Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Patrick Shanahan (phải) ngồi cạnh Tổng thống Mỹ Donald Trump trong cuộc họp nội các ngày 2-1 ở Washington, Mỹ - Ảnh: REUTERS

Trong nội dung tài liệu Chiến lược quốc phòng 2018 của Mỹ mà ông Shanahan tham gia phát triển cũng từng xác định Trung Quốc là một đối thủ chiến lược.

"Trung Quốc, Trung Quốc, Trung Quốc!"

Một quan chức quốc phòng Mỹ giấu tên chia sẻ với hãng Reuters: tại cuộc họp nội các của ông Trump diễn ra sáng 2-1 (giờ địa phương), ông Shanahan nói với các quan chức cấp cao của Lầu Năm Góc là ông sẽ tập trung vào chiến lược quốc phòng từng được phát triển dưới thời người tiền nhiệm Mattis.

Chiến lược này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cạnh tranh quyền lực, vị thế với Nga và Trung Quốc sau nhiều năm Mỹ tập trung cho các cuộc chiến chống lực lượng nổi dậy tại Trung Đông.

Trong bối cảnh đó, ông Shanahan nhắc cá nhân ông Jim Mattis nên nhớ tới Trung Quốc ngay cả khi nước Mỹ đang dàn quân chống lại các nhóm phiến quân tại Syria và Afghanistan. "Trong lúc chúng tôi tập trung vào những chiến dịch đang diễn ra, Shanahan nói với cả nhóm là Hãy nhớ tới Trung Quốc, Trung Quốc, Trung Quốc!" - vị quan chức nói, nhưng không nói rõ thêm quan điểm của quyền bộ trưởng quốc phòng Mỹ về vấn đề này. Ông Patrick Shanahan nói Trung Quốc là vấn đề "trọng tâm lớn", song không đề cập tới Nga.

Chính quyền của ông Trump có quan hệ khá nhiều sóng gió với Trung Quốc. Giống như chính quyền tiền nhiệm của ông Obama, chính quyền của ông Trump lo ngại trước tình trạng quân sự hóa các đảo trên Biển Đông của Trung Quốc và những nỗ lực nâng cấp, hiện đại hóa vũ khí công nghệ cao của quốc gia này.

Tạp chí Spacenews dẫn lời người phát ngôn của ông Shanahan, ông Joe Buccino, cho biết quyền bộ trưởng quốc phòng Mỹ sẽ "tiếp tục tập trung thực hiện Chiến lược quốc phòng" do người tiền nhiệm Mattis phát triển từ năm trước. Việc nhấn mạnh tới chiến lược này có nghĩa ông Shanahan sẽ ưu tiên các nỗ lực hiện đại hóa quân đội, đầu tư cho những công nghệ không gian hiện đại và các loại vũ khí siêu thanh để ứng phó với Trung Quốc.

Ủng hộ "tầm nhìn" của ông Trump

Sau khi ông Jim Mattis kết thúc công việc sớm hơn dự kiến ban đầu vào ngày 31-12-2018, ông Shanahan tiếp quản cương vị của sếp cũ vào đúng ngày đầu năm mới 2019. Trong tuyên bố phát đi nhân dịp này, ông bày tỏ quan điểm "sẵn sàng hợp tác với Tổng thống Trump để thực hiện tầm nhìn của ông ấy".

Ngồi bên ông Trump trong cuộc họp nội các đầu tiên trên cương vị người lãnh đạo Lầu Năm Góc, theo mô tả của phóng viên Reuters, ông Shanahan hầu như im lặng, không biểu đạt cảm xúc gì mỗi khi ống kính máy quay hướng tới.

Trong lúc đó, Tổng thống Trump hùng hồn bày tỏ những điểm không hài lòng về cuộc chiến của Mỹ tại Afghanistan, về vùng đất "cát và chết chóc" Syria, về cả những bực tức của ông với người tiền nhiệm Jim Mattis trong các khác biệt không thể dung hòa, nhất là trong vấn đề hành xử với những đồng minh quân sự như NATO.

Tuy vậy, ông Shanahan vẫn chưa nói rõ quan điểm cụ thể của ông về tiến trình xử lý tiếp theo tại Syria, mặc dù Lầu Năm Góc đang có kế hoạch trong vài tháng tới sẽ rút dần số quân nhân Mỹ đang đồn trú tại đó về nước. Ông cũng không/chưa bình luận gì về khả năng giảm bớt hiện diện quân sự Mỹ tại Afghanistan.

Cũng trong cuộc họp đầu tiên cùng ông Shanahan trên cương vị mới, ông Trump cũng "phủ đầu" luôn "người mới" khi tuyên bố quyền Bộ trưởng Quốc phòng Shanahan từ lâu đã có quan điểm nhất trí với ông về vấn đề ứng xử với các đồng minh quân sự như NATO, những nước luôn bị ông gán cho là ăn bám, lợi dụng nước Mỹ.

Ông Trump nói: "Chúng ta có một số đồng minh rất lớn, nhưng rất nhiều đồng minh của chúng ta đã lợi dụng những người dân phải đóng thuế và lợi dụng đất nước chúng ta. Chúng ta không thể để điều đó xảy ra và ông Patrick Shanahan nhất trí với điều đó. Ông ấy đã nhất trí về điều đó từ lâu rồi. Đây là điều rất quan trọng với tôi".

Tất cả bình luận công khai của ông Trump hẳn sẽ đặt ông Shanahan vào tình thế khó khăn ngay từ khi bắt đầu nhận trách nhiệm mới. Bởi lẽ tại Lầu Năm Góc đang còn rất nhiều nhân viên trung thành với ông Mattis. Ngay ông Shanahan cũng là người từng được ông Mattis đề cử và dành cho nhiều lời tốt đẹp lúc còn đương chức. Lúc còn là cấp phó, ông Shanahan cũng thường thay ông Mattis tham dự những cuộc họp khi cần, kể cả những cuộc họp với các thành viên nội các.

Thêm nữa, bất kể việc ông Trump đề nghị ông Shanahan giữ cương vị quyền bộ trưởng quốc phòng trong một thời gian kéo dài, song không ai biết liệu đề cử này đã phải cuối cùng và chỉ còn chờ Thượng viện phê chuẩn, hay ông Trump còn có ứng cử viên khác nữa. Theo luật, ông Shanahan có thể tại nhiệm trong 210 ngày trước khi Nhà Trắng phải đề cử một bộ trưởng quốc phòng để Thượng viện phê chuẩn.

Thứ trưởng Bộ quốc phòng Mỹ nắm quyền chỉ huy Lầu năm góc sớm

TTO - Báo chí Mỹ và quốc tế vừa đồng loạt đăng tin Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đẩy nhanh việc Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ ông Jim Mattis về vườn trước hai tháng vì giận dữ với lá thư từ nhiệm của ông này.