Chiều 26-9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét báo cáo kết quả giám sát của Đoàn giám sát của Quốc hội về "Việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành".

Ô nhiễm không khí đang là vấn đề nhức nhối ở các đô thị

Báo cáo tóm tắt kết quả giám sát, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Quốc hội Lê Quang Huy cho biết vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập trong tổ chức thực hiện Luật Bảo vệ môi trường năm 2020.

Tình trạng ô nhiễm môi trường ở một số nơi còn diễn biến phức tạp, có thời điểm ở mức độ nghiêm trọng, đặc biệt là ô nhiễm không khí (do bụi mịn) đang là vấn đề nhức nhối tại một số đô thị lớn, đặc biệt là Hà Nội, TP.HCM.

Chất lượng môi trường một số đoạn sông, tập trung tại khu vực đông dân cư, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, làng nghề trên lưu vực sông Cầu, sông Nhuệ - Đáy, hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải... còn diễn biến phức tạp.

Ông Huy cho biết việc đầu tư đồng bộ hạ tầng thu gom, xử lý nước thải sinh hoạt đô thị, cụm công nghiệp, làng nghề còn chưa được quan tâm đúng mức.

Hiện chỉ có khoảng 18%/tổng lượng nước thải đô thị được thu gom, xử lý. Hạ tầng kỹ thuật xử lý chất thải rắn sinh hoạt còn lạc hậu, hình thức chôn lấp trực tiếp vẫn chiếm tỉ lệ cao, tới 62%, nhiều bãi chôn lấp không hợp vệ sinh, không đạt yêu cầu về môi trường…

Đoàn giám sát của Quốc hội đề xuất nhiều giải pháp cấp bách, hoàn thành trong năm 2026. Trong đó thực hiện ngay các biện pháp cấp bách kiểm soát, ngăn chặn và khắc phục, cải thiện tình trạng ô nhiễm không khí tại Hà Nội và TP.HCM.

Đồng thời cải thiện chất lượng môi trường một số đoạn sông bị ô nhiễm nghiêm trọng trên các sông Ngũ Huyện Khê, Tô Lịch, Bắc Hưng Hải…

Không có bãi chôn lấp rác không hợp vệ sinh

Nêu ý kiến tại đây, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh đề nghị báo cáo giám sát cần có câu trả lời về thực trạng ô nhiễm đô thị, đặc biệt là tình trạng ô nhiễm không khí tại Hà Nội, TP.HCM.

Ông nêu rõ chúng ta phải trả lời câu hỏi là nguồn phát thải ở các đô thị hiện nay là từ đâu và thực trạng ra sao, phát thải từ công nghiệp thế nào, phát thải từ bụi xây dựng thế nào, phát thải từ các loại khí thải phương tiện giao thông thế nào?

Ông cũng cho rằng cần phải nhìn thực trạng rất rõ ràng mới có giải pháp sát sườn, cải thiện tình trạng ô nhiễm không khí tại Hà Nội, TP.HCM như kiến nghị.

Ông Vinh cho rằng báo cáo đánh giá thêm về nước thải từ các làng nghề, bởi hiện nước thải của các làng nghề vào các lưu vực sông, nhất là nước thải dệt nhuộm rất khó xử lý, nên khi đưa vào lưu vực sông sẽ ảnh hưởng rất lớn.

Hơn 80% nước thải đô thị vẫn xả thẳng ra môi trường

Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh nêu ý kiến hiện cả nước đã có 5 nhà máy đốt rác phát điện. Do đó câu chuyện kinh tế tuần hoàn và rác thải trở thành tài nguyên đầu vào của ngành kinh tế khác không còn là phát hiện mới, mà thành thực tế phổ biến ở các nước.

Bà dẫn kinh nghiệm thực tế tại Cộng hòa Czech, rác thải không chỉ được đốt để phát điện mà còn tạo ra sản phẩm là gạch xây dựng. Trong khi tại Việt Nam rác thải vẫn chủ yếu được đốt và chôn lấp.

Bà cũng không đồng tình với khái niệm bãi chôn lấp rác không hợp vệ sinh vì "đã chôn lấp không bao giờ hợp vệ sinh hết".

Từ đó bà đề nghị Chính phủ chọn một số thành phố lớn đầu tư một số nhà máy rác không chỉ phát điện mà có thể tạo ra các sản phẩm khác, để tạo bước đột phá các thành phố xử lý rác thải, bảo vệ môi trường.

Liên quan vấn đề nước thải đô thị, bà Thanh nói theo báo cáo chỉ 18%/tổng lượng nước thải đô thị được thu gom, xử lý, tức là còn tới hơn 80% nước thải đô thị vẫn xả thẳng ra môi trường gây ô nhiễm. Bà cũng cho rằng hiện nước thải và nước sinh hoạt vẫn còn chung nhau rất nhiều.

Dẫn ví dụ sông Tô Lịch tại Hà Nội, bà Thanh nhìn nhận đây là con sông lịch sử ở Hà Nội. Bà nói hiện nay làm rất nhiều dự án hạ tầng chiến lược, đường vành đai 3, vành đai 4 và đặt vấn đề "tại sao Hà Nội không có một dự án ra tấm ra món cho sông Tô Lịch?".

Bà nêu quan điểm việc đầu tư không có gì khó, chỉ cần học tập việc cải tạo suối Thanh Khê ở thủ đô Seoul của Hàn Quốc.

Nước từ Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá chính thức đổ vào để 'hồi sinh' sông Tô Lịch

Trưa 20-9, nước từ Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá sau khi được xử lý, làm sạch đã được đổ vào sông Tô Lịch, nhằm bổ cập thêm nguồn nước với kỳ vọng làm 'hồi sinh' sông này.