Theo báo New York Times, ngày 14-2 Phó tổng thống Mỹ JD Vance đã khiến gần như toàn bộ khán phòng Hội nghị An ninh Munich "choáng" với bài phát biểu của mình.

Nhiều đại biểu "há hốc mồm" vì phó tổng thống Mỹ

Tại đây, ông Vance đã yêu cầu các nhà lãnh đạo châu Âu chấm dứt chính sách cô lập các đảng cực hữu tại lục địa già.

Tư tưởng cực hữu có quan hệ mật thiết với phe phát xít từng gây ra Thế chiến 2 - cuộc chiến thảm khốc nhất lịch sử nhân loại. Từ sau cuộc chiến này, châu Âu duy trì quan điểm bài trừ tuyệt đối tư tưởng này.

Tuy nhiên, tình hình kinh tế ảm đạm và cuộc khủng hoảng người nhập cư trong vài năm qua đã khiến ngày càng nhiều người dân châu Âu mất niềm tin với những chương trình nghị sự cấp tiến, mở đường cho làn sóng cực hữu một lần nữa trỗi dậy tại lục đìa già.

Dù các đảng cực hữu có quan hệ mật thiết với cựu thù của Mỹ trong Thế chiến 2, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump vẫn tìm thấy ở các tổ chức này nhiều điểm tương đồng về quan điểm như vấn đề nhập cư, bản sắc dân tộc, quyền tự do phát ngôn trên Internet...

Tại Munich, ông Vance nêu đích danh chủ nhà Đức, thành viên lớn nhất của Liên minh châu Âu (EU), và yêu cầu các chính đảng ở Berlin ngừng việc phản đối hợp tác với một đảng cực hữu lớn và tẩy chay đảng này khỏi chính phủ.

Dù không được nêu tên cụ thể, toàn bộ giới phân tích khẳng định đảng phó tổng thống Mỹ đề cập chính là Đảng AfD.

Đây là tổ chức chính trị đang ngày càng được người Đức ưa chuộng, nhưng bị các chính trị gia nước này cáo buộc sử dụng khẩu ngữ bị cấm của Đảng Quốc Xã (Nazi). Một số thành viên Đảng AfD bị tình báo Đức đánh giá mang tư tưởng "cực đoan" trong các báo cáo chính thức.

"Không có chỗ cho việc dựng tường lửa", ông Vance khẳng định. New York Times ghi nhận nhiều đại biểu hội nghị đã "há hốc mồm kinh ngạc" bởi phát biểu này của ông Vance.

Phó tổng thống Mỹ cũng nhấn mạnh mối đe dọa an ninh lớn nhất các nhà lãnh đạo châu Âu cần để mắt không đến từ Nga hay Trung Quốc, mà là "kẻ thù từ bên trong", ám chỉ cáo buộc nhiều nước châu Âu đang đàn áp tự do ngôn luận.

Cũng trong ngày 14-2, như để củng cố thông điệp của mình, ông Vance đã gặp và trao đổi với bà Alice Weidel, ứng viên thủ tướng Đức của Đảng AfD trong cuộc bầu cử sẽ diễn ra vào tháng 3.

Berlin phản đối, ông Trump khen "tuyệt vời"

Những phát ngôn và hành động trên của ông Vance đã khiến Hội nghị An ninh Munich "sốc và không nói lên lời", theo New York Times.

Phản hồi phát biểu của phó tổng thống Mỹ, Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius giận dữ lên tiếng: "Nếu tôi hiểu đúng ý ông ấy thì ông ấy đang so sánh một phần châu Âu với các chế độ độc tài. Đây là điều không thể chấp nhận được. Điều đó không phải là châu Âu, không phải là dân chủ, không phải nơi tôi sống".

Nhiều tiếng vỗ tay vang lên trong khán phòng sau phát biểu này.

Nghị sĩ Quốc hội Đức Thomas Silberhorn cũng chỉ trích: "Đây là việc riêng của chúng tôi. Thông điệp tôi muốn gửi đến chính quyền Mỹ là: những người Đức cực đoan công khai nhắc đến chủ nghĩa Nazi, trong đó có những người thuộc Đảng AfD, rõ ràng chống lại nước Mỹ - quốc gia đã giải phóng chúng tôi khỏi chủ nghĩa ấy".

Trái ngược với sự chỉ trích trên, ông Trump ca ngợi bài phát biểu của ông Vance là "bài nói rất tuyệt vời".

Tổng thống Mỹ chia sẻ với báo chí tại Phòng Bầu dục ở Nhà Trắng: "Tôi đã nghe bài phát biểu của ông ấy, nghe ông ấy nói về quyền tự do ngôn luận. Tôi nghĩ đúng là ở châu Âu, họ đang mất đi quyền đó. Tôi thấy được điều đó. Theo tôi, ông Vance đã có bài phát biểu rất tốt, rất tuyệt vời".

Ông Zelensky từ chối đề nghị chia sẻ khoáng sản 'vô lý' của Mỹ

Phái đoàn Quốc hội Mỹ tại Hội nghị An ninh Munich đề xuất thỏa thuận trao cho Mỹ quyền khai thác 50% trữ lượng khoáng sản tương lai của Ukraine, nhưng bị ông Zelensky từ chối.