là bao tải, túi ni lông trôi nhiều trên biển, ngày nào chúng tôi cũng phải lặn để gỡ rác vướng vào chân vịt nên rất vất vả, đặc biệt là những hôm lượng rác nhiều và thời tiết xấu", anh Lộc nói.

Mỗi chuyến tàu đi thu gom được hơn 2 tấn rác, những tháng cao điểm có thể đến gần 4 tấn rác. Số rác này được đưa về bến tàu dân sinh tại đây và được xe tải cẩu, chở về Đầm Môn để tiêu hủy. 

"Người dân rất hợp tác, thấy ghe gom rác đến có người còn tự mang những bao rác đưa lên ghe. Gom rác trên biển khó hơn trên đất liền rất nhiều, ngoài gom rác trên bè chúng tôi cũng phải vớt rác nổi trên mặt nước. Nhìn thấy biển sạch sẽ là chúng tôi rất vui", anh Niên chia sẻ.

Đổi thay rõ nét trên vịnh Vũng Rô

Mô hình được thực hiện từ giữa tháng 5 đến nay. Dễ nhận thấy mặt nước trên vịnh rất ít rác thải, lưới cũ... Trong khi trước đây, người dân thường vứt rác bừa bãi, khiến các đảo, bờ biển đầy rác sau khi bị sóng đánh vào bờ. Chưa kể rác thải dày khiến chất lượng nguồn nước trong khu vực ngày càng ô nhiễm, và người chịu ảnh hưởng nhiều nhất không ai khác chính là các chủ lồng bè.

Ông Trần Ngọc Hưởng (49 tuổi), chủ bè nuôi trồng thủy sản, cho biết: "Trước đây rác vứt vô tội vạ xuống biển khiến tôi luôn lo sợ tôm, cá nuôi bị dịch bệnh. Từ khi có ghe thu gom rác, các chủ bè yên tâm hơn vì rác được thu gom chở vào bờ xử lý. Chúng tôi cũng rất muốn đóng tiền vì nhân công làm khá cực, nhưng họ nói làm miễn phí trong sáu tháng đầu, chúng tôi rất cảm kích".

Theo ông Trần Kim Trọng - Phó chủ tịch UBND xã Hòa Xuân, đây là mô hình thu gom rác trên biển đầu tiên của Đắk Lắk, qua triển khai đã đạt hiệu quả rõ rệt khi hơn 90% chủ lồng bè hợp tác, ý thức bảo vệ môi trường được nâng cao; góp phần làm sạch biển, thuận lợi cho nuôi trồng thủy sản và giảm nguy cơ dịch bệnh.

Sau thời gian sáu tháng vận hành không thu phí, địa phương sẽ tiếp tục định hướng duy trì bền vững mô hình này, bằng cách khảo sát, thu phí phù hợp với người dân. Hiện toàn vịnh Vũng Rô có khoảng 604 lồng bè nuôi trồng thủy sản.

Bờ vịnh Vũng Rô được dọn, chính quyền khuyến khích quay video hành vi xả rác

Lượng lớn rác thải nhựa, rác sinh hoạt ở vịnh Vũng Rô và vịnh Xuân Đài, hai danh thắng ở Phú Yên, đã được dọn dẹp trong ngày 12-5.