Ngày 5-12, nhiều khu vực ở Hà Nội mờ đục, chất lượng không khí ở ngưỡng xấu - Ảnh: QUANG THẾ
Trong khi đó một số trạm quan trắc ở Hà Nội cùng một số tỉnh miền Bắc của Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cũng cho ra kết quả chất lượng không khí ở ngưỡng xấu (cảnh báo đỏ).
Từ sáng sớm, người dân di chuyển trên các tuyến đường phần lớn đều phải bịt khẩu trang, nhiều trẻ nhỏ còn được trang bị thêm kính mắt để hạn chế bụi mịn.
Phụ huynh mang cả máy lọc không khí tới lớp cho con
Đưa con tới Trường tiểu học Nghĩa Tân (phường Cầu Giấy, Hà Nội) trong đầu giờ sáng, chị Diệp cho biết những ngày qua khi xem các thông tin về ô nhiễm không khí cảm thấy rất lo.
"Mấy hôm nay đưa con đi học tôi đều phải bịt kín khẩu trang, khi cháu tan học về nhà thì phải bật ngay máy lọc không khí", chị Diệp nói.
Bà Trịnh Hồng Vân - Hiệu trưởng Trường THCS Thanh Xuân Trung (phường Thanh Xuân) - cho hay trong những ngày Hà Nội ô nhiễm không khí, trường đã yêu cầu các cô giáo chủ nhiệm nhắn tin cho phụ huynh thông báo đối với học sinh có sức đề kháng kém có thể học online tại nhà.
"Khi các em di chuyển từ nhà tới trường, chúng tôi cũng khuyến khích phụ huynh cho con em đeo các khẩu trang hoạt tính để tránh hít phải khói bụi", bà Vân nói.
Ngoài ra, theo bà, trong các tiết học trường cũng bật 100% hệ thống điều hòa để tạo môi trường thông thoáng. "Một số lớp khác phụ huynh còn mang máy lọc không khí cho nhà trường mượn để bật ngay trong lớp", bà Vân chia sẻ.
Ô nhiễm không khí trầm trọng, phụ huynh Trường THCS Thanh Xuân Trung (Hà Nội) mang máy lọc không khí tới lớp cho nhà trường mượn - Ảnh: H.VÂN
Để phòng chống ô nhiễm không khí, chị Thanh (27 tuổi, chủ một căn chung cư ở đường Trung Kính) cho biết những ngày qua gia đình chị không dám mở cửa sổ vì bên ngoài bầu trời mờ đục.
"Hôm trước tôi mở cửa sổ ra để lau kính, quên đóng cửa khoảng hai tiếng thì bàn ăn bám đầy bụi. Nhà có con nhỏ nên lúc nào tôi cũng phải bật máy lọc không khí. Ngoài ra mỗi tối vẫn tiến hành rửa mũi cho các con bằng nước muối sinh lý", chị Thanh nói.
Tại phường Tây Mỗ có rất nhiều dự án tòa nhà chung cư đang triển khai cạnh những tòa nhà đã đi vào hoạt động từ 2 - 3 năm trước, tuy nhiên ghi nhận cho thấy hầu hết đều không có biện pháp ngăn bụi từ khu vực dự án đến công trường thi công.
Để hạn chế bụi, những cư dân sống cạnh tòa nhà đang xây dựng luôn phải đóng chặt cửa. "Những thời điểm ô nhiễm không khí gia tăng, tôi và người thân trong gia đình không tập thể dục ngoài trời mà chuyển vào trong nhà.
Từ cửa sổ phòng ngủ đến cửa chính, ban công đều được đóng chặt để hạn chế bụi từ công trường", bà Lê Thị Hoàn (71 tuổi, sinh sống tại phường Tây Mỗ) cho biết.
Cột khói đen đặc tại một cơ sở sản xuất ở xã Ô Diên (TP Hà Nội) xả thải ra khu dân cư vào sáng 5-12 - Ảnh: QUANG THẾ
Cơ sở sản xuất vẫn vô tư nhả khói đen ra môi trường
Dù các cơ quan truyền thông những ngày gần đây liên tục đăng tải thông tin Hà Nội và các tỉnh lân cận đối mặt với một đợt ô nhiễm ở mức cao, tuy nhiên ghi nhận của phóng viên cho thấy nhiều cơ sở sản xuất ở ngoại thành vẫn vô tư xả khói đen ra môi trường.
Xã Ô Diên cách hồ Hoàn Kiếm (phường Hoàn Kiếm) khoảng 19km là một trong những nơi tập trung nhiều cơ sở sản xuất đồ gỗ. Mỗi khi các cơ sở ở đây hoạt động thường xả một lượng lớn khói đen ra môi trường.
Từ con đường đê sông Hồng dễ dàng bắt gặp những cột khói có đường kính từ 30 - 40cm xả thẳng vào khu dân cư. Những ngày này, dù lao động ngoài trời hay ngồi uống nước ven đường, tập thể dục nhiều người dân xã Ô Diên phải đeo khẩu trang để tránh bụi.
Chia sẻ với phóng viên, ông Ngô Văn Ngọc (86 tuổi, xã Ô Diên) cho biết: "Từ tối muộn đến sáng sớm, họ đốt khói đen mù mịt. Tôi và vợ hay bị khó thở, ho kéo dài. Mong Nhà nước sớm di chuyển những cơ sở này ra khỏi khu dân cư để chúng tôi được hưởng cuộc sống bình yên".
Theo ông Ngọc, mấy năm gần đây cứ bước vào thời điểm cuối năm, mỗi khi ra khỏi nhà ông luôn phải đeo khẩu trang để tránh bụi.
Không chỉ xã Ô Diên mà ở phường Thượng Cát cũng có không ít nhà xưởng nằm cạnh sông Hồng đang tồn tại nhiều cột khói. Theo bà Hương (phường Thượng Cát), những cột khói "khủng" chủ yếu từ cơ sở sản gỗ ép truyền thống.
Trao đổi với Tuổi Trẻ, bà Lê Thanh Thủy - Phó trưởng Phòng Quản lý môi trường (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội) - cho biết trong khoảng 10 ngày trở lại đây, qua dữ liệu của các trạm quan trắc tại thủ đô, chỉ số AQI luôn ở mức xấu, rất xấu đã ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe của người dân.
Về giải pháp trước mắt, bà cho biết Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội đã tham mưu cho TP ban hành các văn bản chỉ đạo các đơn vị liên quan nhằm tăng cường các biện pháp cấp bách để cải thiện chất lượng không khí.
"Trước mắt chúng tôi sẽ tập trung một số nhóm công việc như tiếp tục cập nhật thông tin về chất lượng không khí trên các nền tảng để người dân chủ động ứng phó với tình trạng ô nhiễm không khí đang diễn ra phức tạp.
Đồng thời sẽ phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các chuyên gia, nhà khoa học để xây dựng hệ thống theo dõi, sử dụng viễn thám vệ tinh, thiết bị bay không người lái để theo dõi xử lý các hành vi, điểm nóng gây ô nhiễm môi trường", bà Thủy cho hay.
Sẽ có lộ trình thắt chặt quy chuẩn khí thải ô tô
Trao đổi với Tuổi Trẻ, TS Hoàng Dương Tùng - Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam - cho rằng cần các giải pháp cụ thể để cải thiện chất lượng không khí.
Theo ông Tùng, Việt Nam nên học hỏi kinh nghiệm của Bắc Kinh (Trung Quốc) để cải thiện chất lượng không khí. Bắc Kinh đã thành công vì triển khai bài bản, đồng bộ, có các giải pháp cụ thể và chi ngân sách đủ mạnh để chống ô nhiễm không khí.
"Tôi cho rằng chúng ta cần phải xác định mức độ ô nhiễm và nguyên nhân. Chống ô nhiễm không khí theo từng vùng, chứ không phải từng địa phương. Xác định lộ trình ưu tiên rõ ràng, cương quyết, tập trung, không dàn trải và có mốc thời gian cụ thể cho từng giai đoạn", ông Tùng nói.
Ngoài ra, theo ông Tùng, nên áp dụng khoa học công nghệ và trí tuệ nhân tạo (AI) trong thu thập dữ liệu để từ đó đưa ra các giải pháp cụ thể cải thiện chất lượng không khí bởi nguyên nhân gây ô nhiễm của từng khu vực, từng vùng là khác nhau.
Trao đổi với Tuổi Trẻ, lãnh đạo Cục Môi trường thông tin để cải thiện chất lượng không khí ở các địa phương, trong đó đặc biệt tại Hà Nội và TP.HCM, Thủ tướng Chính phủ vừa phê duyệt "Kế hoạch hành động quốc gia về khắc phục ô nhiễm và quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2026 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045".
Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã trình Thủ tướng dự thảo quy định lộ trình áp dụng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải ô tô.
"Theo dự thảo sẽ có lộ trình thắt chặt quy chuẩn khí thải ô tô với năm mức quy chuẩn. Đây là văn bản quan trọng nhất để giảm thiểu phát thải từ ô tô ở Việt Nam.
Ngoài ra, bộ cũng đã trình Thủ tướng dự thảo về lộ trình áp dụng quy chuẩn đối với mô tô, xe máy với bốn mức. Trong đó đã đề xuất riêng Hà Nội và TP.HCM sẽ phải áp dụng mức nghiêm ngặt hơn", lãnh đạo Cục Môi trường cho biết.
Bệnh liên quan đường hô hấp đến bệnh viện thăm khám tăng
Tại Bệnh viện Phổi trung ương, Bệnh viện Bạch Mai thời gian gần đây ghi nhận số bệnh nhân đến thăm khám gia tăng.
Theo bác sĩ Nguyễn Thị Huyến - Phó trưởng khoa khám bệnh Bệnh viện Phổi trung ương, thời gian gần đây số bệnh nhân đến thăm khám tăng 20 - 30%. Đặc biệt là nhóm bệnh hô hấp như hen phế quản, viêm phế quản, phổi và viêm phổi.
Theo bác sĩ Huyến, trong thời tiết lạnh, không khí ô nhiễm gia tăng với người cao tuổi trên 65, người có bệnh lý nền như hen, bệnh lý tim mạch, đái tháo đường... Ngoài ra trẻ nhỏ dưới 2 tuổi cũng dễ bị tổn thương bởi sức đề kháng chưa hoàn thiện.
Tại khoa hô hấp dị ứng (Bệnh viện Hữu nghị Việt Xô), hai tuần qua lượng bệnh nhân gặp các vấn đề về đường hô hấp phải nhập viện điều trị tăng đột biến, cao gấp 2 - 3 lần so với các thời điểm trước.
Đa phần các ca bệnh đều bị viêm phổi, viêm phế quản, viêm đường hô hấp trên. Nhiều người bệnh diễn tiến nặng phải dùng máy hỗ trợ thở. Thậm chí có những trường hợp người cao tuổi phải nhập viện cấp cứu nhiều lần chỉ trong một tháng.
Nghiên cứu triển khai các dự án khắc phục ô nhiễm tại Hà Nội, TP.HCM
Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ đạo như vậy tại cuộc họp của Ban Thường vụ Đảng ủy Chính phủ và Thường trực Chính phủ cho ý kiến dự thảo báo cáo Bộ Chính trị về kết quả thực hiện xử lý một số vấn đề tồn đọng (dự án chống ngập lụt của TP.HCM và các dự án khác liên quan đến bảo vệ môi trường, biến đổi khí hậu) vào ngày 5-12.
Thủ tướng cho rằng cần có chỉ đạo chung trên cả nước và nghiên cứu triển khai các dự án khắc phục ô nhiễm, quản lý chất lượng không khí tại các địa phương trọng điểm, trước hết là tại Hà Nội và TP.HCM.
Cần phải rà soát lại. Nếu đã có cơ chế, chính sách thì thực hiện theo thẩm quyền. Trong trường hợp cần có các cơ chế, chính sách khác mà chưa được pháp luật quy định thì đề xuất Bộ Chính trị.
Một thập niên đổi màu bầu trời của Bắc Kinh
Bắc Kinh từng ô nhiễm không khí nghiêm trọng, đặc biệt vào các năm đầu 2010 khi nồng độ PM2.5 trung bình đạt tới 101,56 microgam/m3, theo báo cáo tháng 1-2023 của Tổ chức các chính quyền địa phương hành động vì sự phát triển bền vững (ICLEI).
Nguồn gốc chủ yếu xuất phát từ sự bùng nổ xe cộ, mức tiêu thụ than cao trong mùa đông và bụi mịn từ hoạt động xây dựng, kết hợp với gió mùa mang theo bụi sa mạc.
ICLEI mô tả Bắc Kinh thời kỳ này là "chìm trong sương mù ô nhiễm", một hệ quả rõ rệt của giai đoạn tăng trưởng quá nóng, khi GDP tăng 1.078%, dân số tăng 74% và lượng xe tăng 335% trong 20 năm, gây sức ép nặng nề lên môi trường đô thị.
Trước tình trạng ô nhiễm gia tăng, Bắc Kinh bắt đầu xây dựng nền tảng kiểm soát môi trường từ khá sớm, thông qua các định hướng trong các kế hoạch 5 năm 2001 - 2006 và 2011 - 2016, kết hợp mục tiêu tăng trưởng kinh tế với bảo vệ môi trường, đặt cơ sở cho việc tái cấu trúc giao thông và quản lý phát thải mà Bắc Kinh triển khai mạnh hơn trong các giai đoạn sau.
Trong khoảng 5 - 10 năm trở lại đây, TP liên tục nâng cấp hệ thống phòng ngừa và kiểm soát ô nhiễm không khí hiện đại, bao gồm tăng cường quản lý cấu trúc công nghiệp, giao thông, xây dựng và đốt thải.
Bắc Kinh thúc đẩy chuyển dịch giao thông xanh, mở rộng đường sắt đô thị, áp dụng hạn ngạch biển số và thiết lập các khu vực kiểm soát phát thải thấp, buộc các xe cũ phải đáp ứng tiêu chuẩn khí thải cao hơn.
Bên cạnh đó, biện pháp giảm mạnh sử dụng than bằng cách đóng cửa cơ sở công nghiệp và cải thiện hệ thống sưởi mùa đông cũng góp phần quan trọng vào xu hướng giảm nồng độ bụi mịn.
Ngoài các biện pháp trong nội đô, TP cũng duy trì cơ chế phối hợp chặt chẽ với các tỉnh thành trong khu vực là Thiên Tân và Hà Bắc.
Ba địa phương này cũng thiết lập cơ chế ứng phó khẩn cấp thống nhất, bảo đảm các biện pháp như hạn chế nguồn phát thải, kiểm soát công trường, giảm hoạt động công nghiệp khi dự báo xuất hiện ô nhiễm không khí nghiêm trọng.
Báo cáo ngày 2-1-2025 của Cục Sinh thái môi trường Bắc Kinh (BMEEB) cho biết trong năm 2024 TP ghi nhận 290 ngày có chất lượng không khí tốt hoặc khá, số ngày ô nhiễm nặng giảm mạnh từ 58 ngày (năm 2013) xuống chỉ còn 2 ngày (năm 2024), giảm 96,6% - mức giảm cao nhất trong lịch sử quan trắc hiện đại của Bắc Kinh. Bầu trời đã trở nên trong xanh, chứ không còn mù mịt như trước.
Kiểm soát khí thải từ xe cộ
Trong các nguồn gây ô nhiễm môi trường không khí tại TP.HCM, giao thông đường bộ được xác định là nguồn chính - Ảnh: QUANG ĐỊNH
Sau sáp nhập địa giới, TP.HCM với quy mô dân số 14 triệu dân đang đối mặt với áp lực, nguy cơ ô nhiễm từ hoạt động giao thông rất lớn.
Kết quả quan trắc qua nhiều năm của Sở Nông nghiệp và Môi trường và các nghiên cứu đều ghi nhận ô nhiễm không khí tại TP.HCM chủ yếu liên quan bụi.
Nhiều nghiên cứu chỉ ra TP.HCM có hơn 1 triệu ô tô và 7,3 triệu xe máy hoạt động (đóng góp 88% NOx, 99% CO, 79% SO2 và 88% bụi tổng phát thải); nồng độ bụi mịn PM2.5 trung bình đạt 31 μg/m³ - gấp 6 lần khuyến cáo WHO.
Trong các nguồn gây ô nhiễm môi trường không khí tại TP.HCM, giao thông đường bộ được xác định là nguồn chính.
Thiệt hại kinh tế do ô nhiễm không khí có thể trên 3.000 tỉ đồng/năm (0,25% GRDP), số ca tử vong liên quan ô nhiễm không khí hằng năm cao hơn tử vong do tai nạn giao thông.
Để tiến tới kiểm soát vấn đề ô nhiễm không khí, thời gian qua TP.HCM đã xây dựng và triển khai nhiều giải pháp.
Theo báo cáo của UBND TP.HCM, hiện nay việc kiểm soát chất lượng môi trường không khí tại TP.HCM (cũ) thực hiện chỉ thị số 03 của Thủ tướng về tăng cường kiểm soát ô nhiễm môi trường không khí và quyết định số 1973 của Thủ tướng về phê duyệt kế hoạch quốc gia về quản lý chất lượng môi trường không khí giai đoạn 2021 - 2025.
TP cũng triển khai Chương trình giảm ô nhiễm môi trường giai đoạn 2020 - 2030, trong đó xác định chỉ tiêu cụ thể như giảm 90% ô nhiễm không khí tăng thêm do hoạt động giao thông vận tải; đảm bảo 100% cơ sở sản xuất có xử lý khí thải đạt quy chuẩn môi trường.
Bên cạnh đó, UBND TP.HCM đã ban hành kế hoạch tăng cường kiểm soát ô nhiễm môi trường không khí trên địa bàn giai đoạn năm 2024 - 2025; xác định 5 mục tiêu giảm phát thải cụ thể đối với mỗi ngành, lĩnh vực, bao gồm các lĩnh vực phát thải chính: giao thông, công nghiệp, xây dựng, nông nghiệp, dân sinh và đặt trọng tâm giám sát, cảnh báo, dự báo chất lượng môi trường không khí xung quanh, đặc biệt đối với ô nhiễm bụi PM10 và PM2.5...
Để kiểm soát khí thải từ xe cộ, TP.HCM tập trung đề án kiểm soát khí thải xe cộ, trong đó nghiên cứu, xây dựng chính sách nhằm hỗ trợ, khuyến khích chuyển đổi giao thông công cộng xanh (gồm xe buýt, xe taxi, xe mô tô công nghệ và xe phi cơ giới) dùng năng lượng xanh.
Trong đó giai đoạn 1, TP.HCM hoàn thiện lộ trình và chính sách hỗ trợ chuyển đổi toàn bộ xe buýt xăng sang điện, năng lượng xanh vào năm 2030 và được bảo đảm hạ tầng sạc tương ứng.
Giai đoạn 2, Sở Xây dựng triển khai đề án và tham mưu UBND TP trình HĐND TP ban hành chính sách giảm khí thải đối với toàn bộ phương tiện giao thông đường bộ còn lại. Đề án cũng đề xuất phân vùng kiểm soát khí thải tại trung tâm TP, Cần Giờ và Côn Đảo. Hồ sơ dự kiến trình HĐND TP trong quý 1-2026.
Song song đó, các đơn vị cũng đang xây dựng dự thảo quy định về thời gian và phạm vi hoạt động của một số xe vận chuyển hàng hóa, hành khách...
Tối đa: 1500 ký tự
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận