Bánh tổ xứ Quảng - Ảnh: QUỐC NHỰT

Hội An là nơi phát xuất của bánh tổ ở xứ Quảng. Vào thế kỷ 17-18, Hội An là một thương cảng quốc tế, rất nhiều tàu bè của các nước tập trung ở đây. Các hoạt động mua bán với tàu buôn ngoại quốc cũng được hình thành và sầm uất.

Chính vì giao thoa văn hóa nên các món ăn được đa dạng nơi đây. Tại Hội An, những người Hoa di dân được hình thành, mang theo món bánh tổ để cúng vào dịp tết. Người Quảng tiếp thu và cải tiến để có món bánh gia truyền này.

Tết ngày xưa ở quê nghèo ngoài bánh tét, bánh in... còn có bánh tổ là không thể thiếu. Hắn nhớ ba, mẹ hắn luôn để dành một sào ruộng chỉ để trồng nếp cho việc làm bánh tét và bánh tổ ngày tết. Nếp làm bánh tổ phải là nếp An Bầu hạt to, trắng đục và mùi thơm ngào ngạt.

Mẹ tự tay giần sàng lấy những hạt nếp to nhất để ngâm nước cho sạch, rồi đem phơi trong cái nắng của mùa xuân. Không khí tết ở quê hắn rộn ràng, nhà nhà ai cũng làm bánh tổ, những chiếc nong chứa đầy nếp được đem phơi ngoài vườn nhà, vừa trắng vừa tròn đẹp tuyệt.

Khuôn bánh tổ - Ảnh: QUỐC NHỰT

Lá chuối phải là lá chuối sứ để lá không bị chát và đắng, lành lặn không hư rách, được rửa sạch sẽ mang đi phơi cho héo. Khi nhào bột nếp với đường và gừng, đường phải là đường bát xứ Quảng được lấy từ vùng Quế Sơn trong tỉnh.

Chỉ có đường bát mới còn mật mía mùi vị thơm và dẻo bánh. Một hỗn hợp bột nếp, nước đường đã thắng với gừng hòa quyện vào nhau. Ba hắn dùng cặp đũa tre giáo đến khi bột chảy dẻo xuống là được.

Chị em nhà hắn lau lá xếp vào giỏ được đan bằng tre. Mẹ hắn múc từng ổ rồi rắc thêm mè trắng lên bề mặt. Hắn nhớ mùi thơm của bánh cộng với lá chuối tới mãi bây giờ. Bánh được hấp trong ba giờ đồng hồ mới chín.

Rót bột vào khuôn bánh - Ảnh: QUỐC NHỰT

Khi lấy ra khỏi nồi vừa khói bếp vừa mùi thơm hòa quyện. Làm bánh tổ cực từ chuẩn bị đến hoàn thành nên phải tỉ mỉ từng khâu. Mẹ hắn nói giáo bột không lâu thì bột cứng, hấp không đủ giờ thì bánh bị sình bên trong, kinh nghiệm đó hắn nhớ mãi.

Ngày tết nhìn lên bàn thờ nhà nhà ở xứ Quảng quê hắn đều dâng cặp bánh tổ lên tổ tiên, cầu một năm mới mưa thuận gió hòa, hoa màu tươi tốt. Cũng vì thế bánh đó có tên là bánh tổ. Hắn đi làm xa nhà, gần tết là nôn nao khó tả chỉ vì nhớ nhà.

Nhớ cái không khí rộn ràng ngày tết, nhớ nồi bánh tổ của mẹ. Nhớ khói bếp cay nơi quê nhà. Cho dù là ai, thành danh hay lận đận thì bánh tổ vẫn theo hắn và người Quảng vào mỗi độ tết về.

Trong các món ăn được yêu thích ngày tết, bánh tổ là món truyền thống có từ lâu đời không thể thiếu trên bàn thờ của người xứ Quảng. Dù có tân tiến cỡ nào đi nữa, món bánh này vẫn đặc biệt trong lòng người quê hắn.

Diễn đàn Tết xưa - Tết nay do báo Tuổi Trẻ tổ chức, với sự đồng hành của hệ thống bán lẻ FPT Shop và Hãng hàng không Vietjet Air.

Diễn đàn gồm các bài viết, bài dự thi của cuộc thi Tết xưa - Tết nay về những ký ức Tết xưa, khát vọng ngày xuân hay những khoảnh khắc sum họp, cảnh đẹp trên đường về quê đón Tết của bạn đọc.

Diễn đàn mong nhận được nhiều ý kiến đóng góp, bài dự thi trên cả nước. Thời gian nhận bài từ ngày 15-1-2021 đến hết ngày 20-2-2021.

Cách thức tham gia:

Bài viết dự thi gửi đến theo 2 cách:

Gửi qua địa chỉ email: tet@tuoitre.com.vn

Gửi qua đường bưu điện theo địa chỉ: Báo Tuổi Trẻ - 60A Hoàng Văn Thụ, P.9, Q.Phú Nhuận, TP.HCM. Ngoài bì thư ghi rõ tham gia cuộc thi viết Tết xưa - Tết nay.

Bạn đọc vui lòng cung cấp địa chỉ, số tài khoản, số CMND để chúng tôi chuyển nhuận bút.

Các bài lọt vào vòng sơ kết sẽ được thông báo sau.

Cơ cấu giải thưởng:

• 1 giải nhất: 10 triệu đồng (hiện kim) + quà tặng là: điện thoại Samsung A31 của FPT Shop; 02 vé khứ hồi G1 của Vietjet Air.

• 2 giải nhì: mỗi giải gồm 5 triệu đồng (hiện kim) + quà tặng là: điện thoại Xiaomi Note 9 hoặc Oppo A53 của FPT Shop; 01 vé khứ hồi G1 của Vietjet Air.

• 3 giải ba: mỗi giải gồm 5 triệu đồng (hiện kim) + quà tặng là: điện thoại Realme C12 hoặc VSmart Joy 4 hoặc Vivo Y20 của FPT Shop; mô hình máy bay Vietjet size lớn.

• 10 giải khuyến khích: mỗi giải gồm 2 triệu đồng (hiện kim) + quà tặng là sạc dự phòng UMETRAVEL 10.000 mAh của FPT Shop; mô hình máy bay Vietjet size nhỏ.

• 20 phần quà tặng dành cho bạn đọc trên mạng xã hội là: balô FPT Shop + voucher giảm 10% khi mua laptop tại hệ thống cửa hàng FPT Shop; gấu bông + túi du lịch Vietjet.

Lễ trao giải dự kiến diễn ra trước 28-2-2021.

Tết xưa - Tết nay: Nước, hoặc là những điều bình thường khác, chính là Tết

TTO - Hơn 15 năm trước, cái Tết nào cũng trở nên tất tả hơn với nhà tôi. Bận rộn không phải vì bánh chưng, bánh tét, vì tươm tất mâm ngũ quả hay dọn bàn thờ, mà vì ba mẹ tôi bận đi gánh nước. Nước, hoặc là những điều bình thường khác, chính là Tết.